مهار سیلاب‌های فصلی و لزوم لایروبی رودخانه‌ها
خرم‌آباد - ایرنا - لایروبی رودخانه ها علاوه بر کنترل سیل با هدف حفاظت رودخانه‌ها در مقابل تعرض به حریم و بستر آنها، کاهش خسارات احتمالی سیلاب، بهبود وضع زندگی ساکنان حاشیه رودخانه‌ها و هدایت پتانسیل‌های موجود در منطقه به سوی توسعه پایدار صورت می گیرد.
لایروبی رودخانه‌ها یکی از مجموعه اقدامات مورد نیاز برای حفاظت، ساماندهی رودخانه‌ها و کنترل سیلاب است که صرفا برای رفع انسدادهای ایجاد شده در مسیر تخلیه رودخانه‌ها به پایانه خود که می‌تواند دریا یا تالاب باشد کاربرد دارد.
معاون عمران و توسعه امور شهری و روستایی وزارت کشور ششم مهرماه امسال با صدور بخشنامه‌ای نسبت به افزایش احتمال وقوع سیلاب در فصل پاییز و زمستان و آسیب‌پذیری شهرها و روستاهای کشور هشدار داد.
از این رو ایجاد آمادگی و انجام اقدامات فنی و پیشگیرانه برای مقابله با سیلاب‌های احتمالی مبتنی بر تجربیات سیلاب‌های اخیر بسیار حائز اهمیت و ضروری است.
شهرها و حدود 80 درصد از روستاهای پرجمعیت لرستان در کنار رودخانه های دائمی، پرآب و سیل خیز بنا شده‌اند بطوریکه هر ساله توسط سیل های فصلی تهدید می شوند.
گودرز امیری معاون امور عمرانی استانداری لرستان آبان گذشته اعلام کرده بود 124 نقطه از رودخانه های این استان با برآورد اعتباری یکهزار میلیارد تومان نیازمند لایروبی هستند که 45 میلیارد تومان از طریق وزارت نیرو و هیات دولت برای این طرح ها تخصیص داده شده است.
از سیل فروردین 98 تا کنون لایروبی رودخانه های استان در مناطق شهری و روستایی به صورت مقطعی در حال انجام است.
طول رودخانه های فصلی و دایمی لرستان حدود 2 هزار و 400 کیلومتر برآورد می شود.
تکمیل طرح های ساماندهی و لایروبی رودخانه های استان مطالبه عمومی است
مدیرعامل شرکت آب منطقه لرستان گفت: از بهمن ماه 97 تا اسفند ماه 98 چهار سیل بزرگ و خسارت بار در استان اتفاق افتاده که از نظر فراوانی و میزان خسارات وارده، در هیچ جای دیگری از کشور سابقه نداشته است.
داریوش حسن نژاد گفت: بیشتر مشکلات ناشی از سیلاب استان خوزستان نیز در پایین دست سدهای کرخه و دز است که بطور مستقیم وابسته به میزان تولید رواناب و سیلاب های لرستان در بالادست می باشد.
حسن نژاد بیان کرد: استان لرستان به لحاظ موقعیت جغرافیایی و قرارگیری در زاگرس میانی و میزان بالای بارش های سالانه، شرایط زمین شناسی و وجود سازندهای ریزدانه و نفوذناپذیر و تولیدکننده رواناب، وضعیت توپوگرافی خشن و کوهستانی و شیب تند، یکی از پنج استان اول سیل خیز کشور است.
به گفته وی چه در شرایط خشکسالی و چه در شرایط ترسالی، هر ساله شاهد وقوع سیل‌های مخرب در این استان هستیم.
وی افزود: از طرفی تقریبا همه شهرها و حدود 80 درصد از روستاهای پرجمعیت لرستان در کنار رودخانه های دائمی و پرآب و سیل خیز بنا شده‌اند بطوریکه هر ساله توسط سیل های فصلی تهدید می شوند.
