منتقدان بورس کالا چه می‌گویند؟/ از هشدار در مورد جریان نفوذ تا بازی بورس کالا در زمین دلالان

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، حدود دو هفته است که بحث حذف بورس کالا از فرآیند تامین نهاده‌های تولیدی داخلی و یا اصلاحات اساسی آن مطرح شده است. نظرات متعددی را در خصوص بورس کالا مطرح کردند که تا کنون جایی در فضای رسانه‌ای نداشته است اما به نظر می‌رسد در حال حاضر تحولات به نحوی پیش رفته است که احتمال تغییر در رویه تورم‌زا، فساد‌زا و ضد منافع ملی فراهم شده است و می‌توان انتظار داشت که ساز و کار بورس کالا حذف یا به طور جدی اصلاح شود.

در همین رابطه شاهد بودیم که وزارت راه و شهرسازی به عنوان وزارتخانه‌ای که مسئولیت اصلی ساخت مسکن ملی را بر عهده دارد اظهارات متعددی در این زمینه داشته است. بذرپاش وزیر راه و شهرسازی با بیان اینکه راه اندازی نهضت کاهش قیمت تمام شده مسکن در کشور دستور رییس جمهوری است، گفته است که قیمت فولاد و سیمان باید کاهش یابد. وی تاکید کرده است که در کاهش قیمت فولاد و سیمان مصر هستیم و شوخی نداریم. باید فاکتورهای موثر در ساخت و ساز را کاهش دهیم و دستور ریاست جمهوری برای اجرای نهضت ملی مسکن اجرا می شود. البته در این برخی حرف هایی زده اند که شوخی است.

وزارت اقتصاد از مسئولیت قانونی شانه خالی نکند

نوروزی مدیر کل اقتصاد مسکن وزارت راه و شهرسازی حدود 53 درصد هزینه‌های ما در ساخت این خانه‌ها سهم مصالح است. بنابراین سهم آن بسیار زیاد است. شرکتهای فولاد سیمان از رانت مواد اولیه و انرژی استفاده می‌کنند اما محصول نهایی با نرخ جهانی به دست مصرف‌کننده می‌رسد. براساس ماده 13 قانون جهش تولید مسکن، قیمت مصالح بر عهده وزارت اقتصاد قرار گرفته است. در جلسه شورای عالی مسکن پیشنهاداتی داشتیم که وزارت اقتصاد امکان خرید مصالح ارزان را برای سازندگان مسکن ملی فراهم کند.

اگر ساز و کار نهاده اصلاح نشود شاهد التهاب قیمت مسکن خواهیم بود

حیدری رئیس مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی در نشست تخصصی مدیریت زنجیره تامین مصالح از معدن تا ساخت گفت: باید به یک ساز و کار کارآمد و مناسب در زمینه محصولات فولاد و سیمان برسیم. نهضت کاهش قیمت تمام شده مسکن را آغاز کردیم و تلاش شد در حوزه زمین با بحث قرارداد 99 ساله قیمت زمین را به صفر برسانیم. در زمینه مجوزها هم اقدامات خوبی انجام شده است. آنچه باقی می ماند قیمت مصالح و نهاده‌ها است و اگر برای آن تدبیر نداشته باشیم سبب نوسان قیمت خواهد شد.

بورس کالا یا خانه دلالان؟

احسان ارکانی عضو کمیسیون اصل 90 مجلس شورای اسلامی نیز با اشاره به تحولات اخیر در دولت درخصوص عرضه مصالح در بورس کالا گفته است که در سال مهار تورم و رونق تولید، بورس کالا دقیقا در تعارض با شعار سال، پایگاه تقویت منافع دلالان و سوداگران و عامل افزایش قیمت و تضعیف تولیدکنندگان شده است.

با توجه به شرایطی که در بورس کالا به وجود آماده است به نظر می‌رسد اجماع بسیار گسترده‌ای در مقابل بورس کالا از سوی کارشناسان نمایندگان مجلس و همچنین تولیدکنندگانی که ناچار هستند تا مواد اولیه خود را از بورس کالا شکل گرفته است. در اینجا نظر بخشی از این افراد را می‌خوانید:

یک اقتصاددان: تنها منافع عده‌ای خاص در بورس کالا تامین شد

حسین راغفر اقتصاددان و استاد دانشگاه: وقتی محصولات وارد بورس کالا می‌شود، قیمت آن افزایش پیدا می‌کند. به عبارت دیگر این موضوع اعتراف به فسادی است که در بورس کالا رخ می‌دهد. این موارد تنها فرصت رانت و سوء استفاده بوده است که به اسم بورس کالا منافع عده خاصی را تامین کرده است.

نماینده مجلس: بورس سبب افزایش قیمت و انحصار خرید شد

حسینعلی حاجی دلیگانی، نماینده دوره نهم، دهم و یازدهم مجلس شورای اسلامی: ورس محلی است که برای برخی کالاها موجبات افزایش قیمت و یا حتی انحصار در خرید را فراهم می کند و این در شرایطی است که انتظار می رفت تا بورس شرایطی را فراهم کند که شفافیت در عرضه و تقاضا به وجود آورد. اما متاسفانه در برخی از کالاها شاهد هستیم که این چنین نیست و خود بورس باعث افزایش قیمت ها می شود.

