مسیر «جهش تولید» و «اشتغال‌زایی» از توسعه دانش‌بنیان می گذرد
مطمئنا تحقق تولید در کشور متأثر از عوامل متعددی است که توجه چند بعدی به آنها در حوزه مدیریتی می‌تواند کشور را در تحقق شعارهای مطرح شده یاری دهد و در این بین حرکت به سمت تولید دانش بنیان و نوآوری یکی از اصلی ترین عوامل در مسیر رسیدن به جهش تولید خواهد بود.
به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ به نقل از دیار آفتاب؛ همه‌ساله رهبر معظم انقلاب، متناسب با شرایط کلی حاکم بر کشور سال را به نامی مزین می‌کنند تا این مهم بتواند در سرلوحه برنامه‌ریزی‌های مسئولان، فعالان اقتصادی و مردم قرار بگیرد که به همین منظور با توجه به برخی مشکلات اقتصادی در سال‌های گذشته، رهبر انقلاب همواره نام سال‌ها را اقتصادی انتخاب کرده‌اند.
طی سال های گذشته اقتصاد به عنوان یکی از اصلی ترین اهرم های دشمنانِ جمهوری اسلامی ایران برای وارد سازی ضربات مهلک و برداشت های سیاسی از آن مطرح بوده است و با توجه به وجود ناهمگونی های ساختاری و عملکردهای ضعیف برخی مدیران در اقتصاد کشور، این حربه دشمنان لحظه به لحظه مورد توجه بیشتر قرار گرفته و در یکی دو سال اخیر نیز به بالاترین سطح خود رسیده است.
در همین راستا رهبر معظم انقلاب اسلامی طی ده سال گذشته تلاش داشتند تا با جهت دهی صحیح حوزه اقتصاد، به واسطه نام گذاری های هر ساله، تمرکز مسئولین اجرایی و قانون گذاری و حتی قضایی کشور را بر مسئله اقتصاد متوجه سازند.
آن چه که طی چند ساله گذشته مورد توجه و تاکید مقام معظم رهبری قرار گرفته توجه به مسئله تولید داخل جهت قطع وابستگی‌ها و اتکای به توان و ظرفیت داخلی بوده است تا به این واسطه اقتصاد از تک محصولی بودن فاصله بگیرد و هم اینکه ظرفیت ها و استعدادهای بالقوه داخلی به فعلیت برسد تا نتایج این مهم در زندگی مردم قابل لمس باشد.
رهبر معظم انقلاب در پیامی به مناسبت آغاز سال 1401، سال جدید را سال «تولید؛ دانش بنیان، اشتغال آفرین» نام‌گذاری کردند تا متولیان اقتصاد کشور را به برنامه‌ریزی در این زمینه سوق دهند.
ایشان فرمودند: «امسال هم من تولید را میخواهم مطرح کنم. منتها یک لایه‌ی جدید، یک چهره‌ی جدید از تولید را میخواهم مطرح کنم و آن عبارت است از تولیدی که دارای دو خصوصیت باشد: یکی اینکه اشتغال‌آفرین باشد، یکی اینکه دانش‌بنیان باشد. تولید دانش‌بنیان، متکی به دانش، دانش جدید و پیشرفتهای علمی، و تولیدی که اشتغال‌آفرین باشد.»
عرصه‌ی تولید، اصلی‌ترین نقش را در توسعه اقتصاد هر کشور بر عهده دارد، بر اساس نظریه رشد اقتصادی درون‌زا، رشد اقتصادی در یک کشور به عوامل داخلی وابسته است و عوامل خارجی نقشی در آن ندارد و این عوامل شامل نیروی انسانی، نوآوری و سرمایه‌گذاری است.
یکی از عواملی که سبب می‌شود تولید از مهم‌ترین مؤلفه‌های رشد اقتصادی درون‌زا محسوب شود این است که خلق ارزش‌افزوده می‌کند و برخلاف سایر روش‌های درآمدزایی مثل فروش مواد خام، سودآوری زیادی دارد، در اقتصاد درون‌زا ازآنجایی‌که رشد اقتصادی به عوامل درونی مرتبط است، به همین صورت تکنولوژی و نوآوری نیز در داخل پرورش می‌یابد و تغییرات از درون شکل می‌گیرد.
اگر قرار باشد اقتصاد درون‌زا به موفقیت برسد باید نوآوری و دانش در آن وجود داشته باشد اما بسیاری از شرایط و مشکلات در عرصه‌ی تولید و بنگاه‌داری در حوزه صنعت باعث شده است تا در حال حاضر نیروی متخصص و پژوهشگر شاید آن‌طور که باید مورد استفاده قرار نگیرد.
