ولایت؛ ابر انگاره حاکم در دین

امروز، شنبه 4 شهریورماه سومین نشست از سلسله نشست‌های «حکمرانی قرآنی» با هدف بررسی «حکمرانی قرآن در تقابل با حکمرانی سکولار» و همچنین، بررسی «نسبت حکمرانی قرآنی و نظام مسائل کشور» با حضور غلامعلی حداد عادل، مشاور عالی رهبر معظم انقلاب و عضو شورای انقلاب فرهنگی و حجت السلام قاسمیان، رئیس مرکز اسناد و کتابخانه مجلس و علیرضا معاف معاون وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی برگزار شد.

علیرضا معاف، معاون وزیر فرهنگ طی سخنانی اظهار کرد: شأن این جلسات تفکر است و سعی شده گفتگو‌های نظری شکل بگیرد. از اینرو، در این جلسات سعی شده این سرفصل‌ها دنبال شود که آیا قرآن کریم در بحث سکولاریسم ساکت است یا ناطق است؟ در این بحث، طبق پژوهش‌ها به این نتیجه رسیدیم که قرآن در این زمینه ناطق است.

معاون قرآن و عترت وزرات فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: با غور در آیات مختلف ذیل این موضوع به این نتیجه می‌رسیم که قرآن کریم در این زمینه ناطق است. این بسیار مهم است که قرآن کریم در این باب بسیار هم مفصل است. بنابراین، در این زمینه سکولار‌ها باید صحبت‌های خود را مطرح کنند، اما چیزی که روشن است از آیات و روایات نمی‌توانیم بین دین و سکولاریسم جمع قائل شویم.

او با اشاره به بی انگیزگی و روزمرگی در حکمرانی، رفتار‌های تکانشی را موجب ریزش مردم دانست و ادامه داد: این سوپر پارادایم سکولاریسم امروز به عنوان یک رقیب جدی مطرح است و این درحالی است که قرآن کریم در تمام این زمینه‌ها صحبت کرده است.

معاف افزود: امروز، وقت اسلام و توجه به اسلام است کما این که توهین به قرآن هم نشان دهنده واکنش غرب به این موضوع است و درواقع، این اتفاق کنش نیست بلکه واکنش است چراکه امروز قطار حکومت دینی راه افتاده است و در مسیر سنگ اندازی هم صورت می‌گیرد که بخاطر کنش ماست.

غلامعلی حداد عادل، مشاور عالی رهبر انقلاب، در این نشست گفت: توجه به ژرف نگری در قرآن کریم که در این جلسات به آن پرداخته می‌شود امری مهم است.

او تصریح کرد: در هفته‌های اخیر که شاهد موج جدید قرآن‌سوزی در کشور‌های اروپایی بودیم فکر می‌کردم علاوه بر انواع محکومیت‌ها باید این سوال را مطرح کنیم که کدام معنی و موضوع در قرآن، آن‌ها را به چنین واکنشی وا داشته است. ما می‌توانیم از این اتفاق استفاده کرده و معانی و مفاهیم قرآن را مطرح کنیم.

مشاور عالی رهبر انقلاب با بیان این که بحث سکولاریسم، مهم‌ترین چالش نظری در برابر انقلاب اسلامی است، ادامه داد: در ایام نزدیک به پیروزی انقلاب اسلامی که اجتماعات مختلف برگزار می‌شد در تمام جلساتی که حاضر می‌شدم در نقد این تفکر که جدایی دین از سیاست را مطرح می‌کردند صحبت می‌کردم و به طور ساده، منظور از سکولاریسم این است که دین یک امر فردی و قلبی و رابطه‌ای است که هر انسان می‌تواند با هر حقیقت متعالی برقرار کند. با این تلقی سکولار‌ها معتقدند دین می‌تواند وجود داشته باشد، اما اگر از حدود شرعی دینی‌اش صحبت کرد و از جاری شدن این حدود در جامعه حرف زد باید از بروز آن جلوگیری کرد.

او گفت: نمونه این موضوع در واتیکان قابل مشاهده است و پاپ اجازه ورود در مسائل جامعه ندارد و تنها یک قدرت دینی است، اما پیروزی انقلاب اسلامی خط بطلانی بر این باور اروپایی‌ها بود.

حداد عادل با اشاره به بحث و نقد سکولاریسم، آن را در دو بخش برون دینی و درون دینی تقسیم و اظهار کرد: آیا فرد و جامعه از هم جداست؟ آیا این تناقض نیست؟ از منظر درون دینی هم میتوان در دو بخش قرآنی و ناظر به سیره آن را دنبال کرد. در قرآن تعدادی آیات داریم که دلالت صریح بر لزوم حکومت دینی دارد. از جمله آن آیاتی است که در سوره بقره داستان طالوت و جالوت را مطرح می‌کند.

او ضمن اشاره به آیاتی از سوره نساء در همین زمینه ادامه داد: در این آیات، خداوند ابتدا به بحث امانتداری پرداخته و سپس بحث اطاعت از خدا و اولی‌الامر مطرح می‌شود و در ادامه صراحتا خداوند به کسانی اشاره میکند که به زعم خودشان مسلمان هستند، اما به فکر پذیرش حاکمیت طاغوت هستند.

حداد عادل با اشاره به آیات جهاد در قرآن کریم بیان کرد: جهاد نیازمند سازو برگ و فرماندهی است و بدون حکومت دینی امکان پذیر نیست. ابر انگاره که حاکم بر سایر ابرانگاره‌هاست ولایت است و داستان‌های انبیاء هم که در قرآن ذکر شده بر بحث حکومت توجه دارد.

او در پایان افزود: امروز، مخاطب ما هم کسانی هستند که خود را مومن می‌دانند، اما قائل به جدایی دین از حکومت‌اند هم کسانی که دیندار نیستند و آن‌ها هم قائل به جدایی دین از سیاست‌اند.

حجت السلام قاسمیان، رئیس مرکز اسناد و کتابخانه مجلس گفت: بررسی پدیده اربعین بسیار مهم است. زیارت اربعین اساسا یک امر مهدوی‌ست. این پیاده‌روی صرفا یک پدیده حسینی نیست بلکه یک امر مهدوی و حرکت به سمت امام حی است.

رئیس مرکز اسناد ادامه داد: هر آن چه مربوط به خلقت است بررسی کردن آن یک امر دینی‌ست. در همین زمینه قرآن به تعریف مخلوقات خدا می‌پردازد؛ لذا هرکسی قائل به این تفکیک و جداسازی باشد یک نوع کج رفتاری محسوب می‌شود. سکولاریسم در این معنی یعنی جداسازی و تفکیک کردن دین از سیاست و این نوعی کج‌رفتاری و پدیده‌ای غیرعلمی است که خود را به غلط علم معرفی می‌کند.

قاسمیان ادامه داد: باید در تمام امور از قرآن استفاده کنیم همانطور که جنگ را براساس سنن الهی مدیریت کردیم. برخی از مسئولین از توجه به این امر غفلت می‌کنند.

او در پایان با اشاره به آیاتی که ناظر بر کنار گذاشتن قرآن در امور است، افزود: برخی مسئولین می‌گویند این مباحث خوب است، اما نمی‌توان با این‌ها کشور را اداره کرد که این درست نیست. باید به این نکته توجه کنیم که شیطان از نقطه شریعت و حدود الهی وارد می‌شود، جریان سکولاریسم هم روی همین خط فکری حرکت می‌کند.