وال‌پست چیست و چرا در مقاوم‌سازی سازه‌ها حیاتی است؟
- فهرست محتوا
- انواع وال‌پست فلزی
- تجهیزات و اجزای همراه وال‌پست
- وال‌مش؛ جایگزین نوین
- ضوابط آیین‌نامه‌ای و ضرورت قانونی
- معرفی شرکت سی‌چنل و همکاری با پروسازه
- نتیجه‌گیری
وال‌پست یا وادار، المانی فلزی و غیرسازه‌ای است که برای مهار دیوارهای غیرسازه‌ای (تیغه‌ها یا دیوارهای خارجی که بار سازه‌ای را تحمل نمی‌کنند) در برابر نیروهای جانبی همچون زلزله و باد استفاده می‌شود. طبق بند 4-4-1 استاندارد 2800، دیوارهای غیرسازه‌ای باید به قاب سازه متصل شوند تا نیروهای خارج از صفحه به اسکلت اصلی منتقل شود. این مهار باعث جلوگیری از ترک‌خوردگی، جدا شدن یا ریزش دیوار و افزایش ایمنی ساکنان ساختمان می‌شود. در ایران که کشوری زلزله‌خیز است، توجه به مقاوم‌سازی دیوارها اهمیت ویژه‌ای دارد.
زلزله کرمانشاه در سال 1396 نشان داد که با وجود سالم ماندن اسکلت بسیاری از ساختمان‌ها، تخریب گسترده دیوارهای غیرسازه‌ای رخ داد. این امر لزوم استفاده از وال‌پست را برجسته کرد. پیوست ششم استاندارد 2800 صراحتاً نصب وال‌پست را در دیوارهای بلند الزامی می‌داند و اجرای نوع منقطع با اتصالات کشویی را به‌عنوان راهکار نوین و موثر پیشنهاد می‌کند. این سیستم با کاهش طول آزاد دیوار، مانع تمرکز تنش و ترک‌خوردگی می‌شود.
انواع وال‌پست فلزی
وال‌پست‌ها با توجه به محل نصب و نوع عملکرد به دسته‌های مختلف تقسیم می‌شوند:
- وال‌پست میانی (H شکل): در وسط دهانه‌های طولانی دیوار نصب شده و آن را به دو بخش کوتاه‌تر تقسیم می‌کند. این نوع با مقاطع ناودانی یا نبشی ساخته می‌شود و مطابق آیین‌نامه در دیوارهای با طول بیش از 4 متر الزامی است.
- وال‌پست کناری (U شکل): در انتهای دیوار و مجاور ستون یا لبه آزاد نصب می‌شود تا مانع خروج دیوار از صفحه در لبه‌ها گردد.
- وال‌پست منقطع: متشکل از قطعات کوتاه نبشی یا ناودانی (20 تا 50 سانتی‌متر) است که در فواصل مشخص نصب می‌شوند. این روش اجازه حرکت نسبی دیوار و قاب در صفحه خود را می‌دهد و نیروی جانبی را کاهش می‌دهد.
- نبشی منقطع تقویت‌شده: نوعی وال‌پست منقطع که از نبشی‌های گالوانیزه و میلگرد بستر برای افزایش مقاومت استفاده می‌کند.
این انواع با مقاطع مختلف (U، H، Z، نبشی و ناودانی) بسته به شرایط دیوار و سازه انتخاب می‌شوند. وال‌پست‌های منقطع و کشویی در مقایسه با سیستم‌های سنتی از مزایای بیشتری برخوردارند، از جمله کاهش وزن، هزینه کمتر و نصب سریع‌تر.
تجهیزات و اجزای همراه وال‌پست
اجرای صحیح وال‌پست نیازمند استفاده از تجهیزات مکمل است که نقش حیاتی در مهار دیوار دارند:
- میلگرد بستر: شبکه‌ای فولادی (نردبانی یا خرپایی) که درون رج‌های دیوار قرار می‌گیرد و مقاومت دیوار را در برابر زلزله افزایش می‌دهد. این میلگردها معمولاً آجدار و گالوانیزه هستند تا چسبندگی بهتر و دوام بالاتر داشته باشند.
- گیره و قلاب میلگرد بستر: برای اتصال میلگرد بستر به ستون یا وال‌پست به‌کار می‌روند. این اتصالات طبق ضوابط آیین‌نامه اجرا شده و مانع از جدا شدن میلگرد از قاب می‌شوند.
- پیچ، واشر و رول‌پلاک: اتصال نهایی قطعات وال‌پست به سازه توسط این اجزا انجام می‌شود. در سازه‌های بتنی از رول‌بولت‌های غلاف‌دار و HSA استفاده می‌شود که اتصال محکمی ایجاد می‌کنند.
