مردم اصفهان از دوران رضا شاه چه خاطراتی دارند؟

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، «ننگ سالی»، عنوان کتابی است که خاطرات مردم محله علیقلی آقا اصفهان از دوره کشف حجاب رضاخانی، ممنوعیت روضه و قحطی را روایت می‌کند و به تازگی توسط انتشارات راه یار روانه بازار نشر شده است.

افسانه روحانی، فعال فرهنگی در یادداشتی که در اختیار خبرگزاری تسنیم قرار داده است، به معرفی این کتاب پرداخته است که در ادامه می‌خوانید:

من از آن آدم‌های عاشق تاریخ و داستان تاریخی‌ام. از دوران راهنمایی و دبیرستان که همکلاسی‌هایم می‌گفتند از تاریخ خوششان نمی‌آید، پیش خودم می‌گفتم چطور می‌شود این همه قصه را دوست نداشت؟ جذابیت تاریخ برای من همین است. تاریخ پر از قصه است. قصه آدم‌ها و مکان‌ها در زمان‌های مختلف. حالا همچون منی در شهری متولد شده که از قضا شهری تاریخی است، نمی‌شود قصد اصفهان‌گردی داشته باشی و یکی دوتا بنای تاریخی به تورت نخورد. اصلاً اینجا مکان‌های تفریحی‌اش هم تاریخی‌اند. گذشته و حال یک‌جور قشنگی اینجا به هم پیوند خورده است. خیلی وقت‌ها که پیاده خیابان‌های شهرم، اصفهان، را گز می‌کنم و خانه‌های قدیمی را می‌بینم، می‌ایستم و نگاهشان می‌کنم، اگر خیلی حوصله کنم چندتا عکس هم می‌گیرم و بیشتر از همه این‌ها فکر می‌کنم.

فکر می‌کنم یعنی این خانه قدیمی که جلوی من است، چه داستانی دارد؟ سازنده‌هایش چه داستانی داشته‌اند؟ اصلاً چه شده که اینجا را ساخته‌اند؟ یا اصلاً این بنا چه کسانی را به خود دیده؟ مرگ و تولد چندنفر با چه میزان تأثیرگذاری در تاریخ اینجا رقم خورده است؟

این سؤال‌ها در ذهنم پیج و تاب می‌خورد و جواب درخوری هم برایشان نمی‌یابم. از اینجا به بعد می‌شوم همان آدم خیال‌پردازی که همیشه بودم. خودم برای آن خانه قصه می‌بافم. و خودم کیف می‌کنم. خب حالا برای همچون منی، آشنا شدن با کتابی که روایت مردم همین شهر است از سال‌های مهم این دیار یعنی خوش‌اقبالی. مردمی که شاید در بازار، در مسجدگردی‌هایم یا در کوچه و خیابان دیده باشم‌شان، از کنارم عبور کرده‌اند و من نمی‌دانستم این فرد حامل چه خاطرات و چه شنیده‌ها و چه دیده‌هایی است و چه مقدار از بار تاریخ را به دوش می‌کشد و حالا خواننده روایتشان هستم، چه از این بهتر.

کتاب «ننگ سالی» را ورق می‌زنم، خاطره‌ها را می‌خوانم و سعی می‌کنم در ذهنم بماند که اگر فرصتی پیش آمد و به محلهعلی‌قلی‌آقا رفتم، زیر بازارچه قدم زدم، حمام را دیدم، یادم باشد چه‌ها خوانده‌ام و چه اتفاقاتی همین جا رخ داده است.

راستش را بخواهید این کتاب بار دیگر به یادم آورده از کنار آدم‌ها، به خصوص آنها که سال‌هایی را دیده‌اند که از مهم‌ترین و سرنوشت‌سازترین سال‌های وطنم بوده، ساده نگذرم.

جایی خوانده بودم که یک اتفاق را می‌شود به تعداد افراد حاضر در آن روایت کرد‌. این کتاب دوباره به یادم آورد باید به آدم‌ها توجه کنم. همان چیزی که در عصر ما کم‌کم فراموش می‌شود. بعضی خاطره‌های کتاب دستم را می‌گرفت، می‌برد به سال‌های دور، من هم مقاومت نمی‌کردم، با روایت هم قدم می‌شدم، می‌رفتم به سال‌های کشف حجاب رضاخانی.

می‌ایستادم کنار کوچه، زنی را می‌دیدم که دخترش را فرستاده جلوی کوچه تا اگر آژان نیست بروند حمام. صدای سُم اسب آژان را می‌شنوم، می‌بینم که جلو می‌آید و روسری و چادر زن را می‌کشد.

من تماشاگر این صحنه‌ها هستم، ذهن دوستدار قصه‌ام می‌خواهد بیشتر بداند، بعدتر را بخواند اما ناگهان رها می‌شود. چیزی که در خواندن روایت‌ها آزارم می‌داد، همین بود. در اوج داستان، همه چیز تمام می‌شد؛ البته با توجه به اینکه حتماً سن و سالی از راویان گذشته و حوصله روایت آن چنانی را نداشتند، به نویسنده حق می‌دهم. اما در کنار این‌ها پیشنهادی هم داشتم. چند روایت کتاب از یک نفر بود. هرچند مختصر اما این روایت‌ها خوراک شروع یک رمان و اثر داستانی بلند هستند.

داستان آدم را می‌گیرد. چه خوب بود اگر این روایت‌ها دست به دست هم می‌دادند و همگی با کمک نیروهای خیال یک اثر داستانی بلند و منسجم را می‌ساختند. همچنین از روایت‌های کتاب «ننگ سالی» می‌توان فیلم‌های کوتاهی ساخت برای معرفی آنچه بر این ملت گذشت.

آشنا کردن نسل جوان و جدید‌، با وقایع و اتفاقات قرن گذشته آن هم از زبان همین مردم کوچه و بازار که گاها مادربزرگ یا پدربزرگ خود آن‌ها هستند، قبل از آنکه دیگران همین اتفاقات را جور دیگری برای آن‌ها بازگو کنند و نگاه‌شان را به کل تغییر دهند، وظیفه سنگینی است به دوش همه کسانی است که در این زمینه احساس دغدغه می‌کنند و خب اگر این کتاب قدم‌های اول باشد و ما بخواهیم از انصاف دور نشویم قدم روبه جلویی است.

امیدوارم بشود این روایت‌ها را با ابزارهایی که نسل جوان بیشتر با آن در تعامل است، به گوش‌شان رساند. به هر حال اینکه چنین کتابی از یکی از محله‌های شهرم به چاپ رسیده برای من مایه فخر است. اینکه آدم‌هایی اجازه ندادند خاطره‌ها هم همراه آدم‌ها خاک شوند، برای من جذاب است. به امید بهتر شدن و رو به جلو رفتن و بیشتر شدن چنین حرکت‌هایی.

کتاب 184 صفحه‌ای «ننگ سالی» با قیمت 40 هزار تومان توسط انتشارات راه یار منتشر شده است و علاقه‌مندان جهت تهیه این کتاب، علاوه بر کتاب‌فروشی‌ها می‌توانند از طریق صفحات مجازی ناشر به نشانی raheyarpub یا سایت raheyarpub.ir نسبت به تهیه کتاب اقدام کنند.