ماموریت برجامی آل‌ثانی در تهران
یک هفته پس از مذاکرات احیای برجام در دوحه، وزیرخارجه قطر با هدف دیدار و گفت وگو با مقامات ایرانی به تهران سفر کرد تا مسائل دوجانبه، منطقه‌ای و بین‌المللی به‌خصوص از سرگیری دوباره گفت‌وگوهای غیرمستقیم ایران و آمریکا را محور رایزنی قرار دهد. این سفر در شرایطی صورت می‌گیرد که سخنگوی وزارت‌خارجه آمریکا شامگاه سه‌شنبه اظهار کرد که واشنگتن در حال‌حاضر برنامه ای برای بر‌گزاری دور جدیدی از...
در همین چارچوب، «محمدبن عبدالرحمن آل‌ثانی» وزیرخارجه قطر روز چهارشنبه 15تیر‌ماه وارد تهران شد و با حضور در محل وزارت امورخارجه مورد استقبال حسین امیرعبداللهیان وزیرخارجه جمهوری اسلامی ایران قرار گرفت. وزرای خارجه پس از آن بر سر یک میز به گفت وگو نشستند. این دومین سفر وزیرخارجه قطر پس از سفر 21 اردیبهشت‌ماه 1401 است که مقدمات سفر امیر قطر به تهران و دیدار با ابراهیم رئیسی را فراهم کرد. وزیرخارجه قطر پیشتر نیز در دو مقطع 7 بهمن و 4 مرداد 1400 نیز به تهران سفر کرده بود. این رفت و آمدها در طول یک‌سال اخیر باعث شد تا دوحه به‌عنوان میانجی در روابط ایران و آمریکا به رسمیت شناخته شود.
همزمان با این سفر، ناصر کنعانی سخنگوی وزارت امورخارجه درخصوص چرایی این سفر اعلام کرد: با توجه به روابط بسیار خوب و رو به گسترش ایران و قطر، در دیدار وزیرخارجه قطر با همتای ایرانی، علاوه‌بر روابط دوجانبه، موضوعات موردعلاقه منطقه ای و بین المللی نیز مورد گفت وگو و تبادل‌نظر قرار خواهد گرفت. این سفر پس از آن صورت می‌گیرد که هفتم و هشتم تیر‌ماه قطر میزبان مذاکرات رفع تحریم‌ها بود. وزرای خارجه دو کشور پس از این مذاکرات تلفنی گفت وگو کردند. وزیر امورخارجه در گفت وگوی تلفنی با همتای قطری با بیان اینکه ارزیابی ما از مذاکرات دوحه مثبت است، گفت: برای رسیدن به توافق خوب، قوی و پایدار جدی هستیم و در صورت واقع‌بینی آمریکا، توافق دست‌یافتنی است. مذاکرات دوحه سه‌شنبه و چهارشنبه هفتم و هشتم تیر‌ماه بعد از سه‌ماه و نیم وقفه پس از مذاکرات وین، بین ایران و آمریکا به‌صورت غیرمستقیم و با تسهیلگری انریکه مورا برگزار شد و در همین راستا علی باقری مذاکره‌کننده ارشد جمهوری اسلامی ایران در راس هیاتی به دوحه سفر کرد.
البته در طول این مدت انتقال پیام ها به واسطه انریکه مورا، جوزپ بورل و برخی از وزرای‌خارجه اروپایی و منطقه، بین ایران و آمریکا ادامه داشت تا اینکه بورل سفری به تهران داشت و در پی توافق حاصله مقرر شد مذاکرات از سرگرفته شود که در نهایت این مذاکرات در دوحه برگزار شد. از سوی دیگر، علی باقری معاون سیاسی وزیر امورخارجه و مذاکره‌کننده ارشد جمهوری اسلامی ایران روز یکشنبه 12 تیر در جمع خبرنگاران اظهار کرد: مذاکرات در دوحه در چارچوبی که قبلا مشخص شده‌بود، شکل گرفت و ادامه گفت وگوها براساس توافقی است که بین ما و طرف مقابل شکل می‌گیرد و به‌صورت مشخص انریکه مورا در حال نهایی‌سازی زمان و مکان مذاکرات است.
