نگاهی به «ساموئل بکت» از منظر کمبریج
تهران - ایرنا - کتاب «مقدمه کیمبریج بر ساموئل بکت» به قلم «رانن مک‌دانلد» و با ترجمه «قاسم مومنی» به بازار کتاب آمد.
ساموئل بکت (Samuel Beckett) شاعر، نویسنده و درام‌نویس در ایرلند متولد اما در فرانسه ساکن شد و زبان فرانسوی را به‌عنوان زبان آثار ادبی خود برگزید. این چهره تاثیرگذار بر ادبیات فرانسه و انگلیسی در سال 1969 میلادی جایزه نوبل ادبیات را از آن خود کرد و با مفاهیم فلسفی که وارد آثار درام و ادبی خود کرد در تاریخ ادبیات جهان جاودان شد.
ابهام و دشوارنویسی را می‌توان دو ویژگی تمام آثار بکت دانست اما با این وجود به‌دلیل تاثیر قابل توجه او بر تئاتر پس از جنگ جهانی به شکلی منحصربه‌فرد در فرهنگ عامه غرب رسوخ کرد.
در مقدمه این کتاب آمده است: «اسطوره» یا «نشان ویژه» بکت از دو پدیده هم‌بسته ناشی می‌شود: یکی آنکه بکت هیچ توضیحی به آثارش نمی‌افزاید و تاکید می کند «معنای آن ها همانی است که خود می گویند» و دیگری اصرار او به انزوا (وحشت او از شهرت چنان بود که همسرش با شنیدن خبر جایزه نوبل ادبیات 1969گفت: «چه فاجعه‌ای!».
رانن مک‌دانلد (Ronan McDonald) در این کتاب سعی کرده است با خواندن تک‌تک متن‌های بکت نه‌فقط ابهام و دشواری متن را تا حد ممکن برطرف کند بلکه نحوه کارکرد و زیبایی‌شناسی متن را نمایان سازد. اگرچه گهگاه به مرجع کنایه‌ها و توضیح معنای متن هم اشاره می‌کند، هدف اصلی کتاب حاضر تفسیر و حاشیه‌نویسی نیست. مخاطب اصلی کتاب کسانی هستند که آثار بکت را خوانده یا تماشا کردهاند و می‌خواهند بیشتر درباره آن‌ها تامل کنند و شاید به حال کسی که با متن‌های مورد نظر آشنا نیست فایده چندانی نداشته باشد.
بکت را هم زبان حال وضع بی‌زمان بشر می‌دانند و هم او را به عنوان راوی حقیقی دنیای ویران پس از جنگ می‌ستایند. شخصیت‌های اسکلت‌وار و صحنه‌های بی‌چیز نمایش‌ها و رویای فرتوت و گم گشته و پرتب‌وتاب رمان‌های او را بیان هنرمندانه دنیایی محروم از امید و خدا و اخلاق و ارزش می‌دانند که حتی تسکینی برای از دست رفتن نفس نیز در آن نیست. کتاب حاضر تلاش می کند به دانشجویان، تماشاگران تئاتر و هر خواننده عادی کمک کند تا درباره بکت و آثار او نقادانه بیندیشند. در عین حال به جای آنکه صرفا پاسخی برای پرسش‌ها پیش بنهد می‌کوشد پرسش‌های درستی طرح کند.
مواجهه درست با نمایش‌نامه‌ها و رمان‌های بکت الزما به معنای رمزگشایی از آن‌ها و کشف معانی پنهان آن‌ها نیست بلکه باید به چالشی پرداخت که این آثار در مقابل خواندن، دیدن و تفسیر پیش روی مخاطب قرار می‌دهد.
انتشارات علمی و فرهنگی در قالب ترجمه مجموعه‌های مقدمه کمبریج بر نام‌آوران ادبیات و اندیشه، به تازگی نسخه مربوط به ساموئل بکت را ترجمه و منتشر کرده است. کتاب‌های این مجموعه با زبان روان و پایه‌ای به معرفی آثار و اندیشه‌های نویسندگان و متفکران بزرگ می‌پردازد. این مجموعه‌ها راهنمای خوبی برای کسانی محسوب می‌شود که مایل‌اند آشنایی کلی و پایه‌ای را نسبت به اندیشه‌ورزان یا نویسندگان بزرگ پیدا کنند.
از این مجموعه تا کنون 5 جلد مربوط به اف. اسکات فیتز جرالد، والت ویتمن، میشل فوکو، مارسل پروست و ویلیام فاکنر به چاپ رسیده است که از این عناوین میشل فوکو، ویلیام فاکنر و مارسل پروست را قاسم مومنی ترجمه کرده است. کتاب مقدمه کیمبریج بر ساموئل بکت در پنج فصل؛ زندگی بکت، زمینه‌های فکری و فرهنگی، نمایش‌نامه‌ها، آثار منثور و نقد بکت در 216 صفحه با ترجمه قاسم مومنی به بازار کتاب رسیده است.
*س_برچسب‌ها_س*