ماجرای متناسب سازی حقوق بازنشستگان | این افراد دست به دامن رسانه ها شدند

یک بازنشسته سازمان تامین اجتماعی، به رسانه ها اعلام کرد که نگران تأخیر در اجرای متناسب سازی حقوق و ارجاع اجرای این قانون به تأمین منابع است. او افزود: "منابع همسان سازی بازنشستگان صندوق های دیگر از افزایش یک درصد مالیات ارزش افزوده تعیین شده است، اما برای بازنشستگان تامین اجتماعی هنوز تصمیمی اعلام نشده است."

این بازنشسته افزود: مالیات بر ارزش افزوده از جیبِ مردم پرداخت می‌شود و دولت برای همسان‌سازیِ حقوق بازنشستگان خود از آن استفاده می‌کند. صندوق تأمین اجتماعی متعلق به ماست و منابع و دارایی‌های آن از دسترنج ما حاصل شده، اما دولت‌ها با سیاستهای غلطِ خود و دست‌اندازیِ دائم به منابع این سازمان، کار را به جایی رسانده‌اند که صندوق تأمین اجتماعی از تأمین منابع متناسب‌سازی برای بازنشستگان ناتوان است.

وی گفت: حقوق ما بسیار ناچیز است و اجرای متناسب سازی کمترین کاری است که می‌توانند برای ما انجام دهند. تأخیر در اجرای قانون و پرداختِ مابه‌التفاوتِ متناسب‌سازی تنها ارزشِ حداقل افزایشی که قرار است به ما برسد را کاهش می‌دهد.

این بازنشسته افزود: هزینه‌های سنگین درمان در کنار عدم حمایت کافیِ بیمه‌های مادر و تکمیلی مشکلات بازنشستگان را در دوره‌ی میانسالی افزایش داده است. به طوریکه بسیاری از بازنشستگان از مراجعه برای درمان تا زمانی که مجبور نشوند، خودداری می‌کنند.

به گفته‌ی وی، بازنشستگان از صندوقی که سال‌ها سهم بیمه به آن پرداخت کرده‌اند، حمایتی ندیده‌اند و مجبور شده‌اند در سن بازنشستگی برای تامین هزینه‌های خانواده به شغل دوم روی بیاورند.

در بند الحاقی یک ماده 29 لایحه برنامه هفتم توسعه، برای ایجاد عدالت در پرداخت حقوق شاغلان و بازنشستگان و همچنین تطبیق حقوق بازنشستگان با 90 درصد حقوق و فوق‌العاده های مستمر مشمول کسور شاغلان مشابه و هم‌تراز، دولت مکلف است تا پایان سال سوم برنامه به نحوی عمل کند که در سال اول (1403) معادل 40 درصد و در سال‌های دوم و سوم (1404 و 1405) هرکدام 30 درصد از تفاوت حقوق تا 90 درصد مورد اشاره در حقوق بازنشستگان اعمال شود.

خبر خوب اینکه بنا به گفته رئیس سازمان برنامه و بودجه کشور، آئین‌نامه اجرایی این بند از برنامه هفتم توسعه به تصویب هیات وزیران رسیده و به‌زودی مبلغ علی‌الحساب متناسب‌سازی حقوق بازنشستگان واریز خواهد شد.

داود منظور، رئیس سازمان برنامه‌وبودجه در صفحه شخصی خود در فضای مجازی نوشت: «بازنشستگان عزیز! الوعده وفا؛ خبرهای خوشی در راه است. با عنایت به تصویب آئین‌نامه اجرایی متناسب‌سازی حقوق بازنشستگان در جلسه روز یکشنبه (3 تیرماه) هیات دولت، در روزهای آینده مبلغی به‌صورت علی‌الحساب در وجه بازنشستگان گرامی پرداخت خواهد شد تا پس از صدور احکام متناسب‌سازی، تسویه قطعی به عمل آید.

منابع مالی موردنیاز برای متناسب‌سازی حقوق بازنشستگان در صندوق‌های دولتی از محل افزایش یک درصد مالیات ارزش‌افزوده به مبلغ 50 هزار میلیارد تومان پیش‌بینی شده است.