مطالبه فرا برجامی نداریم
در تازه‌ترین واکنش به مذاکرات احیای برجام، وزیر امورخارجه ایران ظهر روز چهارشنبه در نشست خبری با همتای قطری با بیان اینکه برای رسیدن به توافقی خوب، قوی و پایدار مصمم هستیم، گفت: برخلاف برخی ادعاهای رسانه ای طرف آمریکایی، ما هیچگونه مطالبه زیاده‌خواهانه و فرابرجامی مورد ادعای آمریکا را نداریم. به گزارش خبر‌گزاری فارس، حسین امیرعبداللهیان گفت: مطالبات ما کاملا در چارچوب توافق سال2015 است. اگر در حوزه ای طرف آمریکایی احساس می‌کند موضوعی فرابرجامی است، ما در درون گفت وگوها به طرف آمریکایی تاکید کرده‌ا یم؛ براساس آنچه در‌ماه‌های گذشته در مذاکرات وین رخ داد و بارها طرف های غربی اعلام کردند هر آنچه مانع نفع اقتصادی ایران از برجام شود را از میان برخواهند داشت.
وزیرخارجه بیان کرد: در گفت وگوهای اخیر در دوحه یک موضوع اساسی که بر آن تمرکز کردیم، بحث تضمین موثر از سوی آمریکا در حوزه هر آن چیزی است که بخواهد نفع کامل اقتصادی ایران از برجام را تحت‌تاثیر قرار دهد، پس مطالبه و خواسته ما زیاده‌خواهانه نیست، ولی در مسیر اخذ تضمین ها، آمریکا باید متعهد باشد که جمهوری اسلامی ایران از مزایای کامل توافق سال2015 برخوردار خواهد بود. امیرعبداللهیان خاطرنشان کرد: این چیزی است که تاکنون طرف آمریکایی نتوانسته ما را نسبت به تحقق آن مطمئن کند. بار دیگر تاکید می کنم ما حسن‌نیت داریم، اهل مذاکره منطقی هستیم و در این مسیر جدی هستیم.
پروژه مقصر‌سازی ایران
اظهارات امیرعبداللهیان در گفت‌وگو با همتای قطری که پیشتر نیز در گفت‌وگوی سه‌شنبه شب با جوزپ بورل مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا مورد تاکید قرار گرفت، در واکنش به اظهارات سخنگوی وزارت امورخارجه آمریکا مطرح می‌شود. ند پرایس شامگاه سه‌شنبه در یک کنفرانس خبری با تلاش برای انداختن توپ در زمین ایران، در پاسخ به این سوال که با توجه به اینکه رابرت مالی، مذاکره کننده ارشد آمریکا در مذاکرات برجامی اخیرا در گفت وگویی مطرح کرده است که ایران در این مذاکرات خواسته هایی فراتر از توافق را مطرح کرده است، این خواسته ها چه مواردی هستند و پاسخ آمریکا به آنها چه خواهد بود، گفت: پاسخ سوال شما این است که آنچه نه‌تنها آمریکا، بلکه متحدان اروپایی منتظرش هستند، تصمیمی از سوی دولت ایران برای بازگشت کامل به پایبندی به برجام است. بر اساس آنچه به‌طور غیرمستقیم و از طریق متحدان اروپایی مان شنیده ایم، برایمان معلوم نشده است که آنها [ایران] این تصمیم سیاسی را گرفته اند یا نه.
