نقض حقوق بشر در جنگ تحمیلی و چند نکته

به گزارش گروه فرهنگی خبرگزاری دانشجو، شهریورماه 1359، رژیم عراق با آگاهی از تمامی مقررات بین‌المللی مخاصمات مسلحانه و حقوق بشردوستانه، ایران را هدف حمله مسلحانه خود قرار داد و بسیاری از مقررات لازم‌الاجرا را نیز در جریان جنگ تحمیلی زیر پا نهاد.

سازمان ملل متحد در جنگ عراق علیه ایران به زعم خود در راستای انجام وظیفه اصلی‌اش یعنی حفظ صلح و امنیت بین‌المللی و جلوگیری از تهدیدات علیه صلح، به اتخاذ و اجرای تصمیمات متعدد مبادرت ورزید. با نگاهی به مجموعه فعالیت‌های سازمان ملل در این رابطه به‌وضوح آشکار می‌شود، شورای امنیت، دبیرکل و مجمع عمومی تلاش‌های زیادی در طول این جنگ انجام دادند. ولی در حالت کلی مواضع آن قابل قبول برای ایران نبوده است.

در نتیجه این تلاش‌ها در نهایت زمینه پذیرش «قطعنامه 598» از سوی دولتین عراق و ایران پس از هشت سال جنگ فراهم آمد. استفاده نکردن از تسلیحات شیمیایی، آزار و اذیت نکردن و شکنجه اسیران جنگی، حمله نکردن به کشتی‌ها و هواپیماهای مسافربری و پرهیز از حمله به مناطق مسکونی از نمونه‌های پایبندی ایران به اصول حقوق بشردوستانه است.

علیرغم نقض مکرر قواعد حقوق بشردوستانه توسط دولت عراق در جریان هشت سال جنگ تحمیلی، قطعنامه‌های صادره از سازمان ملل متحد بدون کوچکترین محکومیت این اقدامات، صرفا به ابراز تاسف و درخواست از طرفین برای پایان دادن به مخاصمه بسنده می‌کرد که به هیچ وجه منافع ملت و دولت ایران را تامین نمی‌کرد.

اگرچه حملات عراق به مناطق مسکونی و شهرهای جمهوری اسلامی حتی پیش از آغاز جنگ تحمیلی به صورت پراکنده آغاز شده بود، اما با هجوم سراسری نیروهای ارتش متجاوز عراق به قلمرو جمهوری اسلامی ایران، این حملات شدت و گستردگی بیشتری یافت. بنابراین مردم اهواز در دوم مهر 59 شاهد حملات هواپیماهای «میگ» عراقی به این شهر بودند و طی آن تعداد زیادی از افراد غیرنظامی شهید و زخمی شدند و ده‌ها خانه مسکونی ویران شد. شهر مقاوم اهواز که در طول مدت جنگ تحمیلی آماج هزاران بمب و موشک قرار داشت برای اولین بار 16 مهر 59 مورد حمله هوایی چهار فروند هواپیمای «میگ» متجاوز عراقی قرار گرفت که در نتیجه آن 70 نفر از مردم غیرنظامی شهید و 30 نفر زخمی شدند. فردای همان روز دزفول دوباره مورد حمله قرار گرفت که این بار 20 نفر شهید و 60 نفر مجروح شدند.

در کنار بمباران‌های هوایی، رژیم عراق با حملات موشکی، شمار زیادی از هموطنان غیرنظامی را به خاک و خون کشید. براین اساس اولین موشک 9 متری زمین به زمین در تاریخ 17 مهر 59 به شهر دزفول پرتاب شد که بر اثر آن 105 نفر شهید و 306 نفر مجروح شدند. این قبیل حملات با هواپیما یا موشک یا توپخانه‌های دوربرد بارها و بارها طی جنگ تحمیلی ادامه یافت که در جدول زیر سعی شده با انعکاس آمار و اعداد تا حدی این واقعیت خونبار منعکس شود.

می‌توان حمله به شهرها را به سه دوره زمانی 1359 تا 1361، 1362 تا 1363 و 1364 تا 1367 و پایان جنگ تحمیلی تقسیم کرد که بر اثر حملات دشمن متجاوز به 127 شهر در طول دوره دفاع مقدس، بیش از 76 هزار 873 نفر شهید و مجروح شدند. یعنی به طور متوسط 16 شهید و مجروح در هر تهاجم.

واقعیت تلخ و تکان دهنده این است زمانی که رژیم جنایتکار صدام از زمین، هوا و دریا به جمهوری اسلامی ایران حمله و روستاهای جنوب و غرب را با خاک یکسان کرد و به زنان و کودکان بی‌دفاع رحم نکرد، صدای کشورها و حتی مجامع بین‌المللی به دفاع از حقوق بشر برنخاست و حتی با سکوت معنادار خود، دشمن متجاوز را به قتل و غارت بیشتر تشویق می‌کردند و رژیم سفاک بعثی بدون توجه به معاهدات بین‌المللی درباره حقوق انسان‌ها در زمان جنگ بی رحمی و تجاوز را در حق ملت مظلوم ما به اوج رساند.

رژیم بعث عراق با مبادرت به یک حمله گسترده در تاریخ 22 سپتامبر 1980میلادی (31 شهریور 1359) علیه تعدادی از فرودگاه‌ها، شهرها و روستاهای بی‌دفاع، افراد غیرنظامی، مراکز تجارتی و صنعتی، بیمارستان‌ها مساجد و کلیساها و... نه تنها مقررات کنوانسیون لاهه 1907 میلادی، بلکه کلیه قوانین و مقررات و قواعد و عرف شناخته شده را که هر عضو جامعه بین‌الملل متعهد به رعایت آن است، نقض کرد.