نوع شناسی مخالفان تفاهم‌نامه ایران و چین از زبان سفیر سابق ایران در سازمان ملل
سفیر سابق ایران در سازمان ملل ارتقای توان فناوری و سرمایه گذاری را نقطه کانونی تفاهم‌نامه 25 ساله با چین عنوان کرد و گفت: اگر این تفاهم‌نامه به درستی اجرا شود می‌تواند اقتصاد ایران را متحول کند.
غلامعلی خوشرو در گفت و گویی با تشریح ابعاد تفاهم نامه 25 ساله ایران و چین و اهمیت این تفاهم نامه اظهار کرد: برای درک اهمیت این تفاهم‌نامه، کافی است بیندیشیم که آیا آمریکا حاضر است یک بند از این سند را با ایران تفاهم کند. همین تفاهم کلی را پمپئو - دشمن شماره یک ایران -، قرارداد ترکنمچای خواند.
به گزارش ایرنا وی اضافه کرد: آمریکا که سیاست رسمی خود را فشار حداکثری به ایران و تحریم‌های یک جانبه تا مرز تسلیم یا فروپاشی ایران تعریف می‌کرد، در واکنش به این مشارکت راهبردی توان دیپلماتیک و رسانه‌ای خود را به کار گرفت تا آن را نابود یا بی‌اعتبار سازد.
این دیپلمات کشورمان یادآورشد: آمریکا جنگ راهبردی اقتصادی علیه ایران به راه انداخته بود و تمام کشورهای جهان را به تحریم تهدید می‌کرد. این تفاهم‌نامه اگر در عمل و درست به اجرا درآید، می‌تواند اقتصاد ایران را متحول سازد. این بستگی به توان و آمادگی و برنامه‌ریزی طرف ایرانی و همکاری طرف چینی دارد.
خوشرو خاطرنشان کرد: طنزی از این تلخ‌تر نداریم که آمریکا با یک جانبه‌گرایی و تحریم‌های همه جانبه بر ضد ایران با دلسوزی بی‌تابانه‌ای ایران را از مشارکت اقتصادی با چین بر حذر می‌دارد و می‌گوید هرکه از چین وام بگیرد در تله بازپرداخت گرفتار می‌شود. در حالی که آمریکا کشوری را در تحریم‌های ضد بشری گرفتار می‌کند، همزمان همان کشور را از همکاری برای سازندگی برحذر می‌دارد. این نهایت سیاست‌های شکست خورده است.
ارتقای توان ایران در فناوری و زیرساخت ها
وی همچنین گفت: این سند یک برنامه راهبردی توسعه است که توان فناوری و سرمایه گذاری و اجرایی ایران را ارتقا می‌دهد. پروژه‌های کلان بزرگی را می‌توان تعریف کرد که یا به فناوری بالا نیاز دارند و یا به سرمایه گذاری سنگین یا هر دو. چین از هر دو لحاظ می‌تواند کمک خوبی برای این امر باشد.
سفیر سابق کشورمان در سازمان ملل متحد خاطرنشان کرد: چین در فناوری‌های مدرن و حوزه دانش بنیان‌ها و زیرساخت‌ها نظیر راه و بندر و فرودگاه و تونل جایگاه بسیار بلندی در جهان دارد. طرح کلان کمربند جاده، ارتباط ایران و جهان را از لحاظ ساختاری و سایبری می‌تواند دگرگون سازد.
این دیپلمات سابق با بیان اینکه ایران کشوری با ظرفیت عظیم انرژی و معادن است، گفت: نحوه بهره‌برداری از این ظرفیت و مشارکت راهبردی برای بهینه‌سازی آن، کمک راهبردی بزرگی برای کشور به حساب می‌آید. در سطح اجرایی، شرکت‌ها و نهادهایی که برنامه همکاری با موسسات خصوصی و دولتی چین تعریف می‌کنند، باید حداکثر هوشمندی را در تبیین منافع خود و تشریح وظایف طرف چینی و نحوه نظارت بر حسن اجرای پروژه‌ها، به کار گیرند.
وی تصریح کرد: به هیچ وجه قرار نیست قراردادی یک طرفه و بدون نظارت و امکان سنجی به اجرا دربیاید به ویژه در مورد حل اختلافات طرفین باید ساز و کار حقوقی و دقیقی تعریف و اجرا شود.
خوشرو تاکید کرد: اساسا این برداشت نادرست که ایران به چین صرفا به عنوان اهرم توازن بخش در رابطه با غرب نگاه می‌کند، برداشتی بوده است که در برخی اندیشکده‌های چین شکل گرفت ولی با این تفاهم بلندمدت ایران توانست چین را مجاب کند که رابطه دو کشور از اهمیت راهبردی برخوردار بوده و تابعی از روابط با سایر کشورها نیست و ارزش ذاتی دارد.