طی سالیان گذشته تاکنون شیوه تولید و مصرف محصولات در بین انسان‌ها تغییر کرده است و این نوآوری بوده که کمک کرده تا بشر دست به خلق محصولات جدید بزند و درنهایت بهره‌وری اقتصادی نیز افزایش یابد.
علیرغم اینکه امروزه بزرگ‌ترین و البته موفق‌ترین کسب‌وکارهای دنیا برای پیشرفتهای بیشتر در حوزه‌ی تحقیق و توسعه دانش بنیان سرمایه‌گذاری‌های سنگینی انجام می‌دهند اما در کشور ما توجه ویژه‌ای به این امر مهم نشده است هرچند در سال‌های اخیر ضرورت این موضوع باعث شد تا اتفاقاتی مثبتی در این حوزه رقم بخورد.
واحدهای صنعتی نباید تصور کنند که سرمایه گذاری در راستای دانش بنیان کردن تولیدات برای آنها به منزله صرف هزینه است، بلکه باید فواید این امر را در افزایش کیفیت تولید و بهره وری در نظر بگیرند، در حقیقت رونق و ارتقای بهره وری تولید در کشور در گرو مجموعه ای عوامل از جمله تحقیق و پژوهش، فعال شدن دانشگاه ها در حوزه علمی تولید، توجه نشان دادن تولیدکننده ها، پشتیبانی دولت از رویکرد فعالان به تحقیق و فناوری و در نهایت ثروت آفرینی از تولید است.
مطمئنا تحقق تولید در کشور متأثر از عوامل متعددی است که توجه چند بعدی به آنها در حوزه مدیریتی می‌تواند کشور را در تحقق شعارهای مطرح شده یاری دهد و صف آرایی منطقی و نفوذ ناپذیری را هم چون دیگر حوزه ها در مقابل دشمنان داشته باشد. بسیاری از کارشناسان تمرکز بر تولید داخل آن هم بر اساس نیازهای بازارهای داخلی و منطقه ای را یکی از اصلی ترین راه های فرار از چالش های موجود اقتصادی می دانند که نتایجی چون اشتغال زایی، افزایش صادرات و ارز آوری و افزایش ارزش پول ملی را به همراه خواهد داشت.
تمرکز بر تولید دانش بنیان نیازمند گذار از مدیریت سنتی و ترویج شیوه مدیریتی است که اصالت را بر ایده ها و توانمندی های ذهن خلاق جوانان می گذارد و تمام تلاش خود را به کار می گیرد تا بروکراسی های پیچیده و نامفهوم اداری مانع حرکت جریان روشن و پر بازده جوانان نشود.
اخیرا اما طرح «جهش تولید دانش‌بنیان» که از سال گذشته در مجلس شورای اسلامی مورد بحث بود سرانجام در دی‌ماه 1400 در صحن علنی مجلس مورد بررسی قرار گرفت و در نهایت به تصویب نمایندگان مجلس رسید تا بتواند برخی از کاستی‌ها و نواقص قانونی در مسیر توسعه و رشد شرکت‌های دانش‌بنیان را رفع کند.
مسیر «جهش تولید» و «اشتغال‌زایی» از توسعه دانش‌بنیان می گذرد
حامد صفی خانی استاد دانشگاه و پژوهشگر حوزه اقتصاد دانش بنیان با تأکید بر اینکه قطعاً مسیر جهش تولید و اشتغال‌زایی از توسعه محصولات دانش‌بنیان می‌گذرد تصریح کرد: گام دوم انقلاب، گام حرکت به سمت محصولات دانش بنیان است. گام حرکت به سمت محصولات با ارزش افزوده زیاد است و در کُل گام جدا کردن بودجه از نفت خام؛ چرا که نفت را همان طور که می بینیم می توان به آسانی تحریم کرد اما محصولات دانش بنیان را نمی توان به این سادگی تحریم کرد.
دانشگاهی که به اندازه یک کشور ارزش اقتصادی دارد!
صفی خانی به ذکر نمونه ای پرداخت و بیان کرد: به عنوان مثال می توان گفت که در حوزه اقتصادی، علی رغم جابه‌جایی های چند سال اخیر، به طور متوسط رتبه 20 دنیا را دارا هستیم. حال می توانیم ارزش این اقتصاد را با اقتصاد یک دانشگاه مانند Mit مقایسه کرد. سوال اینجاست که چطور می شود ارزش اقتصادی یک دانشگاه با ارزش اقتصادی یک کشور برابر باشد. اگر این موضوع واکاوی شود متوجه می شویم که این دانشگاه به واسطه محصولات دانش بنیان به این جا رسیده است.