- بست‌های رادیکالی و تخت هبلکس: جهت اتصال دیوارهای ساخته‌شده از بلوک‌های سبک مانند هبلکس کاربرد دارند.
- فوم یا یونولیت: لایه‌ای نرم که بین دیوار و سازه اصلی قرار می‌گیرد تا اجازه حرکت جزیی و جلوگیری از تمرکز تنش را فراهم کند.
این مجموعه اجزا باعث ایجاد یک سیستم یکپارچه و مقاوم می‌شوند که در برابر نیروهای لرزه‌ای عملکرد مطلوبی دارد.
وال‌مش؛ جایگزین نوین
وال‌مش سیستم جدیدی برای مهار دیوارهای غیرسازه‌ای است که از مش فایبرگلاس و ملات سیمانی تشکیل شده است. این روش سرعت اجرای بالاتر و هزینه کمتری دارد اما در بسیاری از سازه‌ها، به‌ویژه سازه‌های با دیوارهای بلند یا سنگین، همچنان وال‌پست فلزی ترجیح داده می‌شود.
ضوابط آیین‌نامه‌ای و ضرورت قانونی
استاندارد 2800 و نشریه‌های فنی سازمان برنامه‌وبودجه به‌طور شفاف اجرای وال‌پست را برای دیوارهای بلند و طویل الزامی کرده‌اند. بندهای آیین‌نامه‌ای تاکید دارند که دیوارهایی با ارتفاع بیش از 3.5 متر و طول بیش از 4 متر باید با وال‌پست مهار شوند. اجرای دقیق این سیستم نه‌تنها جنبه قانونی دارد، بلکه از نظر ایمنی برای کاهش خسارات مالی و جانی در زلزله بسیار مهم است.
معرفی شرکت سی‌چنل و همکاری با پروسازه
شرکت سی‌چنل یکی از پیشروان طراحی و تولید پروفیل‌های فولادی (سی چنل) تخصصی مورد استفاده در سیستم‌های وال‌پست فلزی است. محصولات این شرکت شامل انواع پروفیل ناودانی (U)، نبشی (Angle)، پروفیل H، نبشی تقویت‌شده منقطع و دیگر متعلقات حرفه‌ای وال‌پست هستند که مطابق استانداردهای ملی طراحی شده و کیفیت و دقت اجرایی را تضمین می‌کنند.
مزیت اصلی سی‌چنل استفاده از فولاد با عیار بالا و فرایند صنعتی منظم است، که منجر به تولید اقلام با ابعاد دقیق، پوشش گالوانیزه ضدخوردگی و قابلیت اتصالات کشویی و مفصلی می‌شود. این ویژگی سبب شده محصولات سی‌چنل نه‌تنها در مقاوم‌سازی لرزه‌ای کاربرد داشته باشند، بلکه برای استفاده در ساختمان‌های مرتفع و سازه‌های پیچیده مناسب باشند.
به منظور ارائه خدمات جامع و دسترسی آسان مهندسان، معماران و پیمانکاران، فروش اقلام وال‌پست سی‌چنل از طریق وب‌سایت پروسازه انجام می‌شود. در صفحه دسته‌بندی «وال‌پست» کاربران می‌توانند مشخصات فنی، قیمت و گزینه‌های قابل سفارش این پروفیل‌ها، همراه با ابزارهای جانبی مانند میلگرد بستر، گیره و قلاب میلگرد بستر، پیچ و رول‌بولت و فوم وال پست را مشاهده و به‌صورت آنلاین خریداری کنند.
انبار های فروشگاه پروسازه
همکاری پروسازه با سی‌چنل، تضمین‌کننده ارائه سیستم مقاوم‌سازی کامل و استاندارد از طراحی تا نصب است؛ امکانی که هم برای پروژه‌های عمرانی کوچک و هم برای پروژه‌های بزرگ ملی مفید و کاربردی است.
نتیجه‌گیری
استفاده از وال‌پست فلزی با تجهیزات جانبی (میلگرد بستر، گیره‌ها، رول‌بولت و فوم‌ها) راهکاری اثبات‌شده و مقرون‌به‌صرفه برای مهار دیوارهای غیرسازه‌ای است. این سیستم با انتقال نیروهای جانبی به قاب سازه، یکپارچگی و دوام دیوار را در برابر زلزله تضمین می‌کند. انتخاب صحیح نوع وال‌پست، رعایت ضوابط آیین‌نامه‌ای و اجرای اصولی آن تحت نظارت مهندسین محاسب و ناظر، ایمنی و طول عمر ساختمان را افزایش خواهد داد.