همچنین برای متناسب‌سازی حقوق بازنشستگان تأمین اجتماعی، در قانون بودجه امسال پیش‌بینی شده است که دولت 130 هزار میلیارد تومان از بدهی خو را به تأمین اجتماعی پرداخت کند تا همسان‌سازی اجرایی شود.

خبررسانی در مورد این آیین‌نامه که متعلق به بازنشستگان صندوق‌های زیرمجموعه دولت (لشگری و کشوری) است، با ابهاماتی همراه است؛ بازنشستگان می‌پرسند چرا طبق آخرین وعده‌ها احکام جدید تا قبل از پایان خرداد صادر نشد؛ مبلغ علی‌الحسابی که آقای منظور وعده داده چقدر است و دقیقاً چه زمانی پرداخت می‌شود و چرا زمان دقیق صدور احکام جدید مشخص نیست.

در عین حال، سوال اصلی بازنشستگان کشوری این است که چرا در این مقطع زمانی به صورت مبهم در مورد آیین‌نامه متناسب سازی و تصویب آن خبررسانی می‌شود.

گذشته از همه‌ی اینها، هنوز تکلیف متناسب سازی برای بازنشستگان تامین اجتماعی که 65 درصد از مستمری بگیران کشور را تشکیل می‌دهند، مشخص نیست. مگر براساس متن صریح قانون برنامه هفتم، نباید متناسب‌سازی برای «همه بازنشستگان» از ابتدای امسال اجرایی شود؟

متناسب‌سازی در تامین اجتماعی به پرداخت دولت ربطی ندارد

«علیرضا حیدری» کارشناس رفاه و تامین اجتماعی در ارتباط با این آیین‌نامه و دغدغه‌های بازنشستگان تامین اجتماعی گفت: آیین‌نامه‌ی مصوب شده، مربوط به بازنشستگان کشوری و لشگری‌ست؛ اساساً دولت متولی اجرای متناسب‌سازی برای بازنشستگان صندوق‌های دولتی‌ست؛ قرار نیست متناسب‌سازی بازنشستگان تامین اجتماعی در هیات دولت تصویب شود اصلاً ربطی به هیات دولت ندارد.

سازمان تامین اجتماعی عموماً اجرای متناسب‌سازی را به دریافت بخشی از مطالبات خود از دولت منوط می‌داند؛ در قانون بودجه 1403 قرار شده دولت 130 هزار میلیارد تومان از بدهی خود را به تامین اجتماعی پرداخت کند که تا ماه چهارم سال هیچ خبری از این پرداخت نیست؛ آیا بین پرداخت مطالبات سازمان و اجرای متناسب‌سازی حقوق بازنشستگان رابطه مستقیم برقرار است؟ حیدری در پاسخ گفت: متناسب‌سازی تکلیف ماده 29 قانون برنامه هفتم است و در این بند قانونی، مشروط به پرداخت بدهی‌های دولت نشده.

او افزود: در ماده 29 قانون برنامه، اجرای متناسب‌سازی در تامین اجتماعی به پرداخت دولت ربطی ندارد؛ در این ماده قانونی، تکلیف شده که در طی برنامه از سال اول تا سال سوم با یک مکانیسم و شرایط خاص، متناسب‌سازی برای بازنشستگان صندوق‌های مختلف از جمله تامین اجتماعی اجرایی شود بنابراین هر صحبتی در مورد مقید کردن متناسب‌سازی یا وابسته دانستن آن به یک پیش‌شرط خاص، وجاهت و مشروعیت قانونی ندارد. اما حتماً برای اجرای متناسب‌سازی، منابع مالی نیاز است.

به گفته این کارشناس رفاه، تامین اجتماعی در سنوات گذشته نیز متناسب‌سازی را انجام داده لیکن هیچ سالی، قبل از اجرا منابع آن را از دولت نگرفته است.

