ملانظری: همگامی نظام آموزشی با تحولات اخیر، مستلزم تحول در محتوای درسی است

به گزارش خبرنگار دانشگاه خبرگزاری دانشجو، مهناز ملانظری رییس دانشگاه الزهرا (س) در دومین همایش ملی مجازی «تبادل تجارب آموزش الکترونیکی در مراکز آموزش عالی» که هم‌اکنون در حال برگزاری است، گفت: دانشگاه‌های سراسر جهان در پی وقوع شیوع ویروس کرونا و تعطیلی به یادگیری آنلاین و ابزار‌های دیجیتال روی آورده‌اند، از طرفی دیگر بر اساس بررسی‌های انجام شده در سطح جهانی، 300 میلیون موقعیت شغلی به دلیل بحران شیوع کرونا در معرض خطر هستند، به طوری که مشاغل مبتنی بر سطوح پایینی از مهارت (نظیر حمل و نقل، رستوران، اقامتگاه‌ها، مکان‌های تفریحی و...) متحمل بیشترین ضرر و آسیب ناشی از بحران شیوع کرونا بوده‌اند و در مقابل مشاغلی که نیازمند سطوح بالاتری از تخصص و مهارت هستند (نظیر مدیریت و کارفرمایی، فناوری اطلاعات، امور مالی و بیمه و آموزش) متحمل آسیب کمتری بوده‌اند. بنابراین در آینده‌ای نه چندان دور شاهد تغییر مشاغل، از بین رفتن برخی مشاغل و ایجاد مشاغلی جدید و مبتنی بر نیاز‌های جامعه خواهیم بود.

ملانظری ادامه داد: بر این اساس، موسسات آموزش عالی که تعلیم و تربیت سرمایه‌ی انسانی جامعه را بر عهده دارد، می‌بایست نظام آموزشی خود را به گونه‌ای بنا نهند که علاوه بر تقویت شایستگی‌های عمومی جهت تربیت نیروی انسانی متخصص، متعهد، دارای روحیه خودباوری و اعتماد به نفس و اهل کار جمعی، پاسخگوی تحولات جامعه هم باشد و در این میان تقویت تخصص و توانمندی‌ها در زمینه فناوری‌های نوین نظیر فناوری‌های سبز، داده و هوش مصنوعی، مهندسی و پردازش ابری، فروش / بازاریابی و تولید محتوا، توسعه محصول، فرهنگ سازی در جامعه، مراقبت اقتصادی و... امری ضروریست.

لزوم تنوع بخشی به شیوه‌های آموزشی

وی اعلام کرد: پاسخگویی به این نیاز‌ها و همگامی نظام آموزشی با تحولات اخیر، مستلزم تحول در محتوای درسی و نیز تنوع بخشی به شیوه‌های آموزشی است که از طریق برنامه‌های آموزشی کارآمد و بکارگیری روش‌هایی برای یادگیری با سرعت بیشتر، هزینه کمتر و اثربخش‌تر صورت می‌پذیرد.

رییس دانشگاه الزهرا اظهار داشت: توسعه آموزش الکترونیکی، علاوه بر فراهم کردن امکان دسترسی یکنواخت برای اقشار مختلف جامعه، با بهینه‌سازی شیوه‌های آموزش می‌تواند منجر به یادگیری عمیق‌تر و جدی‌تر شود و با توانمندسازی اعضای جامعه، آمادگی برای مشارکت در فعالیت‌های اقتصادی و اشتغال و کارآفرینی را نیز میسر سازد. علاوه بر آن فرصتی بزرگ برای پاسخ‌گویی اجتماعی خواهد بود و با کمک آن دانشگاه‌ها می‌توانند با ابتکار عمل خود از محدوده برنامه‌های آموزش‌های رسمی فراتر روند و با آموزش‌های مهارتی به حل مشکلات جامعه کمک کنند.

برخی روند‌های آموزشی، انتظارات و چالش‌ها ملانظری عنوان کرد: یادگیری‌های ترکیبی، آموزش‌های آنلاین، آموزش‌های مبتنی بر شغل و یادگیری مادام العمر از جمله مهم‌ترین روند‌های شناسایی شده در حوزه آموزش عالی هستند که با توجه به بحران ناشی از شیوع ویروس کرونا طی یک سال و نیم گذشته، تقویت نیز شده‌اند.

علاقه به یادگیری آنلاین به تدریج در حال افزایش است

وی افزود: بر اساس گزارش‌ها و نظرسنجی‌های جهانی انجام شده از متقاضیان آموزش عالی می‌توان دریافت که علاقه به یادگیری آنلاین به تدریج در حال افزایش است و نسبت پاسخ دهندگانی که اصلا علاقه به آموزش مجازی ندارند بر اساس نتایج حاصل از نظرسنجی‌ها در حال کاهش است، بنابراین به نظر می‌رسد که نگرش‌ها در حال تغییر است، البته به تدریج.

رییس دانشگاه الزهرا با اشاره به نظرسنجی‌ها مهم‌ترین انتظارات و نیاز‌های اصلی شناسایی شده دانشجویان در زمان فراگیری به صورت مجازی را تعاملات و ارتباطات پیوسته با دانشگاه و اساتید؛ جلسات پرسش و پاسخ مجازی؛ صدور ضوابط و مقررات متناسب با شرایط در حال تغییر؛ دسترسی آسان به پشتیبانی‌های آنلاین و دریافت پاسخ سریع و... دانست.

