وقتی سود سرمایه‌گذاری در صنعت غذایی معادل درآمد نفتی کشور است! / مافیای واردات سدی در برابر توسعه صادرات + فیلم

گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو - سینا احدیان؛ در بخش مقدماتی پرونده "دیپلماسی اقتصادی" به اهمیت صادرات به عنوان موتور محرک تولید بخصوص در شرایط تحریم و جنگ اقتصادی، مزایا و ظرفیت‌های اقتصادی بالقوه کشور برای تعامل با سایر کشور‌ها و همچنین اهمیت توسعه تجارت خارجی با کشور‌های همسایه و اثر آن بر رشد و رونق تولید و اقتصاد ایران پرداختیم. در ادامه پرونده به دنبال رسیدن به پاسخ این سوال که چرا ایران تا کنون نتوانسته است از ظرفیت بازار کشور‌های دوست و همسایه به خوبی استفاده کند سراغ سرپرست سابق سازمان توسعه تجارت ایران رفتیم. در دو بخش قبلی گفتگو با محم رضا مودودی به بخشی از مشکلات تولید و تامین کالا‌های صادراتی یا به عبارت دیگر نیاز‌های کشور‌های همسایه و چرایی ضعف ایران در تامین بازار‌های مذکور اشاره شد. در ادامه سومین قسمت گفتگو با محمدرضا مودودی؛ سرپرست سابق سازمان توسعه تجارت ایران با تاکید بر لزوم انجام اصلاحات جدی در زنجیره‌ی تولیدات صادراتی تقدیم می‌شود. در عرایض قبلی به مشکلات زنجیره‌ی صادرات اشاره کردید، چه نهادی موظف است برای اصلاح آن برنامه ریزی کند؟ برای برونرایی که لازمه‌ی درون زایی است چه باید کرد؟ ما قبلا در سازمان توسعه تجارت کشور به کشور اقلام وارداتی بالای صد میلیون دلاری را احصا کردیم. سپس گفتیم در کدام یک از این‌ها حرف برای گفتن یا به عبارت دیگر توان صادرات بالای ده میلیون دلار داریم و در کدام یک از این‌ها توان و قدرت صادرات نداریم. خب این اقلام را فرض کنید فهرست کردیم و درآوردیم این پتانسیل‌های صادراتی کجا باید پیاده سازی شود؟ چه قدر این اختیار در سازمان توسعه تجارت هست که بتواند این راهبرد‌ها را پیاده سازی بکند و قطعی بکند؟ اگر واقعا می‌خواهیم راهبرد‌های کلان را برمدار برونگرایی که مطرح کردید و به درستی هم باید به آن فکر کرد و برمدار آن شکل گرفت یک جا باید مرجعیت و مرکزیت و نقطه کانونی باشد و تعیین کند در این بخش‌ها باید سرمایه گذاری بشود. مثلا ما در حوزه صنعت غذا 15 مگا پروژه را شناسایی کردیم که برای سرمایه گذاری ظرفیت خوبی دارد و هر کدام از این مگاپروژه‌ها بین یک تا 5 میلیارد دلار می‌تواند ارزش افزوده و ارزآوری برای کشور ایجاد کند. یعنی از 15 پروژه به طور متوسط حتی بگوییم دو میلیارد دلار در 5 سال آینده می‌توانیم 30 میلیارد دلار به سبد صادراتی اضافه کنیم. خب می‌دانید چند سال است که روی 50 میلیارد دلار گیر کرده ایم! دلیلش این است که ظرفیت سازی نکردیم. همانطور که گفتم 30 میلیارد دلار حداقل بود، چون بعضی‌ها تا 5 میلیارد دلار است و اگر برنامه ریزی کنیم می‌تواند پروژه 5 میلیارد دلاری باشد و این ظرفیت و کشش وجود دارد و واقعا هم به نظر من اگر یک سرمایه گذاری هوشمندانه از همین مبالغ ارزی که در 15 سال اخیر داشتیم انجام می‌دادیم می‌توانستیم الان شاهد صادرات 200 میلیارد دلاری باشیم. بیشتر بخوانید: پرونده ویژه دیپلماسی اقتصادی | توسعه تجارت 1؛ مودودی: 98 درصد صادرات ایران محدود به 234 قلم کالا / چرا فرصت صادرات 1.5 میلیارد دلاری به روسیه از دست رفت؟ پرونده ویژه «دیپلماسی اقتصادی» | توسعه تجارت 2؛ مودودی: ساخت داخل فقط در بحران ارزی مهم می‌شود / واردات همیشه به تولید و صادرات می‌چربد! در پانزده سال گذشته که اشاره کردید چه میزان درآمد ارزی از محل فروش منابع طبیعی داشته ایم؟ شما در 15 سال اخیر شاید مثلا فرض کنید که می‌توانم بگویم که بالغ بر هزار و 200 میلیارد دلار درآمد ناشی از فروش نفت گاز فولاد و صنایع صادرات غیرنفتی و کالا خدمات داشتید از این 1200 میلیارد دلار اگر 200 میلیارد دلار را هدفمند برای پروژه‌های صادراتی سرمایه گذاری می‌کردید، چون معمولا تناظر یک به یک دارد امروز 200 میلیارد دلار صادرات داشتید! اما ما این شهامت را نداشتیم و شاید می‌شود گفت هوشمندی نداشتیم که برویم منابع درآمدی خودمان را این جوری مدیریت بکنیم و بگوییم این مگا پروژه‌ها به عنوان اصلی‌ترین برنامه‌هایی است که ما هدف قرار دادیم و این تبدیل می‌شد به یک مطالبه عمومی و یک عزم و اراده قاطع از طرف مقامات ارشد که بعد این اتفاق بیفتد. طبیعی است وقتی شما وارد چنین پروژه‌ای می‌شوید که بخواهید به اقلام تنوع ببخشید و مگا پروژه‌ها را تعریف کنید یعنی اینکه دارید در برابر واردات یک جبهه جدید خلق می‌کنید؛ وارداتی که در طول سالیان گذشته قدرتمند و بسیار ذی نفوذ شده است و بنابراین این مگا پروژه‌ها به راحتی فلج می‌شوند یعنی رانت واردات می‌تواند به گونه‌ای جلوی برنامه‌های توسعه شما سد ایجاد بکند که اساسا شما نتوانید اون بحث را به صورت جدی دنبال بکنید، اما ما برای این که این اثر خنثی بشود اصلا نیامدیم در حوزه‌ای که ممکن است آسیب به واردات بزند برنامه ریزی کنیم.