نگاهی به ریزپرنده‌های مجهز به هوش مصنوعی و روش‌های مقابله با ریزپرنده / هوش مصنوعی چگونه صفر تا صد عملیات ریزپرنده‌ای را طراحی و اجرا می‌کند؟

به گزارش خبرنگار امنیت دفاعی خبرگزاری دانشجو؛ گسترش سامانه‌های هواپیمای بدون سرنشین (UAS)، به‌ویژه ریزپرنده‌ها، ماهیت درگیری‌های مدرن را به شکلی بنیادین و غیرقابل بازگشت تغییر داده است. این پلتفرم‌های کم‌هزینه و بسیار در دسترس، یک فضای نبرد جدید و مورد مناقشه ایجاد کرده‌اند که در آن، بازیگران دولتی و غیردولتی می‌توانند به اثرات استراتژیک نامتناسب دست یابند. با این حال، انقلابی‌ترین و در عین حال نگران‌کننده‌ترین تحول در این عرصه، ادغام هوش مصنوعی (AI) است که در حال تبدیل کردن این ابزارها از دستگاه‌های کنترل از راه دور به جنگ‌افزارهای خودمختار و هوشمند است. هوش مصنوعی در حال حاضر این قابلیت را دارد که کل چرخه یک عملیات ریزپرنده‌ای، از برنامه‌ریزی و شناسایی تا تصمیم‌گیری نهایی برای حمله و اجرای آن را مدیریت کند و بدین ترتیب، پارادایم‌های دفاعی و امنیتی دیرینه را به چالش بکشد.

در ادامه، ضمن تحلیل ابعاد بهره‌گیری از هوش مصنوعی در عملیات‌های ریزپرنده‌ای، به بررسی نقش این فناوری در تهدیدات اخیر علیه امنیت ملی ایران و راهکارهای فنی مقابله با آن می‌پردازیم.

 صفر تا صد عملیات با هوش مصنوعی / یک عملیات تروریستی هوشمند

ادغام هوش مصنوعی در عملیات‌های ریزپرنده‌ای صرفاً یک بهبود جزئی نیست؛ بلکه هسته مرکزی و توانمندساز نسل جدید تهدیدات هوایی است. یک سیستم مبتنی بر هوش مصنوعی می‌تواند کل زنجیره عملیات را با سرعتی فراتر از توانایی شناختی انسان مدیریت کند. این فرآیند چندلایه شامل موارد زیر است:

1. برنامه‌ریزی و تحلیل پیش‌بینی‌کننده:

در فاز اولیه، الگوریتم‌های هوش مصنوعی می‌توانند با تحلیل داده‌های اطلاعاتی، بهترین مسیرهای پروازی، اهداف بالقوه و آسیب‌پذیری‌های سامانه‌های پدافندی دشمن را شناسایی کنند. این سیستم‌ها می‌توانند مسیر حرکت یک هدف، مانند یک یگان زرهی یا یک سامانه پدافندی، را پیش‌بینی کرده و بهترین زمان و زاویه حمله را برای به حداکثر رساندن اثربخشی تعیین نمایند.

2. ادغام حسگرها و شناسایی خودمختار:

در میدان نبرد، یک ریزپرنده هوشمند به یک تصویر عملیاتی مشترک و منسجم از محیط خود نیاز دارد. هوش مصنوعی داده‌ها را از مجموعه‌ای ناهمگون از حسگرهاشامل دوربین‌های الکترواپتیکال / مادون قرمز (EO/IR)، حسگرهای صوتی و در مدل‌های پیشرفته‌تر، رادارادغام می‌کند تا یک رد دقیق و قابل اعتماد از اهداف بسازد.

این قابلیت به ریزپرنده اجازه می‌دهد تا در یک مأموریت از پیش برنامه‌ریزی شده، بدون نیاز به کنترل مداوم اپراتور، به صورت خودمختار منطقه را جستجو کرده و هدف را پیدا کند.

