نکاتی از یک اعتراض محترم / صیانت همچنان در دستور کار مجلس / از شعارزدگی فاصله بگیرید

به گزارش «تابناک» روزنامه‌های امروز شنبه 29 شنبه آبان ماه در حالی چاپ و منتشر شد که تجمع اعتراضی روز گذشته مردم و کشاورزان اصفهان با عناوینی همچون سیل مردم اصفهان در رودخانه خشک زاینده‌رود، سوکواران زنده رود، چشم به راه آب، صدای آب و زاینده‌رود زنده باد در صفحات نخست روزنامه‌های امروز برجسته شده است.

در ادامه تعدادی از یادداشت‌ها سرمقاله‌های منتشره در روزنامه‌های امروز را مرور می‌کنیم:

روزنامه جمهوری اسلامی طی سرمقاله امروز خود با عنوان از شعارزدگی فاصله بگیرید نوشت: پیش‌بینی می‌شد که عده‌ای از نمایندگان مجلس یازدهم سرانجام زبان به انتقاد از دولتی که خودشان با اشتیاق آن را تدارک دیده بودند باز کنند، ولی نه قبل از گذشت حتی سه ماه از استقرار این دولت. تعدادی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی در آبانماه جاری یعنی فقط دو ماه و چند روز بعد از شروع به کار دولت سیزدهم، انتقاد‌های تندی به این دولت وارد کردند که هم از نظر زمانی و هم از نظر محتوائی غیرمنتظره بود. این واقعه قبل از هر چیز نشان می‌دهد شرایط اقتصادی کشور، بقدری غیرعادی است که حتی در حاکمیت کاملا یکدست نیز امکان تاب‌آوری در برابر رفتار‌های اجرائی نامتناسب با شرایط معیشتی مردم وجود ندارد. عده‌ای ازجمله آن دسته از نمایندگان مجلس که در روز‌ها و هفته‌های گذشته انتقاد‌های صریح و تندی علیه سیاست‌ها و عملکرد دولت مطرح کرده‌اند، تصورشان اینست که مشکلات اقتصادی موجود نتیجه عملکرد دولت است. همین تصور را همین افراد درباره دولت دوازدهم داشتند و با شدت بیشتری به آن دولت هم اعتراض می‌کردند. امید تمام این انتقادکنندگان - اگر فرض این باشد که انتقادهایشان از روی اعتقاد بود و قصد و غرض سیاسی نداشتند - در دوران دولت گذشته این بود که دولت سیزدهم خواهد توانست از عهده حل مشکلات برآید و به وضعیت معیشتی مردم سروسامان بدهد.

اکنون که نزدیک سه ماه از استقرار دولت سیزدهم و چهار ماه از تحویل قوه مجریه به رئیس‌جمهور جدید گذشته، آن امید محقق نشده و شرایط بگونه‌ای رقم خورده که حتی نمایندگان مجلس یازدهم که برای رئیس‌جمهور شدن آقای رئیسی طومار 220 نفره امضاء کرده بودند نیز با صراحت و شدت از دولت دلخواه خود انتقاد می‌کنند. روشن است که این انتقاد‌ها به دلیل فشارهائی است که مردم خسته شده از مشکلات معیشتی به نمایندگان می‌آورند و از آن‌ها می‌خواهند برای وادار کردن دولت به حل این مشکلات کاری بکند. اگر این فشار‌های مردمی نباشد، نمایندگان به دلایل مختلف ازجمله هم‌خط بودن با دولت و همینطور برخورداری از شرایط مناسب اقتصادی و گرفتار نبودن در پیچ و خم‌های کمرشکن معیشتی وادار به انتقاد و اعتراض نمی‌شدند. انتقاد‌های نمایندگان و البته مردم کوچه و بازار این روز‌ها اینست که برخلاف وعده‌های رئیس‌جمهور رئیسی، ارزاق عمومی هر روز گران‌تر شده‌اند، حقوق‌های نجومی برقرارند، ارز و سکه با روند صعودی خود تمام عرصه‌های معیشتی را تحت تاثیر قرار داده‌اند و در یک کلام، زندگی کردن برای اقشار ضعیف و متوسط هر روز سخت‌تر می‌شود. به همین دلیل همه سوال می‌کنند پس چرا خبری از مهار شدن تورم و جلوگیری از گرانی نیست و چرا مشکلات معیشتی رو به حل شدن نمی‌روند. بعضی افراد تلاش می‌کنند بالا رفتن میزان واکسیناسیون کرونا و کاهش مرگ و میر‌ها را دستاورد‌ها مهم دولت سیزدهم جلوه دهند. این، واقعیت را نباید انکار کرد، ولی در کنار آن باید توجه داشت که سخنگوی سابق ستاد ملی مبارزه با کرونا در تابستان گفته بود تعداد مرگ و میر‌ها در آبانماه دو رقمی خواهد شد. یعنی دولت دوازدهم برنامه‌ریزی‌هائی کرده بود و البته دولت سیزدهم نیز کمر همت به اجرای آن برنامه‌ها بست و در نتیجه وضعیت کرونا به اینجا رسیده که البته هنوز هم مطلوب نیست. با اینحال باید این موفقیت را به حساب هردو دولت گذاشت، اما نباید آن را موجب غفلت از مشکلات معیشتی شود که هر روز بیشتر می‌شوند. نکته اساسی در این زمینه اینست که مشکلات معیشتی را نه باید به حساب این دولت گذاشت و نه دولت قبل. علت اصلی این مشکلات، تحریم‌ها هستند و ماجرای برجام که عده‌ای تا قبل از این دولت تلاش می‌کردند آن را به هیچ بگیرند، ولی حالا همان حضرات به این نتیجه رسیده‌اند که تا این علت را معالجه نکنند، نمی‌توانند اقتصاد بحران‌زده را سروسامان بدهند و مشکلات معیشتی را حل کنند. همه باید خوشحال باشیم که دولتمردان کنونی به چنین نتیجه‌ای رسیده‌اند. البته شرط موفقیتشان در معالجه علت اصلی اینست که از شعارزدگی فاصله بگیرند و در مذاکرات، ضمن رعایت منافع ملی و استقلال و عزت کشور، به واقعیت‌ها نیز توجه نمایند.

