نیمه‌خالی ChatGPT
جدیدترین تکنولوژی در حوزه هوش مصنوعی، یعنی ChatGPT که محتوای متنی به کمک اقیانوسی از داده‌ها تولید می‌کند، به فاصله کوتاهی از معرفی و استفاده از آن، اکنون موجی از «هراس توام با امید» برای مدیران ایجاد کرده است. طرفداران هوش مصنوعی انتظار دارند این تکنولوژی همیشه منشأ خیر باشد؛ اما خروجی ChatGPT به یک دلیل، ضمانتی ندارد؛ «این ماشین، خودش تحلیل می‌کند».
وقتی پای حرف طرفداران هوش مصنوعی می نشینید، می گویند این تکنولوژی قرار است تقریبا همه جنبه های زندگی را به سوی بهتر شدن متحول کند. موجی از ابزارهای جدید و به روز موانع استفاده از زبان ها را از بین می برند، وظایف تکراری را اتوماتیک سازی می‌کنند و حتی به تشخیص سرطان و همراهی با افرادی که تنها هستند کمک می‌کنند.
با این حال، گروه زیادی از افراد بدبین می گویند هوش مصنوعی زندگی ما را متحول می‌کند - اما به سوی بدتر شدن. از نظر آنها، این تکنولوژی بدترین سوگیری های جامعه را جذب و منعکس می‌کند و معیشت خیلی از هنرمندان و کارکنان اداری را به خطر می اندازد.
جدیدترین موج هوش مصنوعی، صنعت تکنولوژی و منتقدان آن را دچار آشفتگی کرده است. ابزارهایی مثل ChatGPT، Replika و Stable Diffusion که مثل انسان از نرم افزارهای یادگیری برای درست کردن متن، تصویر و فیلم استفاده می‌کنند، به سرعت مرز بین انسان و ماشین و همچنین حقیقت و داستان را از بین می برند.
طیف مختلفی از بخش ها، از آموزش و خدمات درمانی گرفته تا بیمه و بازاریابی، به این فکر می‌کنند که هوش مصنوعی چطور می‌تواند شکل کسب و کار آنها را تغییر دهد و بنابراین موج تازه ای از هراس و امید در این حوزه ایجاد شده است. چیزی که هر دو این حس ها را تقویت می‌کند، این است که ماشین ها خیلی سریع هوشمند می شوند و ممکن است روزی برسد که از کنترل ما خارج شوند. تریستان هریس، متخصص اخلاق تکنولوژی، اخیرا اعلام کرده: «هر کاری که انرژی هسته ای با دنیای فیزیکی می‌کند، هوش مصنوعی با هر چیز دیگری می‌کند.»
کارشناسان می گویند مزیت ها و جنبه های تاریک این موضوع واقعی هستند. اما در کوتاه‌مدت، وعده ها و مخاطرات هوش مصنوعی مولد، معتدل تر از آن چیزی هستند که تیتر اخبار و مقالات به ما می گویند.
مارگارت اومارا، استاد تاریخ دانشگاه واشنگتن، می گوید: «ترکیب جاذبه و ترس، یا رضایت و هشدار، چیزی است که از زمان معرفی اولین کامپیوتر تمام دیجیتال، از هر موج تکنولوژیک جدیدی استقبال کرده است.»
او اضافه می‌کند که درست مثل دیگر تحولات تکنولوژیک گذشته، مدل های هوش مصنوعی امروز می‌توانند یکسری وظایف مشخص روزمره را اتوماتیک سازی کنند، یکسری مشاغل را از بین ببرند، برخی مشکلات را حل کنند و برخی را بدتر کنند، اما قرار نیست «تنها نیروی شگفت انگیزی باشد که همه چیز را متحول می‌کند».
نه هوش مصنوعی و نه چت بات ها چیز جدیدی نیستند. انواع مختلف هوش مصنوعی در حال حاضر برای «فیدهای» تیک تاک، پلی لیست های موسیقی شخصی سازی شده اسپاتیفای، سیستم‌های خودران تسلا، توسعه داروسازی و سیستم‌های تشخیص چهره در بازجویی های جنایی به کار می روند.
چت بات های ساده تقریبا از دهه 60 کار می‌کنند و در سطح گسترده ای برای خدمات اینترنتی به مشتریان مورد استفاده بوده اند. چیزی که جدید است، التهابی است که برای هوش مصنوعی مولد ایجاد شده - یعنی یک دسته بندی جدید از ابزارهای هوش مصنوعی که به جای تحلیل یا ارائه محتوایی که انسان دیگری ایجاد کرده، اقیانوسی از داده ها را می‌گیرد تا محتوای منحصر به خود را تولید کند؛ از هنر و شعر و متن گرفته تا حتی کدهای کامپیوتری. تکنولوژی تقویت کننده هوش مصنوعی مولد سال‌ها در لابراتوارهای تحقیقاتی در حال آماده سازی بود، اما استارت‌آپ ها و شرکت‌ها به تازگی آن را در دسترس عموم قرار داده اند.
