"میدان مشق" و امید به پایان 18 سال چشم انتظاری

به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری تسنیم؛ "با رئیس جمهور و بدون هماهنگی قبلی، قدم زدن در خیابان منتهی به میدان مشق. برای طرح توسعه آینده موزه ایران به این پیاده‌روی نیاز داشتم". این توئیت سید عزت‌الله ضرغامی وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی است که حکایت از جدیدترین تصمیم‌ها برای سامان‌دهی میدان مشق تهران دارد. میدانی که سامان‌دهی آن از 18 سال پیش و در دولت دهم کلید خورد و حالا ضرغامی امیدوار است تا طرح در نظر گرفته شده برای این میدان در دولت سیزدهم به سرانجام برسد.

برای همین است که وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در 11 مهر ماه امسال هنگامی که رئیس جمهوری برای بازدید از موزه ملی ایران آمده بود، فرصت را غنیمت شمرد و توانست شرایطی را فراهم آورد که آیت‌الله دکتر رئیسی، حدود نیم ساعت در میدان مشق قدم بزند و از نزدیک در جریان وضعیت طرح سامان‌دهی این میدان مهم در قلب پایتخت قرار گیرد.

این میدان قصه‌های زیادی دارد

اینجا میدان مشق تهران است. میدانی که قصه‌های تاریخی زیادی دارد البته شاید این میدان تنها میدانی باشد که در حال حاضر هیچ شباهتی به میدان ندارد. این ساختمان قبلاً به نام کاخ شهربانی بود. سرستون‌های این بنا از روی معماری دوران هخامنشیان الگوبرداری شده و پله‌های آن، کاخ آپادانا را به یاد می‌آورد. در این ساختمان نئوکلاسیک از تزئینات معماری دوره‌های مختلف از جمله گره‌چینی و کاشی‌کاری قاجاری، مقرنس‌های سلجوقی استفاده شده است. وزارت امور خارجه چند ساختمان در این محدوده دارد.

فتحعلی شاه میدان مشق را برای مشق نظامی ارتش ایجاد کرد. اما در دوره‌های بعد هر کسی چیزی به آن افزود و این میدان بزرگ شد. شاید برای‌تان جالب باشد که بدانید اولین هواپیمایی که در ایران نیز دیده شد با خلبان کوزمینسکی لهستانی در زمان جنگ جهانی اول، در این میدان فرود آمد و میدان مشق اولین فرودگاه ایران شد. ضمن این که برای اولین بار مسابقات و نمایش دوچرخه‌سواری و موتورسواری، نمایش اولین پرواز با بالن و... اتفاقات عجیبی بود که در این میدان رخ داد.

در سال‌های حدود 1307 تا 1312 گل کاری در این میدان، موجب شد تا آن را باغ ملی نیز بنامند. بعد از آن که طرح برپایی نخستین باغ همگانی در زمین‌های درون میدان مشق برنامه‌ریزی و پیاده‌سازی شد، نام میدان مشق به باغ ملی تغییر کرد. حالا چند سالی می‌شود که دانشکده هنر، به ضلع شمالی عمارت قزاقخانه منتقل شده عمارتی که به زیبایی این مجموعه اضافه کرده است. قزاقخانه میدان مشق، قدیمی‌ترین بناست که در سال 1280 هجری قمری ساخته شد.

موزه ملک هم جدیدترین بنایی است که در سال 75 ایجاد شده است. این موزه و کتابخانه آن وقف شده از سوی حاج حسین ملک بزرگترین واقف ایران است. اکنون اداره این موزه و کتابخانه توسط آستان قدس رضوی انجام می‌شود. این موزه و کتابخانه یکی از نفیس‌ترین موزه‌های ایران است.

در واقع میدان مشق از سر در باغ ملی در نزدیکی توپخانه شروع می‌شود و طرف دیگرش هم به خیابان سی‌تیر می‌رسد. خیابانی که از اول تا آخرش بناهای تاریخی متعددی است. حدفاصل بین میدان مشق و خیابان سی تیر موزه و کتابخانه ملک واقع شده و پشت سر آن هم موزه ملی ایران. درب موزه ملک از راه میدان مشق است اما سراغ موزه ملی را باید از خیابان سی تیر گرفت.

