ماجرای صبر ایران برای پول گاز صادراتی

به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو، عراقی‌ها به گاز ایران نیاز شدیدی دارند و تهران همچنان از انباشت طلبش در بغداد، نگران است. کاهش صادرات گاز ایران به عراق، چند هفته‌ای است که اختلالات برقی بسیاری را در عراق ایجاد کرده است. وزارت برق عراق که خریدار گاز ایران است، گفته است مهم‌ترین دلیل قطعی برق در این کشور کاهش صادرات گاز ایران به عراق است. وزارت برق عراق، چندی پیش در بیانیه‌ای اعلام کرد صادرات گاز ایران به عراق از روزانه 49 میلیون متر مکعب به 8 میلیون متر مکعب رسیده است؛ این یعنی کاهش 5 هزار و 500 مگاواتی تولید برق. در حالی که حدود دو ماه پیش نخست‌وزیر عراق با نشانه رفتن انگشت اتهام به سوی دولت‌های گذشته در زمینه بحران برق عراق تصریح کرد: برادران ما در جمهوری اسلامی ایران در تزریق گاز کم نگذاشتند با وجود اینکه دشواری‌هایی در دریافت بهای آن به علت تحریم‌های تحمیلی داشتند. مصطفی الکاظمی با تأکید بر اینکه ایران هم حقوقی برای ملت خود قائل است به بدهی‌های برق عراق و تحریم‌های امریکا اشاره کرد و گفته بود: درباره اعطای تمام بدهی‌های ایران برای واردات گاز و برق جدی هستیم و به زودی پیشرفتی در این‌باره حاصل خواهد شد.

از زمانی که تحریم‌های امریکا علیه ایران دوباره احیا شد، عراقی‌ها از تحریم‌ها مستثنا شدند، ولی پول گاز را در بانک TBI عراق واریز می‌کردند؛ بانکی که کاملا تحت نظر بانک امریکایی جی پی مورگان قرار دارد و به همین دلیل، گازب‌های ایران در حساب‌های این بانک بلوکه شد. وزارت نفت ایران می‌گوید: عراقی‌ها باید 6 میلیارد دلار به ایران پرداخت کنند، اما تحریم‌ها مانع انتقال هر پولی شده است. طرف خریدار گاز معتقد است: از هر ابزاری استفاده می‌کند تا روند تسویه حساب با تهران تسریع شود، اما وزارت نفت و بانک مرکزی، نسبت به روند موجود معترضند. البته موضوع دیگری که موجب کاهش صادرات گاز به عراق شده، افزایش مصرف در داخل و کاهش تولید گاز بوده است. مصطفی الکاظمی نخست‌وزیر عراق در سفر اخیری که به تهران داشته، گفته است کشورش روی گاز و برق ایران حساب باز کرده است، ولی درباره تسویه حساب این پول، موضع روشنی نگرفته است. سیدابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهوری در آخرین مذاکره خود با طرف عراقی نیز با اشاره به لزوم توسعه هرچه بیشتر روابط تجاری و اقتصادی ایران و عراق گفت: ایران خواستار اجرای تعهد‌های عراق درباره مطالبات مالی این کشور است. این در حالی است که چندی پیش احمد موسی العبادی سخنگوی وزارت برق عراق در گفت‌وگویی مطبوعاتی از توافق بر سر جدول بدهی‌های این کشور خبر داد و افزود: دیون و حقوق واجبی برای پرداخت به طرف ایرانی داریم و این توافق در دیدار دو وزیر برق، مالی و نیز مدیر کل بانک تجاری عراق درخصوص جدول بدهی‌ها برای بازگرداندن تزریق گاز ایران طی روز‌های آینده حاصل شده است. وی نوسانات صدور گاز از جمهوری اسلامی ایران با توجه به مطالبات مالی تهران که از سوی بغداد پرداخت نشده را یکی دیگر از علل کمبود برق عنوان کرد. در مقابل شرکت ملی گاز در بیانیه اخیر خود اعلام کرده است: وزارت برق عراق بابت واردات گاز بیش از معادل 5 میلیارد دلار به شرکت ملی گاز ایران بدهکار است که مبلغ 3 میلیارد دلار آن در بانک عراقی TBI مسدود و غیرقابل استفاده مانده و بیش از 2 میلیارد دلار از بدهی سررسید شده وزارت برق نیز هنوز اساسا از طرف وزارت برق عراق پرداخت نشده است.