مدیرعامل آب منطقه ای لرستان با بیان اینکه در بین حوادث و بلایای طبیعی در لرستان، سیل خطرناک ترین و خسارت بار ترین می باشد، گفت: تقریبا همه دستگاههای اجرایی استان در طول سال گذشته به دلیل احتمال وقوع سیلاب یا در آماده‌باش به سر برده و یا به طور مستقیم و روزانه درگیر مسائل، مشکلات و پروژه های سیل بوده اند.
حسن نژاد تصریح کرد: با توجه به وضعیت سیل خیزی و ریسک بالای آن در لرستان، لازم است لرستان به صورت ویژه دیده شود و با تدوین و اجرای یک برنامه دقیق عملیاتی جهت مهار و کنترل سیلاب های آن اقدام گردد.
وی اظهار کرد: این برنامه می تواند شامل احداث سدهای مخزنی با اهداف کنترل و مهار سیلاب، آزادسازی حریم رودخانه ها و اجرای طرح های ساماندهی و لایروبی رودخانه ها و اقدامات آبخیزداری باشد.
مدیرعامل آب منطقه ای لرستان اضافه کرد: اگر هزینه خسارات ناشی از یکسال سیل لرستان را صرف طرح های مهار و کنترل سیلاب کنیم، مشکل سیلاب استان لرستان و تا حدود زیادی خوزستان حل خواهد شد.
وی گفت: اقدامات مهندسی رودخانه انجام شده، در جلوگیری از خسارات بسیار موثر بوده و از بروز خسارت مجدد جلوگیری کرده و مردم هم از اقدامات انجام شده راضی بوده و خواهان تکمیل و ادامه این پروژه ها هستند.
لایروبی رودخانه خرم‌آباد عامل مهمی در پیشگیری از وقوع سیلاب است
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای لرستان گفت: لایروبی رودخانه محدوده شهری خرم‌آباد عامل مهمی در پیشگیری از وقوع سیلاب است که با همکاری شهرداری این مهم محقق می‌شود.
داریوش حسن نژاد اظهار داشت: لایروبی رودخانه‌های خرم‌آباد یکی از موارد مهم پیشگیری از سیلاب می‌باشد که ضروری است بر اساس قانون توزیع عادلانه آب و قوانین موجود با همدلی و همکاری مشترک آب منطقه ای لرستان و شهرداری خرم آباد نسبت به انجام آن اقدام شود.
وی گفت: اگرچه اختلاف نظرهایی در این زمینه بین شرکت آب منطقه ای و شهرداری خرم آباد وجود دارد اما تلاش ما این است تا با همکاری این مجموعه و اقدامات مشترک هرچه سریعتر مشکل لایروبی رودخانه های داخل شهر بر طرف شود.
لایروبی رودخانه‌های شهری برعهده وزارت نیرو است
مشاور شهردار خرم‌آباد گفت: عملیات لایروبی، احداث دیواره حفاظتی و آزادسازی حریم رودخانه در داخل شهرها از وظایف وزارت نیرو و شرکت‌های آب منطقه‌ای استان‌ها است.
مرتضی فراشی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: با توجه به قوانین و نظریات مشورتی موجود (موارد یک و 2 قانون توزیع عادلانه آب مصوب 1361/12/16 بندخ ماده 1 آیین نامه مربوط به بستر و حریم رودخانه ها مصوب 79/8/11 تبصره 4 ماده 2 قانون توزیع عادلانه آب - نظریه مشورتی قوه قضاییه 7/7697 مورخ 82/10/9 بند (و) تبصره 8 قانون بودجه سال 99 و همچنین آرا مختلف صادره از مراجع قضایی) عملیات لایروبی، احداث دیواره حفاظتی و آزاد سازی حرایم رودخانه در داخل شهرها از وظایف ذاتی وزارت نیرو و شرکت‌های آب منطقه ای استان‌ها است.
وی گفت: بنابراین مقرر شده تمامی وظایف ذکر شده توسط آب منطقه‌ای لرستان در خصوص رودخانه های خرم آباد انجام گیرد و تنظیف بستر و زیبا سازی حریم رودخانه ها وظیفه شهرداری خرم آباد بوده و موظف به انجام آن می باشد.
