واقعیت دریافت هزینه تبلیغات از نامزدهای انتخابات مجلس توسط صدا و سیما

طبق ماده 14 قانون اصلاح موادی از قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی مصوب 1402/5/1 مجلس شورای اسلامی، سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران مکلف است به‌منظور ترویج هنجار‌های انتخاباتی و نهادینه کردن آن در فرهنگ عمومی نسبت به تبیین جایگاه مجلس، وظایف نمایندگان و فرایند انتخابات اقدام نماید و همچنین برنامه‌های آگاهی‌بخشی و آموزش انتخاباتی را که وزارت کشور یا هیأت مرکزی نظارت بر انتخابات ضروری تشخیص می‌دهند و نیز کلیه اعلامیه‌ها و اطلاعیه‌های مربوط به انتخابات را از شبکه‌های سراسری یا محلی صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران پخش نماید.

رسانه ملی به منظور رعایت عدالت در حق نامزد‌های انتخابات مجلس شورای اسلامی اقدام به راه‌اندازی دویست شبکه تلویزیونی در شهر‌های مختلف کشور کرد تا نامزد‌های انتخابات از فرصتی برابر برای تبلیغات برخوردار شوند.

پیمان جبلی، رئیس سازمان صدا و سیما در 25 دی در برنامه گفتگوی ویژه خبری شبکه خبر گفت: پیش از این امکان استفاده از ظرفیت صداوسیما برای تبلیغات انتخابات مجلس وجود نداشت که با اصلاح قانون انتخابات، اجازه‌ای برای استفاده از صداوسیما برای تبلیغات داده شد و تصمیم بر آن شد در کنار شبکه‌های استانی و ملی دویست کانال انتخاباتی راه‌اندازی شود تا با استفاده از این ظرفیت اقدامی برای گسترش عدالت فراهم شود.

وی درباره برنامه‌های رسانه ملی برای تبلیغات کاندیدا‌های انتخابات اظهار کرد: در هفت روز فرصت تبلیغات انتخاباتی این کانال‌های انتخاباتی به صورت 24 ساعت در اختیار تبلیغات نامزد‌ها قرار می‌گیرد یعنی به‌طور متوسط ما پانصد دقیقه در 10 هزار دقیقه در طول این هفت روز در اختیار خواهیم داشت. هر نامزدی بیست دقیقه فرصت تبلیغات تصویری دارد که محور‌های آن هم مشخص است.

رئیس رسانه ملی درباره نحوه ثبت نام برای تبلیغات انتخاباتی در صدا و سیما بیان کرد: یک وبگاه (em1402.ir) معرفی کردیم که هر نامزد انتخاباتی با شماره تلفن همراه خود وارد این وبگاه می‌شود. کدی برایش ارسال می‌شود و وارد وبگاه می‌شود و آنجا باید مبلغی را پرداخت کند.

جبلی توضیح داد: قانون به ما اجازه داده که هزینه تمام شده را از نامزد‌ها دریافت کنیم. حوزه‌های انتخابیه هزینه خاص خود را به نامزد آن حوزه اعلام کرده و این هیچ نسبتی با هزینه‌های تمام شده ندارد یعنی ما حداقلی را در نظر گرفتیم برای هزینه‌های انجام شده در آن حوزه انتخابیه و ارزش آنتن صدا و سیما در تمام حوزه‌های انتخابیه‌ای که هزینه ثبت نام و هزینه استفاده از این فرصت به نامزد‌های اعلام شده، بسیار بیشتر از رقمی است که اعلام شده است. این یک هزینه حداقلی است که قانون هم اجازه داده و رسانه ملی بر اساس حداقل‌هایی که برای هزینه تمام شده محاسبه شده در حوزه‌های مختلف این هزینه را به نامزد‌ها اعلام کرده است.

رئیس سازمان صداوسیما با اشاره به ظرفیت ایجاد شده در تلوبیون برای تبلیغات نامزد‌های انتخاباتی گفت: ما در تلوبیون به ازای هر نامزد تائید صلاحیت شده یک صفحه تصویری در اختیار او قرار خواهیم داد.

پس از اعلام قیمت‌های تبلیغات که طبق قانون از کاندیدا‌های انتخابات مجلس اخذ می‌شود برخی رسانه‌ها اقدام به انتقاد از این اقدام صدا و سیما کردند و به نوعی دریافت هزینه تبلیغات را غیرقانونی جلوه دادند.

محمدصالح مفتاح، دبیر ستاد انتخابات سازمان صداوسیما با اشاره به هزینه‌های تبلیغات انتخاباتی در صداوسیما گفت: قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی در ماده 74 و 81، ضوابط استفاده از بستر‌های عمومی برای تبلیغات را مشخص کرده است. در آیین نامه همین قانون که در هیأت دولت به تصویب رسیده است، شرایط و ضوابط تعیین هزینه‌های تبلیغات تعیین شده و گفته شده که این مبالغ می‌تواند بر اساس هزینه تمام شده آن خدمت در نظر گرفته شود.

