هر سخن نادرستی، «عناد» نیست
اظهار نظر علی کریمی یکی از فوتبالیست های مشهور کشورمان درباره نذری دادن که در دهه نخست محرم بازتاب زیادی در فضای مجازی پیدا کرد اخیرا با اظهار نظر یک روحانی منتقد او در یک مجلس عزاداری دوباره در فضای مجازی داغ شد و تعداد زیادی از کاربران را به نفع یا علیه کریمی به موضوع گیری واداشت.
این اتفاق نمونه خوبی است برای تحلیل آنچه در فضای مجازی و در واقع در افکار و اذهان عمومی بخش از مردم در این روزها می گذرد و شایسته آسیب شناسی و توجه بیشتر است.
اظهار نظری از سوی یکی از فوتبالیست های محبوب کشور در فضای مجازی منتشر می شود که فارغ از انگیزه ها و بدون در نظر گرفتن بدبینی های معمول که این قبیل اظهار نظرها را بدون دلیل موجه حمل بر عناد می کنند، باید گفت حداکثر یک بیان و برداشت نادرست و سطحی است که بدون تامل کافی بیان شده و راه نشان دادن خلاف واقع بودن آن نیز بسیار ساده تر از آن است که کسی یا کسانی بخواهند با تکیه بر عواطف تند و با بر زبان راندن کلماتی که شایسته معتقدات دینی نیست آن هم در یک محفل منتسب به بزرگان دینی، به آن پاسخ دهند. اتقاقا در همین فضای مجازی واکنش های قابل توجهی نیز در پاسخ به این اشتباه فکری منتشر شده که اهل منبر و سایر ابزارهای ارتباطی سنتی تر بهتر است با ورود بیشتر به این فضای جدید با ظرایف و نحوه تاثیرگذاری در این بسترها آشنا شوند. پاسخ هایی که خود علی کریمی را مخاطب قرار می داد و از او می خواست که بگوید آیا خودش که در منزل چند هزار متری زندگی می کند برای فقرا کاری کرده یا نه؟! یا اینکه خطاب به او گفته شد که نذری دادن و دعای شفا خواستن در هیچ یک از محافل مذهبی و در میان هیچ فرد معتقدی (از جمله خود علی کریمی) اگر خوب دقت شود، به معنای کنار گذاشتن کمک به فقرا نیست وعلی کریمی با قدری مجالست بیشتر با این قبیل محافل یا دقت بیشتر هنگام رفت وآمد به این محافل متوجه می شد که از قضا کمک عملی به فقرا و تلاش برای بهبود وضعیت زندگی آنان در این محافل و اتمسفر فکری بسی بیشتر از مجالس و محافلی است که فوتبالیست‌های محبوب ما معمولا در آن نفس می کشند.
با این حال نباید فراموش کرد آستانه تحمل مردم به دلیل شرایط اقتصادی ناگوار این سال ها بسیار پایین آمده و اظهار گله و شکایت از زبان آنان یا کسان دیگری که ناظر بر وضعیت آنان هستند بسیار طبیعی است و نباید این اظهار نظرها را ساده انگارانه حمل بر دشمنی با معتقدات یا ضعف باورها کرد و از آن بدتر جامعه را به دو قطب مذهبی و دشمن مذهب تقسیم کرد! چنین شکاف افکنی جدا از آن که به نفع مصالح بزرگتر جامعه نیست از حقیقت نیز کاملا بی بهره است. یک پژوهش اجتماعی فراگیر و عمیق با تکیه بر شاخص های دقیقتر برای سنجش اعتقادات مردم ایران نشان خواهد داد که باورهای دینی امروز مردم ایران لزوما در شکل و شمایل سنتی بروز نمی کند و ممکن است مردم باورهای خود را به شکل های مختلفی نشان بدهند که البته ضمن استقبال از آن باید مراقب زاویه نداشتن این اشکال جدید تر نیز با روح و فلسفه اصلی این معتقدات نیز بود. و سخن آخر همان تقاضای مکرر از سلبیریتی ها و چهره های ورزشی، هنری و حتی سیاسی است که تلاش کنند جز در موارد نادر و ضروری صرفا در حوزه تخصصی خود اظهار نظر کنند و از بیان مطالبی که شناخت کافی از آن ندارند یا از توان کافی برای بیان شفاف منظور خود برخوردار نیستند و در نتیجه به سوتفاهمات دامن می زنند، بپرهیزند.