فراشی ادامه داد: این تصمیم نامه مستند به ماده 18 شیوه نامه رسیدگی و رفع اختلاف دستگاههای اجرایی برای طرفین اختلاف لازم الاجرا بوده و باید ظرف یک ماه از تاریخ ابلاغ اجرا و نتیجه به مرجع رفع اختلاف منعکس گردد.
وی بیان کرد: مرجع رسیدگی و رفع اختلاف هیات حل اختلاف دستگاههای اجرایی استان مستقر در استانداری لرستان و شناسه مرجع رسیدگی 63 می‌باشد.
مشاور شهردار خرم‌آباد اظهار داشت: طرفین اختلاف شهرداری خرم آباد و شرکت آب منطقه ای لرستان بوده و عدم اجرای عملیات لایروبی و احداث دیواره حفاظتی و آزاد سازی حریم رودخانه های شهر خرم آباد توسط شرکت آب منطقه ای لرستان موضوع اختلاف بود.
فراشی گفت: شهرداری خرم آباد به موجب درخواست نامه رسیدگی و رفع اختلاف دستگاههای اجرایی استان خواسته خود را در خصوص اجرای عملیات لایروبی و احداث دیواره حفاظتی و آزاد سازی حرایم رودخانه های شهر خرم آباد توسط شرکت آب منطقه‌ای لرستان به این هیات ارسال و پرونده به کلاسه فوق ثبت و متعاقبا موضوع مورد اختلاف در جلسه مورخه 99/4/1 هیات حل اختلاف با حضور اعضا و طرفین اختلاف مورد رسیدگی قرار گرفت.
وی افزود: بر اساس رای شماره 18827 مورخ 99/4/14 هیات حل اختلاف دستگاههای اجرایی استان عملیات لایروبی، احداث دیواره حفاظتی و آزادسازی حریم رودخانه در داخل شهرها از وظایف وزارت نیرو و شرکت‌های آب منطقه‌ای استان‌ها است.
مجوز لایروبی رودخانه‌های لرستان با مشارکت بخش خصوصی صادر شد
مدیرکل مدیریت بحران استانداری لرستان گفت: مجوز لایروبی رودخانه‌های استان توسط بخش خصوصی صادر شده و تا هفته آینده وارد مرحله اجرایی می‌شود.
مهدی پازوکی افزود: لایروبی رودخانه های استان در مناطق شهری و خطرپذیر بر اساس ظرفیتی که قانون بودجه سال 99 در اختیار شرکت آب منطقه ای قرار داده بود ابلاغ شد.
وی اظهار داشت: با پیشنهاد لایروبی رودخانه های استان توسط بخش خصوصی موافقت و مجوز این امر توسط سازمان صنعت، معدن و تجارت صادر شده است.
مدیرکل مدیریت بحران استانداری لرستان بدون اشاره به اعتبار این اقدام ادامه داد: این طرح از طریق تهاتر با بخش خصوصی اجرا می شود و تا اوایل مهرماه امسال به اتمام می رسد.
پازوکی اضافه کرد: علاوه بر این اقدام، استاندار لرستان نیز اعتبار مشخصی را به منظور لایروبی و دیوارسازی ساحل رودخانه ها از هیات دولت درخواست کرده که با موافقت وزیر کشور برای طرح در هیات دولت ارسال شده است.
وی بدون اشاره به این مبلغ گفت: در صورت تصویب هیات دولت، اعتبار مورد نظر از محل ماده 10 ستاد حوادث تامین و به استان پرداخت می شود.
آغاز عملیات لایروبی رودخانه خرم آباد
معاون حفاظت و بهره برداری شرکت آب منطقه ای لرستان گفت: باتوجه به تزدیک شدن صل بارندگی عملیات لایروبی رودخانه خرم رود خرم آباد آغاز شد.