وی افزود: Mit با پژوهشگران، مردم و دانشجویان آمریکایی این چنین نشد چرا که جوانان آمریکایی در حال و هوای این چنینی نیستند. این دانشگاه را جوانان ایرانی، چینی و دیگر کشورها به این شرایط رساندند. اگر این ظرفیت فراهم شود که این جوانان پرتوان و پراستعداد در کشور بمانند مطمئنا در آن زمان دانشگاه صنعتی شریف ما تبدیل به دانشگاه Mit خواهد شد. دانشگاهی که بتواند با ارزش افزوده و شرکت های دانش بنیان فراوان فعالیت کند.
نگاه تزئینی به محصولات دانش بنیان صحیح نیست
این پژوهشگر حوزه اقتصاد با تاکید براینکه نگاه ما به محصولات دانش بنیان و فناوری نگاهی تزیینی است، تصریح کرد: امروز نگاه ما خلاصه شده در اختراعات، مقالات و جشنواره ها است این در حالی است که محصولات دانش بنیان باید به زندگی مردم برسد و جاری در اقتصاد کشور و در راستای اشتغال زایی باشد و مطمئنا این نگاه تزیینی کنونی به هیچ عنوان صحیح نیست.
وی در بیان نمونه ای ضمن اشاره به اینکه امروزه داشتن نفت و گاز به خودی خود مزیت نیست، عنوان کرد: این نفت و گاز باید تبدیل به ارزش افزوده و تبدیل به اشتغال برای جوانان شود که متاسفانه طی این سال ها در این حوزه بسیار ضعیف کار کردیم. یک زمانی نگاه در کشور این بود که وقتی نفت وگاز داریم نیازی نیست که توجه به محصولات و ایده های جدید و دانش بنیان داشته باشیم و حتی در حال حاضر هم این نوع نگاه وجود دارد که نفت را می فروشیم و هر چیزی را که نیاز داریم وارد می کنیم اما در سال های اخیر دیدیم که این ایده قطعا اشتباه است.
این استاد دانشگاه خاطر نشان کرد: تفکر دانش بنیان و حرکت به سمت محصولات دانش بنیان نباید در چارچوب بروکراسی های اداری و مدیریت سنتی از بین برود و باعث شود که دانشمندان و پژوهشگران کشور انگیزه شان را از دست بدهند.
پر واضح است که حرکت به سمت تولید دانش بنیان یکی از اصلی ترین عوامل در جهت تحقق رونق و جهش تولید است. تولیدی که برآمده از تبدیل شدن دانشِ دانشگاهی به فناوری های جاری در زندگی مردم باشد و از طرفی دیگر با افزایش سطح کیفیت خروجی محصولات در رقابت های تجاری و در نتیجه آن ایجاد ارزش افزوده نقش اساسی ایفا کند.
حمایت از تولید ملی مقدمه‌ای بر کارآفرینی و اشتغال‌زایی
همانطور که اشاره شد بیش از یک دهه است که عناوین انتخابی برای هرسال توسط رهبر معظم انقلاب در ارتباط با اقتصاد کشور و حرکت به‌طرف تولید و ترغیب مردم به خرید کالای داخلی است و محور تمامی این شعارها به‌نوعی بر حمایت از کار، تولید ملی و توجه به ظرفیت‌های داخلی استوار است.
حمایت از تولید ملی مقدمه‌ای بر کارآفرینی، اشتغال‌زایی و افزایش بهره‌وری در تمامی عرصه‌ها و همچنین بهبود وضعیت اجتماعی زندگی مردم، کاهش نرخ تورم و افزایش اثرات مثبت در اقتصاد و نهایتاً رشد و ترقی کشورمان خواهد شد.
اگر مردم یک کشور اصرار به مصرف کالای داخلی آن کشور داشته باشند، این مسئله علاوه بر کاهش بیکاری و افزایش تولید و درآمد که به نفع کشور و مردم است، به‌تدریج باعث ارتقای کمی و کیفی سطح تولید و رسیدن به مرحله صادرات به کشورهای دیگر می‌گردد که خود عاملی برای دستیابی با مراحل بالاتر پیشرفت اقتصادی است.
آمار و ارقام در یک محاسبات ساده نشان می‌دهد رسیدن به رشد اقتصادی دو رقمی برای سالیان متوالی شدنی است مشروط به اینکه نوع نگاه مسئولین، نخبگان و عموم مردم به ظرفیت‌های کشور تغییر یابد و نیاز به یک تغییر راهبردی در نوع نگرش اقتصادی برای همه قابل‌درک شود، حرکت به سمت تولیدات دانش بنیان و به روز اما مهم‌ترین مسئله‌ای است که باید در اولویت برنامه‌ریزی‌ها قرار بگیرد.
انتهای پیام /