بهزاد طهماسبی روزنامه نگار طی یادداشتی در شماره امروز جهان صنعت نوشت: قطعا هر کدام از نمایندگان مجلس محترم، به عنوان نماینده بخشی از افکار عمومی در جامعه شناخته می‌شوند و عملکرد آنان در حوزه قانونگذاری در انطباق با خواست و اراده عمومی یا حداقل نزدیک به رای و نظر مردم قابلیت اجرا می‌یابد. نگرانی عمیق و تامل‌برانگیز نمایندگان محترم با ارائه طرح‌های تحول‌آفرین و گره‌گشا در فرآیند «صیانتی» کردن بخش‌هایی از زندگی مردم اکنون وارد مرحله جدیدتری شده است. جدا از ماهیت هدف‌گیری این مدل از طرح‌ها از سوی نمایندگان محترم در اریکه قانونگذاری که جز ایجاد زحمت و دردسر مضاعف برای مخاطبان کم و زیادشان سودی ندارد، این سوال در ذهن متبادر می‌شود که در شرایط کنونی که دولت و مردم با نگرانی‌های جدی‌تر و شرایط وخیم اقتصادی و اجتماعی دست و پنجه نرم می‌کنند، صیانتی کردن مردم در برابر حیوانات چقدر لازم و ضروری است؟ نمایندگان محترم چه اضطرار و نیاز مبرمی را در این برهه حساس احساس کردند که چنین طرح حاشیه‌ای و البته جنجال‌برانگیزی را در دستور کار خود قرار دادند؟ تدوین، وضع و اجرای این مدل از قوانین که در پوشش «صیانت از حقوق عامه» صورت می‌پذیرد، درصدد تحقق چه نوع تحولی در زندگی روزمره مردم است. در شرایطی که بحران‌های عمیق اقتصادی، موجودیت خانواده‌ها را به مخاطره انداخته و کسب‌وکار مردم روزبه‌روز تحلیل می‌رود، دست گذاشتن بر سبک زندگی و علاقه‌مندی درصد قلیلی از مردم به سگ و گربه خانگی چه وجاهت قانونی دارد! در صورت تصویب چنین قانونی با این بند‌های سختگیرانه، که بخشی از آن معنایی جز سرک کشیدن به حریم شخصی افراد ندارد، چه باری از گرده جامعه برداشته می‌شود و چه باری بر دوش دستگاه‌های انتظامی و قضایی خواهد گذاشت! مردم از نمایندگان انقلابی و منتخب خود انتظارات مهم‌تری دارند و به‌دنبال وضع قوانینی هستند که ثمره آن را در کیفیت و ارتقای زندگی خود و جامعه احساس کنند. اتخاذ چنین رویه‌هایی با چاشنی محدودسازی و قلع و قمع گرایشات فردی و کنکاش در حریم خصوصی افراد نه‌تن‌ها تامین‌کننده مصالح آحاد جامعه نیست، بلکه به منزلت و جایگاه «قانون» آسیب می‌رساند. مایه تاسف است که ناکارآمدی برخی از قوانین وضع‌شده مانند قانون ممنوعیت استفاده از تجهیزات ماهواره‌ای هنوز در پیش چشم ماست و بام ساختمان‌های شهری و روستایی که با انواع دیش‌های بزرگ و کوچک فرش شده، می‌بینیم، اما همچنان بر تجویز نسخه‌های نادرست اصرار می‌ورزیم. ارائه طرح‌های جنجالی و ناپخته ممکن است در همان مرحله طرح متوقف شوند و هیچ‌گاه هم تبدیل به قانون نشوند، اما همواره موجی از حواشی مخرب را در فضای عمومی جامعه به ویژه در شبکه‌های اجتماعی به راه خواهد انداخت. در پایان اگر هدف غایی طراحان آن‌طور که از گوشه و کنار شنیده می‌شود کمک به تحکیم خانواده و ازدیاد زادو‌ولد در ازای حذف سگ و گربه است، ناگفته پیداست که نباید به تحقق چنین طرح‌ها و لوایحی برای افزایش جمعیت دلخوش بود.

