نخستین فوتبالیستی که از شوروی گریخت و ستاره شد

به گزارش خبرگزاری تسنیم، بازیکنان فوتبال اتحاد جماهیر شوروی فقط به طور پایدار از نیمه دوم دهه 80 میلادی شروع به بازی برای تیم‌های خارجی کردند. طبیعتاً این به دلیل پرسترویکا (اصلاحات اقتصادی وقت شوروی) بود که در کشور شروع شد. پیش از این، برخی از ورزشکاران شوروی حتی به سختی در مسابقات بین‌المللی حضور می‌یافتند. گاهی اوقات دولت به دلیل ترس از شکست نمی‌خواست تیم ملی را اعزام کند، مثل جام جهانی 1958. گاهی اوقات مشکلاتی برای بازیکنان رشته‌های فردی به وجود می‌آمد. این اتفاق حتی در مورد اسطوره‌هایی همانند استرلتوسف، موندای و چیسترلکو رخ داده بود.

چه کسی نخستین فوتبالیست اتحاد جماهیر شوروی شد که توانست در چنین شرایط سختی از کشور خارج شود؟ او واسیلیس هادزیپاناگیس بود. فوتبالیست اهل تاشکند که برای پاختاکور و تیم المپیک اتحاد جماهیر شوروی بازی کرد اما در نتیجه تغییرات سیاسی، مقامات اتحاد جماهیر شوروی به این بازیکن بومی یونان اجازه دادند تا به سرزمین مادری‌اش برود. واسیلیس تصمیم به نقل مکان گرفت و وارد فوتبال یونان شد. او توانست به بهترین بازیکن فوتبال یونان در نیم قرن گذشته تبدیل شود؛ هر چند او بعدها از نماندن در شوروی ابراز پشیمانی کرد.

با این وجود به سختی می‌توان واسیلیس هادزیپاناگیس را نخستین لژیونر تمام عیار فوتبال شوروی خواند. پرونده او منحصر بفرد و با یک موقعیت تاریخی نادر همراه بوده است. نخستین بازیکن فوتبال شوروی که برای بازی در خارج، کشورش را تحت شرایط استاندارد ترک کرد، مهاجم آناتولی یعنی زینچنکو بود. در داخل اتحاد جماهیر شوروی مسیر پیشرفت چندان قابل توجه نبود. زینچنکو برای تراکتور ولگوگراد، اسکا روستوف، دینامو لنینگراد و زنیت بازی کرد. این مهاجم دو بار به فینال جام اتحاد جماهیر شوروی رسید و حتی سه بازی برای تیم ملی انجام داد. دوران حرفه‌ای زینچنکو زمانی که 31 سال داشت به شدت تغییر کرد و این بازیکن شوروی به راپیدوین اتریش پیوست.

طبق روایتی این انتقال به لطف خبرنگار اتریشی به نام کورت چاستکا که پیشنهاد انتقال فوتبالیست شوروی را به راپیدوین داد، انجام شد. این تیم که با حزب کمونیست محلی ارتباط داشت، تیم کارگری به حساب می‌آمد، بنابراین زمینه ایدئولوژیک برای انتقال فراهم بود. سرگئی پاولوف، رئیس کمیته فرهنگ و ورزش زیر نظر شورای وزیران اتحاد جماهیر شوروی با انتقال زینچنکو موافقت کرد و در 28 اکتبر 1980، بازیکن فوتبال شوروی وارد وین شد. البته همه چیز بر اساس روح اتحاد جماهیر شوروی تنظیم شده بود که قابل دسترسی نبود. طبق اسناد، زینچنکو به عنوان مهندس و به طور دقیق‌تر یک تکنسین متخصص در تجهیزات الکترونیکی ذکر شده بود. این بازیکن فوتبال از طریق سفارت اتحاد جماهیر شوروی از باشگاه حقوق دریافت می‌کرد. زیچنکو یک بار گفته بود که باشگاه به آنها پاداش اضافی در قالب یک پاکت می‌دهد. همین موضوع کافی بود تا مقامات شوروی او را برای توضیح دادن فرا بخوانند.

از نقطه نظر فوتبالی این انتقال موفقیت‌آمیز بود. زینچنکو در تیم راپیدوین دو بار قهرمان اتریش شد. این بازیکن شوروی تا سال 1983 بازی کرد و به همین دلیل عنوان استاد ورزش اتحاد جماهیر شوروی در کلاس بین‌المللی را دریافت کرد. زینچنکو متقاعد شد که در اتریش بماند و به کادر مربیگری راپیدوین بپیوندد اما او تصمیم گرفت به اتحاد جماهیر شوروی بازگردد. همان‌طور که خودش گفت، اول از همه به دلیل نوستالژی. زینچنکو پس از بازگشت به شوروی از فوتبال خداحافظی کرد به حرفه خود پایان داد و تا اواسط دهه 90 به عنوان مربی در باشگاه‌های مختلف مشغول به کار بود.