هفت اقدام برای نزدیک کردن جشنواره فجر به یک رویداد سینمایی استاندارد
به نظر می‌رسد باید تصمیمی شجاعانه کرفت و با حذف جوایز فنی، اهدای این جوایز را به رویدادهایی نظیر جشن خانه سینما سپرد که محملی برای اهدای جوایز از سوی صنوف تخصصی است. در مقابل می‌توان جوایزی نظیر سینه فونداسیون که با ابتکار ژیل ژاکوب در جشنواره کن شکل گرفت و در سایر جشنواره‌ها نیز اجرا شده را داد
جشنواره ملی فیلم فجر در شرایطی سی و هشتمین دوره خود را در پیش دارد که برخی اقدامات که حکم جراحی‌های عمیق را نیز ندارد می‌تواند به اعتبار این رویداد کمک ویژه‌ای کند؛ اقداماتی برخی از آنها در دوره برگزاری توامان جشنواره‌های ملی و جهانی فجر رخ می‌داد و اکنون می‌توان در پی احیای آن بود تا این رویداد با سطح کیفی بالاتری برگزار شود.
به گزارش «تابناک»؛ دوره سی و هشتم جشنواره ملی فیلم فجر از دو هفته دیگر با محوریت پردیس سینمایی ملت برگزار می‌شود و بخش اعظمی از تولیدات مهم سینمای ایران که به لحاظ فنی و هنری جریان‌ساز است، در مقابل دیدگان کنجکاو منتقدین و خبرنگاران سینمایی رونمایی خواهد شد؛ بیست و هشت فیلم سینمایی از میان قریب به نود فیلم سینمایی که در موعد مقرر به هیات انتخاب رسیدند و شماری از آنها در بخش‌های سودای سیمرغ (مسابقه اصلی) و نگاه نو (فیلم اولی) قرار گرفتند.
همواره انتظار می‌رود جشنواره فجر به لحاظ کیفیت برگزاری استانداردهای جشنواره‌های کن، برلین و ونیز را به دست آورد اما واقعیت آن است که برخی از ملاحظات همواره مانع از چنین اقدامی خواهد شد. به عنوان نمونه، هیچ‌یک از جشنواره‌های اروپایی تنها فرصت رونمایی از فیلم‌های سینمایی نیستند اما برای اغلب فیلم‌های ایرانی، تنها فرصت جدی رونمایی همین جشنواره فجر است و بنابراین حضور در جشنواره به دیدن شدن اثرشان و موفقیت در گیشه و بازگشت سرمایه‌شان گره می‌خورد و عدم حضور یا موفقیت فیلم‌شان خشمی را در پی دارد که در هر دوره از سوی گروهی از فیلمسازان شاهدش هستیم.
به همین دلیل با وجود آنکه می‌توان جشنواره فجر را با حداکثر پانزده فیلم و به جای دو هفته، طی یک هفته برگزار کرد، چنین اقدامی رخ نمی‌دهد و اکنون که فقط 28 فیلم بلند داستانی انتخاب شده‌اند نیز خشم علی و غیرعلنی صاحبان آثار بیرون مانده برای اهالی سینما و منتقدین درون فضای سینما مشهود است. دقیقا در همین راستا، امکان کاهش سالن‌های نمایش فیلم برای جشنواره وجود دارد، حال آنکه در جشنواره‌های استاندارد معمولا بیش از سه نمایش برای هر فیلم صورت نمی‌پذیرد.
در واقع اگرچه با عنوان «جشنواره» مواجه هستیم اما چه به لحاظ زمان برگزاری و چه نوع برگزاری به ویژه وسعت نمایش‌ها، شبیه به یک «جشن» است؛ هرچند جشن یا جوایز سینمایی معمولا پس از اکران عمومی فیلم‌هاست و نمایش فیلم ندارند! با همه این اوصاف می‌توان برخی از استانداردهای مرسوم در هر جشنواره‌ای را در این رویداد رعایت کرد تا جشنواره شکل حرفه‌ای‌ترین به خود بگیرد؛ اقداماتی که اغلب‌شان در این دوره نیز ظرفیت برنامه ریزی و اجرا دارد.