با تمام این تفاسیر کارشناسان معتقدند حفظ بازار عراق و توسعه روابط با این کشور برای ایران مهم و ضروری است، حمیدرضا صالحی، رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی ایران و کارشناس ارشد حوزه انرژی در این رابطه به ایسنا گفت: عراق نیازمند ترمیم زیرساخت‌های کشور خود است تا بتواند حداقل رفاه را برای مردم خود فراهم کند، پس از سقو ط صدام تا به امروز به رغم فعالیت‌هایی که در این راستا انجام شده است، اما نتوانستند به حد استاندارد در قیاس با کشور‌های منطقه برسند و این مسئله برای ما که کشور همسایه عراق هستیم و دستاورد‌های خوبی نیز در حوزه انرژی در سال‌های اخیر به دست آورده‌ایم، یک امتیاز به حساب می‌آید. وی با بیان اینکه ایران در حوزه برق و گاز این فرصت را دارد تا ضمن تأمین انرژی برای عراق مابقی مشکلات موجود در این کشور در حوزه زیرساخت انرژی را با توجه به توانمندی‌هایی که در بخش خصوصی در سال‌های گذشته ایجاد شده است، فراهم کند، اظهار کرد: بخشی از ظرفیت‌هایی که در کشور ما ایجاد شده برای ایران بلااستفاده و اشباع شده است و می‌توان از آن در خارج از کشور با سرمایه‌گذاری مشترک با بخش خصوصی برای اخذ امتیاز استفاده کرد. این کارشناس ارشد حوزه انرژی افزود: با توسعه روابط ضمن آنکه می‌توانیم مشکلات را برطرف کنیم برای بنگاه‌های داخل نیز اشتغال ایجاد می‌شود. علاوه بر این درآمدزایی نیز برای کشور خواهیم داشت و با افزایش حضور خود در منطقه می‌توانیم روابط تاریخی و فرهنگی خود را با عراق توسعه دهیم.

صالحی با بیان اینکه اگر ایران نتواند در کشوری که 1000 کیلومتر با آن مرز دارد پایگاه و جایگاه ایجاد کند و کشور‌های اروپایی یا ترکیه که رقیب ما هستند، بتوانند این بازار را از دست ما بگیرد نشانه ضعف دیپلماسی ایران است و نباید اجازه دهیم که این اتفاق بیفتد، گفت: در تمام مذاکراتی که صورت گرفته ما اعلام کردیم بخش خصوصی می‌تواند در کنار دولت گام بردارد و در این حوزه حرفی برای گفتن دارد، اما متأسفانه در این مدت استقبال خوبی از این موضوع نشده و این در حالی است که تنها با توجه به برنامه‌های بخش خصوصی می‌توانیم یک بازار 50 میلیارد دلاری را برای کشور به ارمغان بیاوریم. وی با تأکید بر اینکه اگر همکاری مشترک تعریف شود، مسئله بانکی یک موضوع پیچیده نیست و با توسعه روابط می‌توانیم همکاری‌ها را توسعه دهیم، گفت: پیشنهاد ایجاد صندوق مشترک بین ایران و عراق داده شد، اما این اتفاق نیفتاد. در مجموع باید گفت که با ایجاد یک صندوق مشترک و ارائه راهکار می‌توانیم هم مطالباتمان را دریافت کنیم و هم با انجام پروژه امتیازاتی را برای کشور رقم بزنیم. عراق دو قرارداد در سال‌های 2013 و 2015 با ایران اجرایی کرد که براساس آن، می‌تواند روزانه از ایران بین 55 تا 60 میلیون مترمکعب گاز وارد کند که این رقم هم اکنون زیر 10 میلیون متر مکعب است.

منبع: جوان