به گزارش «ایسنا» به نقل از وبگاه وزارت امورخارجه آمریکا، پرایس افزود: توافقی روی میز است که کمابیش چند ماهی می‌شود نهایی‌شده است. این توافق، توافقی است که قسمت عمده آن حاصل تلاش‌های هماهنگ متحدان اروپایی ماست که اول در وین و اخیرا هم در دوحه، نقش میانجی را ایفا کرده اند. او با تلاش برای مقصر جلوه‌دادن ایران ادعا کرد: اما در هفته ها و ماه‌های اخیر، ایران به‌جای اینکه این تعهد سیاسی را بجا بیاورد و به پایبندی به برجام بازگردد، مدام خواسته ها و مسائلی را مطرح کرده است که فراتر از چارچوب برجامند. برجام فقط درباره یک چیز است و آن برنامه هسته ای ایران است. مطرح کردن هر چیزی که فراتر از مرزهای باریک برجام برود، نشان‌دهنده عدم‌جدیت و عدم‌تعهد است و این متاسفانه چیزی است که تیم [آمریکا] بار دیگر در دوحه شاهدش بود.
سخنگوی وزارت امورخارجه آمریکا ادامه داد: ما ناامید شدیم که چون ایران به ابتکار اتحادیه اروپا پاسخ مثبت و موثری نداد و پیشرفتی حاصل نشد. او در پاسخ به اینکه آیا قرار است مذاکرات دیگری در دوحه انجام شود، گفت: ما قدردان تلاش‌های اتحادیه اروپا هستیم. هنوز برنامه ای برای دور بعدی مذاکرات وجود ندارد. ما همچنان نسبت به پیگیری بازگشتی دوجانبه به برجام متعهدیم. ما نسبت به بازگشت به پایبندی متعهدیم، مادامی که ایران هم حاضر به این کار باشد، اما متاسفانه ایران همچنان مسائل فراتری را مطرح می‌کند و نشان می‌دهد که تصمیم سیاسی را نگرفته است.
حمایت دوحه از گفت وگوهای منطقه ای
در ادامه نشست خبری وزرای خارجه ایران و قطر در تهران، محمدبن عبدالرحمن آل‌ثانی وزیرخارجه قطر با بیان اینکه این کشور از گفت وگوهای منطقه ای ایران با کشورهای منطقه و حوزه خلیج‌فارس استقبال می‌کند، بر اهمیت بازگشت همه طرف ها به برجام تاکید کرد. به گزارش خبر‌گزاری فارس، «محمدبن عبدالرحمن آل‌ثانی» گفت: طبیعتا سفر امروز ما در فضای تحولات منطقه ای و بین المللی صورت می‌گیرد. مهم است که همه طرف ها، شرکا و کشورهای همسایه تلاش‌های سازنده ای برای موفقیت گفت وگوهای هسته ای و گفت وگوهای منطقه ای داشته باشند. وی بیان کرد: از ایران به‌خاطر اعتمادی که به قطر برای میزبانی دور اخیر گفت وگوها در دوحه داشت، تشکر می‌کنیم. تاکید می‌کنیم ما در قطر همیشه تلاش می‌کنیم که از این گفت وگوها برای رسیدن به توافقی که نگرانی همه طرف ها را از بین ببرد و زمینه بازگشت همه طرف ها را به تعهداتشان فراهم کند، حمایت کنیم.
محمدبن عبدالرحمن آل‌ثانی اضافه کرد: ما مستمرا از گفت وگوهای منطقه ای حمایت می‌کنیم. گفت‌وگوهایی که بین ایران و دولت‌های عربی خلیج‌فارس و منطقه برگزار شود. در این چارچوب، این گفت وگوها می‌تواند نتایج مثبتی برای ملت‌های ما داشته باشد. این دیپلمات عالی‌رتبه قطری افزود: با وزیرخارجه ایران درباره این موضوع گفت وگو کردم و مثل همیشه ایشان را دارای یک نگاه مثبت درخصوص ورود به چنین گفت وگوی منطقه ای یافتم. گفت وگوهایی که می‌تواند به بهبود روابط ایران و کشورهای منطقه کمک کند. همچنین به ایشان بر اهمیت بازگشت همه طرف ها به توافق هسته ای (برجام) تاکید کردم.