دبیر ستاد انتخابات سازمان صداوسیما اضافه کرد: طبق قانون، تعیین هزینه‌های تبلیغات انتخاباتی صدا و سیما، به هیات‌های استانی بررسی تبلیغات و هیات‌های اجرایی استانی واگذار شده است.

وی با بیان اینکه صدا و سیما درباره این موضوع پیشنهاداتی داشت که به هیات اجرایی مرکزی انتخابات هم ارائه کرد، اظهار داشت: ساز و کاری پیش‌بینی شده بود برای اینکه هم هزینه‌های بالایی گرفته نشود و هم امکان بهره‌مندی عموم افراد از این بستر فراهم شود. بخشی از این پیشنهادات مورد تایید قرار گرفت و مبنای قیمت‌گذاری شد.

مفتاح گفت: مبنای محاسبه هزینه‌های انتخاباتی «بزرگی و کوچکی یک حوزه انتخابیه»، «امکانات اجرایی مورد نیاز» و «میزان پوشش فرستنده‌هایی که شبکه‌ها را در اختیار مردم قرار می‌دهد» است.

دبیر ستاد انتخابات سازمان صداوسیما افزود: قاعدتاً این هزینه‌ها، هزینه تمام‌شده نیست و هزینه تمام‌شده عدد بسیار بزرگتری برای ماست. اما آنچه که ما به‌دنبال آن بودیم، این بود که یک بستر جدیدی برای تبلیغات ایجاد کنیم؛ چیزی که از قبل نبوده است. یعنی این 200 کانال که پیش از این وجود نداشته و فقط مخصوص انتخابات ایجاد شده تا به نامزد‌ها کمک کنیم که بتوانند از این امکان عمومی استفاده کنند.

وی تصریح کرد: این موضوع قبلا در سیاست‌های ابلاغی مقام معظم رهبری به عنوان سیاست‌های کلی انتخابات مطرح شده بود، اما امکان اجرایی نداشت. ما در این دوره تلاش کردیم امکان اجرایی را برای سیاست‌های ابلاغی مقام معظم رهبری فراهم کنیم. طبق بند 3 این سیاست‌ها نامزد‌ها باید بتوانند بصورت عادلانه و برابر از فرصت‌های تبلیغاتی و عدالت انتخاباتی بهره‌مند شوند.

مفتاح تاکید کرد: قیمت‌گذاری کسر کوچکی از هزینه‌هاست و قاعدتا اگر کسی بخواهد بداند که ارزش واقعی آنتن صداو سیما چقدر است، می‌توان آن را با قیمت تبلیغات تجاری مقایسه کرد. تبلیغات تجاری به صورت ثانیه‌ای محاسبه می‌شود که عدد بسیار بزرگی است، ولی ما بستری را ایجاد کردیم که رقابت و مشارکت در انتخابات افزایش یابد.

دبیر ستاد انتخابات سازمان صداو سیما بیان کرد: در این قیمت‌گذاری، اولا اگر به قیمت معمول تبلیغات توجه کنیم، می‌بینیم که 100 میلیون تومان نسبت به هزینه‌هایی که انجام می‌شود، عدد بزرگی محسوب نمی‌شود. اگر بررسی کنید که برای چاپ پوستر و تولید محصولات رسانه‌ای چقدر هزینه می‌شود، می‌بینید که این عدد، عدد بزرگی نیست.

مفتاح در پاسخ به انتقادات مطرح شده نسبت به این قیمت‌گذاری، گفت: اگر کسی بخواهد پیام خود را به مردم تهران که بالاترین قیمت را دارد برساند، چقدر باید هزینه کند؟ از این جهت، اعدادی که اعلام شده، قابل دفاع است که اگر کسی قصد حضور دارد باید این اعداد را برآوُرد می‌کرد. این اعداد برای خیلی از افراد اعداد بالایی محسوب نمی‌شود.

وی تاکید کرد: علاوه براین، عمده اعداد اعلام شده، در اکثر حوزه‌ها عدد‌های بسیار پایین‌تری است. یعنی متوسط قیمت‌ها بر روی 20 تا 30 میلیون تومان است و اینطور نیست که برای کل کشور یکسان باشد.

دبیر ستاد انتخابات سازمان صداوسیما تصریح کرد: 100 میلیون تومانی که اعلام شده مربوط به 12 تا 13 حوزه انتخابیه است. برای حوزه انتخابیه تهران 150 میلیون تومان و مابقی بسیار پایین‌تر از این اعداد است. بیشترین تکرار مربوط به حوزه‌های انتخابیه بین 20 تا 40 میلیون تومان هزینه برای افراد است تا بتوانند تبلیغات خود را انجام دهند.

مفتاح در پایان اظهار کرد: اگر بر اساس اجازه قانون، مبنای هزینه را هزینه تمام شده قرار می‌دادیم، عدد بسیار بزرگتری می‌شد. ولی ما تلاش کردیم امکان تبلیغات را به نسبت هزینه‌ای که شده، شبه‌رایگان در خدمت نامزد‌های انتخاباتی قرار دهیم.