چشم‌انتظاری 18 ساله برای میدان مشق

طرح سامان‌دهی میدان مشق سال 82 توسط هیئت دولت تصویب شد تا این میدان تاریخی، در قالب طرح گسترش موزه ملی ایران، به قطب تاریخی - فرهنگی تهران، تبدیل شود. قرار شد همه نهادهای دولتی مستقر در میدان مشق بین خیابان‌های امام خمینی، فردوسی، سی تیر و سرهنگ سخایی، ساختمان‌هایشان را برای گسترش موزه ملی ایران واگذار کنند. در طول این مدت مسئولان مختلف در مدیریت شهری و میراثی قول و قرارهایی دادند ولی طرح هیچگاه اجرایی و عملی نشد.

طرحی که از دولت دهم مصوبه هیئت وزیران داشت و طی سه دولت گذشته بی‌نتیجه بر زمین مانده بود. میدان مشق تهران یک محوطه تاریخی مربوط به دوره قاجار است که در محدوده خیابان‌های امام‌خمینی (ره) و سی‌تیر است. این محوطه تاریخی 12مهرماه سال1377 با شماره2130 در فهرست آثار ملی کشور ثبت شده است.

مشق رئیسی به ضرغامی درباره میدان مشق

با گذشت 18 سال از زمان تهیه طرح سامان‌دهی میدان مشق اما هیچگاه این طرح به سرانجام نرسید و با گذشت سه دولت چشم انتظاری‌ها برای سامان‌دهی این میدان و تبدیل آن به قطب گردشگری در قلب پایتخت ادامه دارد.

ضرغامی که از اولین روزهای تصدی‌گری در وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی به دنبال احیای طرح سامان‌دهی میدان مشق بود، موفق شد در سال دوم فعالیت دولت سیزدم رئیس جمهوری را به بازدید از موزه ملی ایران و میدان مشق بیاورد و رئیس‌جمهوری نیز هنگام بازدید از میدان مشق دستور واگذاری سریع ساختمان تاریخی وزارت خارجه و کاخ شهربانی به موزه ملی ایران را صادر کرد.

دکتر رئیسی در این بازدید با هدف نظارت بر فرآیند ستادی دستگاه‌های اجرایی کشور به موزه ملی ایران رفت و گزارش وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی درخصوص حوزه‌های سه‌گانه فعالیت او را شنید. اما اتفاق مهم‌تر از این گزارش قدم‌زدن سیدابراهیم رئیسی در محوطه میدان مشق تهران بود که بیش از نیم‌ساعت به طول انجامید.

سیدابراهیم رئیسی پس از برگزاری جلسه نظارت ستادی در موزه ملی ایران درحضور وزیر میراث فرهنگی و جبرئیل نوکنده، رئیس موزه ملی ایران به مخزن این موزه رفت و از اشیای موجود در آن بازدید کرد. اما باز هم مهم‌تر از این بازدید همان پیاده‌روی نیم‌ساعته سیدابراهیم رئیسی در محوطه میدان مشق بود که به یک تصمیم مهم انجامید.

رئیس‌جمهوری قدم‌زدن کوتاه در محوطه میدان مشق را به بیش از نیم‌ساعت افزایش داده و همانجا تصمیم به اجرای مصوبه واگذاری دو ساختمان تاریخی در اختیار وزارت خارجه و ساختمان شهربانی به موزه ملی ایران را با هدف تغییر کاربری به موزه و اجرای طرح بر زمین مانده سامان‌دهی میدان مشق داد.

پیاده‌روی رئیس جمهوری و دستور ویژه او برای تکمیل طرح سامان‌دهی میدان مشق امیدها را برای سامان‌دهی این میدان افزایش داده و همگان را امیدوار کرده است تا 18 سال چشم‌انتظاری در باره میدان مشق پایان یابد.