مصوبه مجلس نیازی نیست اما همراهی لازم است
خوشرو در پاسخ به این سوال که آیا این سند همکاری نیاز به مصوبه مجلس دارد، گفت: تفاهم‌نامه 25 ساله نه قرارداد است نه عهدنامه، بلکه تفاهمی کلی است که نقشه راه و چشم انداز کلان مشارکت ایران و چین را ترسیم می کند.
وی افزود: کلیات این تفاهم‌نامه همان است که پس از امضا در فروردین 1400، از سوی وزارت امور خارجه در گزاره‌برگی منتشر شد. بر این اساس، این تفاهم‌نامه نیازی به تصویب مجلس ندارد. اما هر سند همکاری اگر حمایت مجلس را نداشته باشد، امکان تحقق آن کاهش می‌یابد. اینکه تمام کلمات تفاهم‌نامه علنی شود، بستگی به توافق دو کشور دارد. نمی‌شود با کشوری از در همکاری وارد شد و از در تقابل خارج. در روش تعاملی چین، این قبیل تفاهم‌نامه‌ها با کشورهای مختلف با جزییات مطرح نمی‌شود، این تحقیر ملت‌ها نیست، بلکه روش تفاهم شده بین دو کشور است. هر اقدامی که ایران جهت رفع نیازهای اقتصادی خود می‌کند، لشگری از ماموران خفیه و خبرچینان، شاخک‌های خود را تیز می‌کنند تا آن راه را کور کنند.
سه گروه مخالف تفاهم‌نامه ایران و چین چه کسانی هستند؟
وی مخالفت ها با این تفاهم‌نامه به سه دسته تقسیم کرد و گفت: دسته اول، مخالفت‌هایی است که این تفاهم‌نامه را سبب تقویت و بهبود جایگاه اقتصادی ایران می‌دانند و آن را در تضاد با منافع آمریکا و مانع انزوا و تسلیم ایران تلقی می‌کنند. این سلسله از پمپئو آغاز می‌شود و تا عمق برخی رسانه‌ها و اندیشکده‌ها و اشخاص ایرانی و غیرایرانی تداوم می‌یابد. مخالفت با چین در آمریکا، دموکرات و جمهوری خواه نمی‌شناسد و هیچ حزبی موافق گسترش روابط ایران با چین نیست.
خوشرو درباره گروه دوم از مخالفان این تفاهم‌نامه اظهار کرد: افراد و موسساتی هستند که شناخت محدودی از چین دارند و تصور می‌کنند همکاری راهبردی ایران و چین باعث دوری ایران از فناوری، اقتصاد توسعه یافته و دانش‌های مدرن می‌شود. درحالیکه باید اذعان کرد که چین اکنون از نظر اقتصادی و فناوری و دانش‌های مدرن در جایگاه بلندی ایستاده است و شریک اول تجاری حدود یکصد و پنجاه کشور جهان است و اقتصاد آمریکا و اروپا و ژاپن و روسیه به شدت با چین عجین شده است.
این دیپلمات پیشین کشورمان اضافه کرد: ما در ایران نه فارغ التحصیلان زیادی از دانشگاه‌های چین داریم نه موسسات چین شناسی با امکانات لازم. البته اخیرا فعالیت‌های کوچکی آغاز شده است. من خودم پس از اتمام ماموریت از نمایندگی در سازمان ملل بر مطالعه و خواندن و نوشتن در مورد چین متمرکز هستم. حتی هم اکنون شناسنامه‌ام را مخفی کرده و به خواندن زبان چینی مشغولم! ما همه به شناخت جامعه نسبت به چین نیاز داریم.
ایران آماده همکاری راهبردی با اروپا، همسایگان و دیگران است
خوشرو افزود: گروه سوم کسانی هستند که تصور می‌کنند این برنامه مشارکت راهبردی از اساس با شعار نه شرقی و نه غربی جمهوری اسلامی همخوانی ندارد و این کار را چرخش نامتوازن به سمت شرق تلقی می‌کنند. تجربه چهل ساله من در سیاست خارجی این تفسیر را نمی‌پذیرد. ضمن آنکه اکنون ایران آماده است برنامه‌های بلند راهبردی را با کشورهای اروپایی، همسایگان و دیگران دنبال کند. همکاری نیاز به دو طرف دارد، آلمان یا فرانسه یا ایتالیا یا اتحادیه اروپا "هر که دارد سر همراهی ما بسم الله. "