مسعود پیرهادی سردبیر روزنامه رسالت با عنوان نکاتی از یک اعتراض محترم نوشت: دوشنبه 24 آبان، تیتر و عکس یک روزنامه «رسالت» به اعتراض کشاورزان اصفهانی در تخصیص حق‌آبه و احیای زاینده‌رود اختصاص داشت. گزارش جامعی از مطالبات مردم آن خطه تهیه و در صفحه نخست منعکس شد. فاصله بین زمین و آسمان حفظ شد! و رسانه‌های دیگر نیز به آن پرداختند، تا اینکه روز جمعه همزمان با اوج‌گیری حضور مردم اصفهان در این تجمع اعتراضی، رسانه ملی نیز پرفشارتر از قبل وارد صحنه شده و این اجتماع را به‌خوبی پوشش داد و صدا و خواسته آنان را به سمع و نظر مسئولان امر رساند. شخص رئیس جمهور و معاون اول ایشان نیز انصافا به‌خوبی و به‌سرعت، پیام و مطالبه را دریافت و پردازش کرده و پاسخ مناسب دادند.

اما درباره این تجمع اعتراضی مسالمت آمیز و محترم، گفتنی‌هایی هست: 1. این تجمع، نه از روی شکم‌سیری و تفریح بلکه به‌خاطر درد و نگرانی شکل گرفت. با اینکه هم درباره مسئله خطیر آب بود و هم به امر معیشت مردم اصفهان گره خورده بود، مدیریت‌شده و غیر سیاسی برگزار شد. اجازه سر دادن شعار‌های انحرافی به‌واسطه هوشمندی و تدبیر معترضان داده نشد و نفوذ سرحلقه‌های جریانات معاند و ضدانقلاب به حلقه مرکزی این اجتماع ناکام ماند. 2. صدای اعتراض و مطالبه خیلی زود پژواک پیدا کرد، رسمیت داده شد و ترسی از بلند بودن صدای معترضان احساس نشد. آستانه تحمل نسبت به اعتراضات بالاتر رفته و همین امر، اجتماعات اعتراضی را از اغتشاشات تمایز می‌بخشد. وقتی آحاد ملت و اقشار مختلف بدانند به اجتماعات اعتراضی مسالمت‌آمیز و مردمی، برچسب امنیتی زده نمی‌شود و با این کار، صرفا اهمیت مطالبه خود را به گوش مسئولان می‌رسانند، هسته مرکزی و هدایتگر این اجتماع، خود مسئول حفظ سلامت و امنیت تجمع خواهند شد. رسانه‌های رسمی و منتسب به حاکمیت، پای کار آمدند و بلندگوی مطالبات مردم شدند و اجازه جولان رسانه‌های معاند را ندادند و شرکت‌کنندگان در این اجتماع نیز انصافا تا اینجای کار و ان‌شاءالله تا پایان، سنگ تمام گذاشتند و به نحو احسن، حواشی را مدیریت کردند. 3. مخاطب بایدها، گوش شنوا داشت و در سریع‌ترین زمان ممکن، واکنش نشان داد. نفس شنیدن، اهمیت دادن و حساب کردن مطالبات مردم، ممدوح و ارزشمند است. فارغ از مصداق مورد بحث، گاهی شاید مطالبه‌ای حتی شدنی نباشد، اما شنیدن و حرمت گذاشتن به خواسته مردم، لااقل قسمی از رضایتمندی را در وجود مردم ایجاد می‌کند. کمال رضایت البته وقتی محقق می‌شود که شنیده شدن صدای مردم با تغییر ملموس و اجابت عملی خواسته آنان، همراه شود؛ اما حتی عدم امکان هم می‌تواند با تبیین مناسب و احترام به مردم، امری خواستنی و شیرین تلقی شود. 4. در مسائل مهمی نظیر حق‌آبه که چه در علم و دانش، میان‌رشته‌ای و غامض است و چه در سیاست، دارای اهمیت فراوان است بایستی با تدبیر و رعایت همه جوانب تصمیم‌گیری شود. آراء موافقان و مخالفان، منتفعان و متضرران، راهکار‌های گوناگون و لحاظ آسیب‌ها و پیامد‌های هر کدام از رویکرد‌ها باید مورد نظر سیاست‌گذاران و مجریان باشد تا مبادا از چاله به چاه درآییم.