احمد گودرزی اضافه کرد: لایروبی رودخانه وظیفه شرکت آب منطقه ای نیست و طبق قانون برعهده شهرداری می باشد اما امسال باتوجه به رای صادره باید این شرکت لایروبی کند.
وی ادامه داد: هیچگونه اعتباری برای لایروبی رودخانه به شرکت آب منطقه ای لرستان اختصاص داده نشد و در این راستا پیگیری های خود را برای تامین اعتبار انجام داده ایم.
وی افزود: با چندین پیمانکار و کارخانجات شن و ماسه در قالب تهاتر به توافقاتی رسیده ایم که در مقابل لایروبی مجوز برداشت از رودخانه را داشته باشند.
وی اظهار کرد: عملیات لایروبی رودخانه خرم رود خرم آباد تا پایان هفته آینده در سه مرحله صورت می گیرد.
وی گفت: یکهزارو 500شهر در کشور وجود دارد که رودخانه از آنها عبور می کند و تنها شهری که این موضوع را بررسی و لایروبی را برعهده شرکت آب منطقه ای واگذار کرد، شهرداری خرم اباد می باشد.
گودرزی بیان کرد: نسبت به این اقدام اعتراض داریم چراکه می دانیم لایروبی جزو وظایف شهرداری بوده و قرار بر بررسی مجدد ایم اقدام صادر شده است.
وی با اشاره به اینکه اعتبارات برای لایروبی روخانه خرم آباد صفر است گفت: عملیات لایروبی را از پل جهادگران تا پل شکسته این شهرستان آغاز کرده ایم اما بیشتر نقاط روخانه مشکلی نداشته و براساس وظیفه محول به طور کامل انجام خواهیم داد.
واحدهای مسکونی حاشیه رودخانه کرگانه خرم آباد تعیین تکلیف شود
فرماندار خرم آباد گفت: باتوجه به خسارات وارده به رودخانه خرم آباد و مشکلات پاکسازی و لایروبی آن، اگر در این ایام سیل دیگری رخ دهد وضعیت این رودخانه نگران کننده خواهد بود.
جعفر طولابی افزود: 167 واحد مسکونی در حریم رودخانه کرگانه خرم آباد وجود دارند که دستگاههای متولی این واحدها را تعیین تکلیف نکرده اند در حالیکه از قبل بنا بوده راه و شهرسازی، بنیاد مسکن و شهرداری اقداماتی در رابطه با این واحدها انجام دهند.
وی ادامه داد: در سیل سال 98 تعداد 35 مورد رانش و ریزش گزارش شد و اگر سیلاب دیگری رخ دهد ریزش و رانش بیشتری خواهیم داشت.
طولابی گفت: ماشین آلات و تجهیزات جهت پیشگیری و مقابله با خطر از هم اکنون آمادگی کامل را داشته باشند همچنین اماکن و فضاهای ادارات سطح شهرستان جهت اسکان اضطراری در اختیار باشد.
حوزه آبریز کشکان با مساحت 9775/66 کیلومتر مربع در ناحیه جنوب غربی ایران واقع شده که بخش مهمی از سرشاخه‌های پرآب رودخانه کرخه را تشکیل می‌دهد و حدود یک سوم خاک لرستان را در بر می‌گیرد.
رودهای کوچکتری از شهرستان‌های نورآباد، خرم‌آباد، کوهدشت، الشتر و پلدختر در طول مسیر به آن اضافه می‌شوند.
حوزه آبخیز رودخانه کشکان در تقسیم بندی هیدرولوژی ایران جزئی از حوزه آبریز خلیج فارس به حساب می‌آید و این رودخانه روزگاری سیل خیزترین رودخانه لرستان بود.
همچنین دو سر شاخه رود دز یکی از شمال بنام تیره و یکی از شرق بنام ماربره در دورود به هم می‌پیوندند و با نام رود سزار سرچشمه اصلی رود دز می‌شوند که این رود تقسیم‌کننده بخش لرستان و بختیاری در کشور می‌باشد.
*س_برچسب‌ها_س*