مبادله سیب داخلی با موز خارجی | امکان تهاتر وجود دارد؟
رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی ایران اظهار داشت: طرح تهاتر میوه با میوه در تجارت خارجی محصولات کشاورزی ایران ایده‌ای مثبت به شمار می‌آید، اما روش‌های اجرایی آن هنوز دارای مشکلاتی است که نیاز به بررسی و اصلاح با همکاری بخش خصوصی دارد.
محمدعلی رضایی، رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی ایران به تشریح جزئیات تهاتر میوه در تجارت خارجی ایران پرداخت و گفت: وزارت جهاد کشاورزی شرایطی را برای صادرکنندگان محصولات کشاورزی فراهم کرده است تا بتوانند از طریق تهاتر کالا، تعهدات ارزی خود را رفع کنند. به عنوان نمونه، در صادرات مازاد سیب ایران، تهاتری با واردات موز انجام شد و برای تسهیل این فرآیند، حداقل عوارض واردات موز تعیین گردید. این اقدام به کشاورزان کمک می‌کند تا سیب‌های اضافی خود را که در دست دارند، با موز خارجی مبادله کنند.
وی افزود: با این حال این طرح وزارت جهاد کشاورزی در مرحله اجرا موفق نبود و اشکالاتی پیش آمد به طور مثال کسانی امکان واردات موز را به دست آوردند که صادرکننده سیب نبودند و حتی شماری از صادرکنندگان سیب نتوانستند موز وارد کنند با این حال وزارت کشاورزی اخیرا شماری از ثبت سفارش‌ها برای واردات موز را قبول کرده است.
رضایی خاطرنشان کرد: همچنین در تهاتر سیب داخلی با موز خارجی باید امکان واردات موز برای تاجرانی فراهم آید که با کارت بازرگانی خود اقدام به صادرات سیب کردند؛ مشکل دیگر این است که برای واردات موز محدودیت گذاشته شده و اگر واردات موز به سقف تعیین‌شده برسد دیگر برای ورود آن ثبت سفارش نمی‌شود؛ از این موارد این نتیجه حاصل می‌شود که اجرای طرح تهاتر در تجارت میوه به درستی صورت نگرفته است.
وی یادآور شد: صادرکنندگانی که از ایران سیب، پرتقال و کیوی صادر می‌کنند از سال 1401 تاکنون مشکل بازگشت ارز دارند با این حال در سال 1403 برای رفع تعهد سال 1402 با همکاری انجمن کشاورزی آذربایجان غربی، کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی ایران و وزارت کشاورزی این مشکل تا اندازه‌ای حل شد اما مشکل اصلی حل نشده و هنوز برای ثبت سفارش واردات موز 10درصد عوارض وضع می‌شود در حالی که باید طبق توافق 5درصد مشوق برای صادرکنندگان سیب در نظر گرفته می‌شد که هنوز خبری از آن نیست.
رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی ایران تصریح کرد: بنابراین طرح تهاتر میوه در برابر میوه در تجارت خارجی محصولات کشاورزی ایران در کل ایده خوبی است اما سازوکار اجرای آن هنوز ایرادهایی دارد و باید با مشورت با بخش خصوصی ایرادزدایی شود.
رضایی در ادامه گفت‌وگو از راه‌اندازی سامانه‌ای جدید در بانک مرکزی خبر داد و گفت: بانک مرکزی به تازگی سامانه‌ای با وجود مخالفت‌ها ایجاد کرده است؛ بازرگانان باید در این سامانه ثبت‌نام کند و ارز حاصل از صادرات را به بانک دهند و بانک این ارز را به واردکنندگان عرضه می‌کند، این فرآیند مشکلات زیادی ایجاد می‌کند با این حال در جلسه کمیسیون ارزی اتاق بازرگانی قرار شد این طرح شش ماه به صورت آزمایشی و بدون اجبار اجرا شود تا اگر سامانه توانست پاسخگوی بازرگانان باشد کار با آن ادامه یابد. مهم‌ترین ایراد سامانه این است که در تجارت با کشورهای اروپایی به دلیل تحریم بودن ایران امکان استفاده از این سامانه وجود ندارد.
وی افزود: هنوز در صادرات استراتژیک‌ترین کالاهای کشاورزی ایران مانند زعفران و گیاهان دارویی امکان تهاتر با کالاهای کشاورزی وجود ندارد، هرچند کمیسیون کشاورزی اتاق ایران برای تحقق این امر بارها با درخواست مکتوب خود را به وزارت جهاد کشاورزی ارائه کرده است.