حیدری اضافه کرد: حتی در سال 1399 که موضوع بند «و» تبصره 2 قانون بودجه و اعتبار 50 همت که فقط 32 همت آن به تامین اجتماعی پرداخت شد، مطرح بود، متناسب‌سازی اجرا شد و از محل دیگری تامین اعتبار انجام شد؛ در آن سال، این 32 همت اواخر سال به تامین اجتماعی پرداخت شد اما متناسب‌سازی حقوق بازنشستگان از مردادماه کلید خورد؛ منابع از جای دیگر تامین شد و بعد، با پرداخت بدهی دولت، جایگزین شد.

او با تاکید بر اینکه «امسال هم باید همین روال در پیش گرفته شود و نباید اجرای متناسب‌سازی در صندوق تامین اجتماعی به پرداخت دولت مشروط شود» تصریح کرد: سازمان تامین اجتماعی براساس قانون برنامه مکلف به اجرای متناسب‌سازی حقوق بازنشستگان است و هیچ قید و شرطی نمی‌تواند برای این تکلیف قانونی بگذارد.

به اعتقاد حیدری، سازمان تامین اجتماعی «موظف» است در اولین سال برنامه هفتم که همین امسال باشد، 40 درصد از هم‌ترازیِ 90 درصدیِ متناسب‌سازی را برای مستمری‌بگیران خود از ابتدای سال اجرایی کند؛ احکام جدید بازنشستگان بایستی صادر و معوقاتِ آن‌ها به حساب‌شان پرداخت شود؛ این یک تکلیف روشن و صریح قانونی‌ست.

این کارشناس رفاه در توضیح بیشتر گفت: پرداختی‌های دولت به تامین اجتماعی، در قالب رد دیون و پرداخت بدهی انجام می‌شود؛ اینجا یک نکته وجود دارد که آیا میان دو گزاره‌ی اجرای متناسب‌سازی حقوق بازنشستگان و پرداخت بدهی‌های دولت ارتباطی وجود دارد؟ پاسخ این است که بین این دو گزاره هیچ ارتباط یک به یکی وجود ندارد، دو مسئله‌ی کاملاً مستقل هستند. دولت قرار است بخشی از بدهی‌های حسابرسی شده‌ی سنوات گذشته‌ی خود برابر با 130 همت را در قالب تبصره بودجه سال جاری به صندوق تامین اجتماعی پرداخت کند. در عین حال اصلاً مشخص نیست چقدر از این 130 همت تا پایان سال به تامین اجتماعی پرداخت می‌شود.

اجرای متناسب سازی از ابتدای امسال

وی افزود: سال گذشته، حدود 70 همت در قانون بودجه برای پرداخت بدهی‌های دولت به تامین اجتماعی دیده شده بود اما تا پایان سال فقط پرداختِ 50 همت در دولت صورتجلسه شد که از این رقم نیز نصف آن هنوز به مرحله‌ی پرداخت قطعی نرسیده. به همین دلیل باید بپذیریم که هیچ مستمسک قانونی برای اینکه تامین اجتماعی اجرای متناسب‌سازی را مشروط به دریافت وجوهی از دولت بکند، وجود ندارد.

حیدری تاکید کرد: تامین اجتماعی مکلف به اجرای متناسب‌سازی از ابتدای امسال است و این تکلیف به روشنی در قانون برنامه هفتم توسعه آمده. همانطور که صندوق‌های لشگری و کشوری مکلف به اجرای متناسب‌سازی هستند، تامین اجتماعی هم تکلیف دارد منتها دولت در بودجه عمومی محل منابع متناسب‌سازیِ بازنشستگانِ صندوق‌های زیرمجموعه خود را می‌بیند مثل همان یک درصد افزایش مالیات بر ارزش افزوده که قرار است به مصرف اجرای متناسب‌سازی در صندوق‌های کشوری و لشگری برسد. برای تامین اجتماعی محل منابع متناسب‌سازی پیش‌بینی نمی‌شود اما این صندوق مکلف است که با درآمدها و منابع داخلی خودش متناسب‌سازی حقوق بازنشستگان را اجرا کند و راه فراری از این تکلیف قانونی ندارد.