نحوه انتقال از آموزش سنتی به یادگیری الکترونیکی یک چالش!

وی افزود: همچنین از جمله چالش‌های اصلی در خصوص چگونگی ارائه خدمات آموزش مجازی به دانشجویان و انطباق با شرایط جدید می‌توان به مواردی نظیر نحوه انتقال از آموزش سنتی به یادگیری الکترونیکی، چگونگی غلبه بر مشکلات دروس عملی، برنامه ریزی مداوم و منعطف در شرایط عدم اطمینان، ارتباطات هدفمند و اثربخش، حفظ کیفیت و پیشرفت تحصیلی با راه حل‌های مجازی و نوآورانه آموزشی و حفظ دانشجویان بین المللی اشاره کرد.

دانشگاه الزهرا (س) و آموزش‌های مجازی ملانظری عنوان کرد: در دانشگاه الزهرا پس از شیوع بیماری کرونا و در آغازین روز‌های تعطیلی دانشگاه، به‌سرعت اقدامات لازم جهت بررسی ابعاد موضوع، سیاست‌گذاری و پیگیری اجرای آموزش الکترونیکی صورت‌گرفت. کمیته‌راهبری آموزش مجازی در بالاترین سطح دانشگاه و متشکل از ریاست دانشگاه، معاونان و مدیران حوزه آموزش، مالی‌اداری، فناوری‌اطلاعات و اساتید متخصص تشکیل شد و با تامین زیرساخت‌ها و آمادهسازی سامانه‌های Adobe connect و Moodle، امکانات ضروری برای آغاز کلاس‌های مجازی در اختیار اساتید دانشگاه قرار گرفت؛ به گونه‌ای که امکان تشکیل کلاس‌های برخط از 12 اسفند برای اساتید فراهم شد.

رییس دانشگاه الزهرا بیان کرد: متعاقبا با تعریف تمامی کلاس‌ها و دانشجویان در Moodle امکان استفاده از این سامانه نیز برای کلاس‌های غیرهمزمان و یا ترکیبی فراهم شد. همچنین با توجه به ضرورت توانمندسازی اساتید در زمینه آموزش مجازی، لازم بود تا اعضای هیات علمی نیز مرتبا آموزش‌هایی را در این حوزه دریافت کنند. بر همین اساس بصورت فشرده آموزش‌هایی برای اساتید در دستور کار قرار داده شد و در 6 ماه نخست سال بیشتر تمرکز دانشگاه بر بحث آموزش بود و در 6 ماه دوم سال نیز فرصت برای تمرکز بر مسائل پژوهشی با هدف فراهم‌کردن امکان حضور دانشجویان در آزمایشگاه‌ها و کارگاه‌ها صورت گرفت. همچنین به منظور حمایت از دانشجویان کم بضاعت و فراهم نمودن امکان بهره گیری از آموزش‌های مجازی با پیگیری‌های معاونت دانشجویی و معاونت اداری 100 تبلت در اختیار این دسته از دانشجویان قرار داده شد.

تمرکز بر توسعه توانمندی‌های بانوان به عنوان نیروی انسانی کارآمد و ماهر

وی اظهار داشت: مرکز آموزش‌های آزاد و مجازی دانشگاه الزهرا، فعالیت‌های خود را بر توسعه‌ی توانمند‌ی‌های بانوان به عنوان نیروی انسانی کارآمد و ماهر و همچنین ارتقای سطح علمی دانشجویان، دانش‌آموختگان، مدیران و کارشناسان و کارکنان بخش‌های دولتی و غیر دولتی با روش‌های نوین و فعال آموزشی، متمرکز نموده است.

وی تصریح کرد: در بخش آموزش‌های آزاد، رویکرد دانشگاه الزهرا (س)، کاهش سطح شکاف بین شایستگی‌های مورد نیاز دانشگاه و شایستگی‌های مورد نیاز بازار کار، و افزایش ظرفیت مخاطبان برای انطباق سریع با تغییرات ماهیت کار، آمادگی برای پذیرش مسئولیت، مدیریت خود و انطباق با تغییرات شغلی است، که در حال حاضر از عوامل مهم موثر بر موفقیت در محل کار می‌باشد. این مرکز آمادگی برگزاری دوره‌های آموزشی مختلف، سمینار‌ها و کارگاه‌های آموزشی تخصصی در زمینه‌های مختلف را دارد. در پایان هر دوره نیز به شرکت کنندگان، گواهی نامه معتبر مورد تایید وزارت علوم، تحقیقات و فناوری اعطا می‌گردد.

ملانظری گفت: آموزش مجازی در شرایط کرونا، فرصت‌هایی دارد و تهدیدهایی. بر این اساس، هنر نظام آموزش عالی در شناسایی فرصت‌های بالقوه و اقدام جهت بالفعل کردن آنهاست، و به منظور جلوگیری از تهدید‌ها و آسیب‌های آن نیز جامع‌نگری، برنامه‌ریزی و اقدام اثربخش موردنیاز است.