کارشناس اقتصادی: به مردمی که حقوق ریالی می‌گیرند مسکن ارزی می‌فروشیم

رضا غلامی کارشناس اقتصادی: به مردمی که ریالی حقوق می‌گیرند، مسکن ارزی می‌فروشیم. وقتی شما محصولات مهمی مانند محصولات فولاد، مس و آلومینیوم را صادر می‌کنید یا به قیمت صادراتی به داخل می‌فروشید، عملا قیمت مسکن را بالا بردید. وقتی شما قیمت گذاری را به بورس کالا می‌سپارید و از سوی دیگر صادرات را آزاد می‌گذارید (محدودیتی برای آن قرار نمی‌دهید) صادرکننده نرخ ارز را همانطور که می‌خواهد قیمت‌گذاری می‌کند.

هشدار انجمن تولیدات پایین دستی در خصوص نقش جریان نفوذ در دلاریزه کردن اقتصاد ایران

حسین دُر رئیس هیئت مدیره اتحادیه سراسری تعاونی‌های تامین نیاز صنایع پایین دستی پتروشیمی: باید کاری کنیم که رقابت شیرینی خود را برای تولیدکننده از دست بدهد و اگر سود بیشتر می‌خواهند به سراغ افزایش تولید و کیفیت، توسعه مدل‌های فروش و ارائه خدمات پس از فروش بهتر بروند. بعضا به نظر می‌رسد که جریان نفوذی در کشور وجود دارد که می‌خواهد تمام اقلام مهم و مورد استفاده مردم را به دلار گره‌بزند.

انجمن پروفیل: بورس کالا با دلاریزه کردن معاملات زمین بازی دلالان شده است

انوش رحام دبیر سندیکای لوله و پروفیل ایران: اساسا هر دو مولفه قیمتی در بورس کالا یعنی قیمت پایه و ساز و کار رقابت غلط است و با تغییر مدل فروش اعتباری به نقدی عملا بورس کالا در زمین دلال بازی می‌کند. بورس کالا سیگنال‌ساز و کشف‌کننده قیمت باشد نه آنکه خود سیگنال قیمتی بدهد و عرضه‌ها را مدیریت کند. براساس آخرین محاسبه نرخ ارز انجام شده قیمت ورق در بورس کالا به عددی بین 50 تا 53 هزار تومان رسیدیم. بنابراین وقتی با نرخ دلار 53 هزار تومانی مواد اولیه را خریداری می‌کنیم چگونه بیاییم کالا را صادر کنیم و سپس با نرخ دستوری 43 تومان رفع تعهد ارزی کنیم؟ همین مسئله سبب شده تا عملا صادرات از سوی واحد‌های تولیدی متوقف شود و تعدادی با سو استفاده از کارت‌های بازرگانی یک بار مصرف در حال صادرات کالا در مرز هستند. در این شرایط ارز نیز به کشور باز نمی‌گردد.

یک موسسه تحقیقاتی: 3 برابر شدن دلالی با عرضه سیمان و فولاد در بورس

کریمیان مدیر عامل موسسه تحقیقات و توسعه سازه های فلزی سبک: ادعا می‌کنند بورس کالا دلالی را حذف کرده اما در واقعیت دلالی 3 برابر شده است و اساسا عرضه سیمان و فولاد در بورس کالا دفاع از دلال است و وقتی بحث منافع ملی مطرح است چرا حفظ حقوق سرمایه‌گذار در اولویت قرار گرفته است.

انجمن انبوه سازان: بورس پیشران افزایش قیمت فولاد و سیمان

پورحاجت دبیر کانون سراسری انبوه سازان: آقای وزیر اقتصاد بگوید در حالی که وزارت راه و شهرسازی در یکسال گذشته تلاش زیادی برای حوزه مسکن کرده چرا شما پای کار نمی آید و ریسک تولید مسکن را کاهش دهید؟ طی دو سال اخیر که سیمان و فولاد وارد بورس شده دوستان در افزایش قیمت پیشران هستند اما در کاهش قیمت خیر. این همه سوبسید و رانت ایجاد شده آیا نباید تامین مصالح ساختمانی در داخل با خارج (صادرات) تفاوت داشته باشد.

افزایش قیمت برنامه‌ریزی شده در بورس کالا

سید رضا موسوی عضو انجمن انبوه‌سازان: سبد کالایی که در بورس کالا به ما می‌دهند به درد ما نمی‌خورد. اگر به اعضای هیئت مدیره بورس کالا نگاه کنید، می‌بینید که شرکت‌های فولاد در بورس کالا حضور دارند. سیاست گذاری توسط افرادی انجام می‌شود که منافع دارند. برج 8 سال گذشته با یکی از تولیدکنندگان فولاد صحبت کردیم و به من گفت که برنامه ما این است که تا پایان سال قیمت را به کیلویی 30 هزار تومان برسانیم. آیا این عرضه و تقاضا است؟ یک شرکت در زیر مجموعه خود شرکت اصلی می‌رود از بورس کالا خرید می‌کند و سپس گران‌تر به ما می‌فروشد.