حذف اعلام نامزدهای جوایز
یکی از بخش‌هایی که معمولا برای جوایز سینمایی نظیر اسکار اجرا می‌شود اما برای جشنواره‌ها شاهدش نیستیم، اعلام لیست نامزدهای جوایز است. در جشنواره فجر از سال‌های دور با هدف «ضربه گیری» و کاهش فشار سینماگران نسبت به عدم انتخاب‌شان به عنوان برنده سیمرغ‌ها، نامزدها معرفی می‌شوند تا بدین ترتیب گروهی از سینماگران با جوایز درگیر شده باشند، هرچند برنده این جوایز نشده باشند و بدون سیمرغ به خانه رفته باشند. البته معمولا نتایج پیش از اختتامیه لو می‌رود و اغلب نامزدها به مراسم پایانی جشنواره فجر نمی‌آیند و در برخی دوره‌ها حتی دعوت نیز نشده‌اند. حذف نامزدها همچون کاهش شمار فیلم‌های سینمایی می‌تواند با فشارهایی بر روی برگزارکنندگان جشنواره همراه شود اما فضای این رویداد را حرفه‌ای‌تر می‌کند.
صاحبان فیلم‌ها، داوران جشنواره و منتقدین در یک سینما
در هیچ جشنواره فیلمی در گیتی، داوران در سالنی جدا از صاحبان فیلم‌ها و منتقدین و خبرنگاران فیلم‌ها را تماشا نمی‌کنند، بلکه اتفاقا همراه با این گروه‌ها فیلم را می‌بینند و بازخوردی که از آنها دریافت می‌کنند بر انتخاب‌هایشان تاثیر می‌گذارد. داوری در خلاء و به دور از در نظر گرفتن فضای عمومی منتقدین و خبرنگاران تخصصی، یکی از اختراعات جشنواره فجر است که حاصل آن در بسیاری از دوره‌ها، برندگانی است که نه عموم مردم آنها را قبول داشته‌اند و نه ارتباطی با انتخاب‌های سینماگران، خبرنگاران و منتقدین سینمایی داشته است. شاید برخی داوران تاکید داشته باشند به دور از سینماگران و منتقدین فیلم‌ها را تماشا کنند تا در معرض لابی یا فشار افکارعمومی قرار نگیرد اما همه این ملاحظات در جشنواره‌های بین المللی نیز وجود دارد اما داوران برای تماشای فیلم‌ها «ایزوله» نمی‌شود. انتظار این است در همین دوره شاهد حضور داوران در سینماملت در کنار منتقدین و فیلمسازان باشیم.
فروش رایت تصویری به رسانه‌ها
نقش تصویر در جشنواره فجر در یک دهه اخیر آهسته آهسته پررنگ‌تر شده است. در این دوره نیز 72 عکاس و 95 تصویربردار حضور دارند که شماری از آنها قطعا درآمد قابل توجهی از ثبت این رویداد دارند. در دوره‌های اخیر جشنواره فجر، آپارات با ساختاری که پشت پرده آن مشخص نیست، حواشی و نشست‌های خبری جشنواره را به صورت زنده پوشش می‌دهد که این یک رانت محسوب می‌شود، حال آنکه این امکان وجود داشت و دارد که برای پخش زنده و همچنین پوشش تصویری حواشی جشنواره، رایت تصویری فروخته شود و بخشی از هزینه برگزاری جشنواره فجر از محل فروش رایت تصویری تامین شود. این شیوه قطعا باعث خواهد ریزش گروهی از متقاضیان خواهد شد که به جشنواره فجر به عنوان یک تفریحگاه می‌نگرند.