3. طبقه‌بندی و تشخیص تهدید با دقت بالا:

یکی از بزرگترین چالش‌های سامانه‌های پدافندی، تمایز قائل شدن بین یک پهپاد متخاصم و اشیاء بی‌ضرر مانند پرندگان یا پهپادهای تجاری مجاز است.

الگوریتم‌های یادگیری ماشین (بخشی از هوش مصنوعی) می‌توانند بر روی مجموعه داده‌های وسیعی آموزش ببینند تا الگوهای پروازی، علائم راداری میکرو - داپلر ناشی از چرخش پره‌ها، یا پروفایل صوتی یک ریزپرنده را با دقت فوق‌العاده بالا تشخیص دهند.

این فناوری که در سمت دفاعی برای کاهش هشدارهای کاذب حیاتی است، در سمت تهاجمی نیز به یک فوج از ریزپرنده‌ها امکان می‌دهد تا اهداف مشخصی (مانند نوع خاصی از تانک یا رادار) را از میان اهداف دیگر تشخیص داده و به صورت تفکیک شده به آنها حمله کنند.

4. تصمیم‌گیری و درگیری خودکار: این مرحله، خطرناک‌ترین قابلیت هوش مصنوعی در ریزپرنده‌هاست

سناریوی ربات های پرنده قاتل (Slaughterbots)، که در آن فوج‌هایی از پهپادهای کوچک و خودکار با استفاده از تشخیص چهره به ترور افراد می‌پردازند، در مراحل نهایی توسعه قرار دارد و توسط اوکراین و رژیم صهیونیستی بارها اجرایی شده است.

یک ریزپرنده انتحاری مجهز به هوش مصنوعی می‌تواند پس از شناسایی و قفل روی هدف، با تایید یک انسان (یا در سناریوهای آینده، بدون آن) خود را به بهترین نقطه از هدف بکوبد.

در یک حمله فوجی (Swarm Attack)، هوش مصنوعی به ده‌ها یا صدها ریزپرنده اجازه می‌دهد تا به صورت مشارکتی و غیرمتمرکز تصمیم‌گیری کرده، حسگرهای پدافندی دشمن را اشباع کنند و با قربانی کردن تعدادی از اعضای خود، راه را برای نفوذ بقیه باز نمایند. در چنین سناریویی، زمان کافی برای یک اپراتور انسانی جهت ارزیابی و درگیری با تمام تهدیدات وجود ندارد و تنها یک سیستم دفاعی مبتنی بر هوش مصنوعی می‌تواند به طور مؤثر پاسخ دهد.

میدان نبرد ایران: ریزپرنده‌ها در عملیات‌های تروریستی و جنگ ترکیبی

امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران به طور فزاینده‌ای با تهدید ریزپرنده‌ها، به ویژه آنهایی که توسط گروه‌های تروریستی و سرویس‌های اطلاعاتی متخاصم هدایت می‌شوند، روبرو است. این تهدید از اواسط دهه نود شمسی در نبرد با تروریست‌ها در سوریه بروز پیدا کرد و در هفته های گذشته با سلسله عملیات‌های ضدامنیتی رژیم صهیونیستی در داخل ایران، ابعاد پیچیده‌تری به خود گرفته است.

نمونه ریزپرنده داعشی کشف شده توسط مقاومت

در تقابل‌های اخیر، مشاهده شد که دشمن با بهره‌گیری از تاکتیک‌های نوین، به دنبال دور زدن لایه‌های پدافندی کشور است. یکی از نگران‌کننده‌ترین این تاکتیک‌ها، قاچاق قطعات ریزپرنده‌ها به داخل کشور و مونتاژ آنها در نزدیکی اهداف حساس است.

این مدل عملیاتی که در عملیات "تار عنکبوت" اوکراین علیه پایگاه‌های هوایی روسیه با موفقیت اجرا شد، به طور مؤثری قدرتمندترین سامانه‌های پدافند هوایی مرزی را دور می‌زند و بار اصلی دفاع را از واحدهای نظامی به دستگاه‌های امنیت داخلی و اطلاعاتی منتقل می‌کند.