مهندس مشاور: چاره‌ای جز خروج سیمان از بورس کالا نداریم

کرباسیون مهندس مشاور: با ساز و کار فعلی نمی‌توانیم ساخت 4 میلیون واحد مسکن ملی را به نتیجه برسانیم و چاره‌ای جز خروج سیمان از بورس کالا نداریم. ضمن اینکه وقتی عرضه و تقاضا برابر نباشد افزایش قیمت رخ می‌دهد و تکنولوژی کمک می‌کند تا تقاضای فولاد و سیمان کاهش پیدا کند.

کارشکنی سیمانی‌ها در هنگام به تعادل رسیدن بازار

تولیدکننده قطعات بتنی: وقتی قیمت در حال رسیدن به تعادل است ناگهان اعلام می‌کنند که یک کوره خوابیده است. هر وقت بخواهند این کار را انجام می‌دهند. کارخانه سیمان صادرات انجام می‌دهند که آسیب شدیدی به کشور می‌زند. آیا پول سوخت، برق ارزان و جاده‌ها با صادرات تامین می‌شود؟ خیر، ضرر هم می‌کنیم. شاهد هستیم قیمت سیمان در بورس از 300 هزار تومان به یک میلیون رسیده است.

فولاد را به قیمت پایه بدهید

ضیائی رئیس انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان سازه‌های فولادی ایران: قیمت پایه، مورد قبول فولادساز بوده است در نتیجه از سال گذشته خواسته ما این بوده است که وقتی قیمت پایه توسط خودشان تعیین می‌شود، می‌توانند قیمت را در نهایت بسیار بالاتر بفروشند. پیشنهاد ما این است که فولاد را با قیمت پایه به تولیدکنندگان سازه‌های فولادی بدهند چرا که این سازه ها در ساخت مسکن مردم به کار گرفته می‌شود.

افزایش قیمت 3 برابری سیمان در برابر رکود بازار مسکن / بورس کالا را تعلیق کنید

خطیبی عضو هیئت مدیره انجمن بتن: حجم تولید مسکن که سه برابر نشده پس چرا قیمت سیمان سه برابر شده است. ظرف 6 ماه قیمت به بیش از یک میلیون رسیده است. سیستم بورسی ناکارآمد است. ابتدا تعلیق کنید، اصلاح کنید و سپس دوباره راه اندازی کنید. حتی اگر خارجی‌ها هم بیایند نمی‌توانند کاری انجام دهند. پیش ساختگی را هم اگر بخواهیم اجرا کنیم می‌توانیم.

ضرورت تعیین قیمت مصالح از سوی دولت / سازمان بورس خود را سازگار کند

آزاد عضو انجمن سازندگان مسکن: طرح های عمرانی و طرح‌های مورد توجه دولت باید با لوازم ساختمانی مورد تایید دولت ساخته شود. باید برای مسکن ملی و طرح‌ها عمرانی همان شیوه گذشته که خود دولت قیمت را تعیین می‌کرد، اجرا کنیم. سازمان بورس هم باید خود را با این مسئله سازگار کند. باید بند ناف پروژه‌های عمرانی را از بورس کالا قطع کنیم.

انجمن تولیدکنندگان بتن: سود ورود سیمان به بورس کالا در جیب دلالان

رحیمی رئیس انجمن تولیدکنندگان بتن ایران: شاهد هستیم که ما در رکود قرار داریم اما قیمت سیمان افزایش پیدا می‌کند. همیشه قیمت بتن حدود 20 درصد از سیمان بالاتر است اما شاهد بودیم در بازه زمانی قیمت سیمان بالاتر است. از زمان ورود سیمان به بورس، سازمان بورس، کارخانه جات سیمان و دلالان سود خوبی بردند اما ما سود ما به حداقل رسیده است. در گذشته اگر یک پاکت سیمان گران تر فروخته می‌شد تعزیرات ورود می‌کرد اما شاهد گران فروشی گسترده از سوی شرکت‌ها هستیم.

انجمن سازندگان مسکن: با وجود درآمدهای ریالی همه چیز را به دلار وصل کردیم

قرائتی دبیر انجمن سازندگان مسکن: درآمد مردم ایران ریالی است اما همه چیز را در کشور به دلار وصل کردیم. چرا باید به قیمت جهانی مواد اولیه به ما بدهند. باید سوبسید را به تولید بدهیم اما امروز تولید در کشور آسیب می‌بیند. هزینه عدم بهره کارخانه جات را مردم می‌دهند. با این تنش قیمت چگونه سازنده می‌تواند برنامه ریزی کند. در نتیجه این اتفاق می‌رویم به سمت ساخت و ساز ساختمان بی‌کیفیت.