محبوبیت ابزارهای رایگانی مثل چت بات ChatGPT شرکت OpenAI و تولیدکننده عکس DALL-E باعث شده غول های این صنعت، مثل مایکروسافت، گوگل و فیس بوک، برای وارد کردن ابزارهای مشابه به محصولات پرطرفدار خود، به رقابت شدید بپردازند.
به هر حال، برای هر داستان موفقیتی یک سناریوی کابوس وار هم وجود دارد. سهولت استفاده از ChatGPT برای نوشتن ایمیل های حرفه ای که از نظر دستوری هم کاملا درست باشند، در وقت روزانه خیلی از افراد صرفه جویی کرده و به کمک کسانی آمده که در دیکته و نگارش مشکل دارند. اما دانشگاه وندربیلت از ChatGPT برای نوشتن ایمیلی سراسری استفاده کرد که واقعه تیراندازی در ایالت میشیگان را تسلیت می گفت و این موضوع خشم دانشجوها را برانگیخت.
ChatGPT و دیگر ابزارهای هوش مصنوعی، می‌توانند کد کامپیوتری هم بنویسند، بازی طراحی کنند و با استفاده از داده هایی که در اختیار دارند، دیدگاه هایی مطرح کنند. اما هیچ تضمینی وجود ندارد که این کدها کارآیی داشته باشند، بازی ها درست کار کنند یا دیدگاه ها درست باشند. بات هوش مصنوعی «بینگ» (Bing) شرکت مایکروسافت، تاکنون پاسخ های غلطی به درخواست های جست وجو داده یا یکی از بازی هایی که ChatGPT اختراع کرده، دقیقا کپی یک بازی دیگر است که قبلا وجود داشته است. ابزار کدنویسی هوش مصنوعیGitHub Copilot، به سرعت در اختیار خیلی از توسعه دهندگان نرم افزار قرار گرفت که خط بعدی کدها را پیش‌بینی می‌کند و برای مشکلات رایج، راه‌حل پیشنهاد می‌دهد. اما راه‌حل های این ابزار همیشه هم درست نیستند و اگر مهندس ها حواسشان نباشد، می‌تواند کدهای غلط را وارد سیستم‌ها کند.
ظرفیت استفاده مثبت یا منفی از یک تکنولوژی، منحصر به هوش مصنوعی مولد نیست. دیگر ابزارهای هوش مصنوعی مثل ابزارهایی که برای کشف داروهای جدید به کار می روند، جنبه های منفی خودشان را دارند. سال گذشته، محققان دریافتند که همین سیستم‌ها این توانایی را دارند که در مورد 40هزار سلاح زیستی مرگبار جدید، ایده پردازی کنند.
تکنولوژی های آشناتر، از الگوریتم های توصیه گر گرفته تا رسانه های اجتماعی و پهپادهای دوربین دار، به همین شکل می‌توانند هم کاربرد امیدبخش داشته باشند و هم مخرب. اما هوش مصنوعی مولد، به طور خاص واکنش های قوی تری را برمی انگیزاند، چون می‌تواند کارهایی را انجام دهد که همیشه در انحصار انسان بوده است - مثل نوشتن شعر و ساختن کارهای هنری.
اومارا می گوید درسی که می‌توان گرفت این نیست که تکنولوژی ذاتا خوب، بد یا حتی خنثی است. چگونگی طراحی، استفاده و بازاریابی آن برای کاربران می‌تواند بر میزان مخرب بودن یا سوء مصرف ابزاری مثل چت بات ها اثر بگذارد و تب تندی که برای استفاده از ChatGPT ایجاد شده و باعث شده همه جا گفته شود که این ابزار جامعه را متحول می‌کند و به «تسلط روبات ها» منجر می‌شود، هم بر قضاوت کاربران و هم خالقان آن، سایه می اندازد.
اومارا می گوید: «حالا برای اولین بار رقابت تسلیحاتی هوش مصنوعی را داریم و نگرانی من همین جاست.» از نظر او، رقابت شرکت‌هایی مثل مایکروسافت و گوگل برای جست وجوی همه چیز با هوش مصنوعی و سرعت زیاد حرکت به این سمت، همه چیز را خراب می‌کند.