پیدا و پنهان سیاست واشنگتن در قبال ونزوئلا

به گزارش ایرنا، ونزوئلا، کشوری با گنجینه های عظیم نفت و طلا، همواره از اهمیت ویژه ای در سیاست خارجی دولت ترامپ برخوردار بوده است. در این مقطع زمانی گمانه‌زنی‌های فراوانی در مورد چشم‌انداز آتی سیاست ترامپ در قبال ونزوئلا مطرح است که سایه خاکستری را بر راهبرد ترامپ در قبال این کشور ایجاد کرده است.

اهداف انتخاباتی

مقامات ارشد ونزوئلا بر این مسئله تاکید داشته‌اند که دونالد ترامپ در این برهه زمانی به دلیل چالش‌های مختلف مستاصل شده و به دنبال اقداماتی برای رای جمع کردن است. نیکلاس مادورو رئیس‌جمهور و ولادیمیر پادرینو وزیر دفاع ونزوئلا طی روزهای اخیر اعلام کرده‌اند که رئیس‌جمهوری آمریکا قصد دارد مسئله ونزوئلا را به انتخابات آمریکا گره بزند و از آن به نفع خود امتیازگیری کند.

ترامپ که در این برهه زمانی به شدت در داخل آمریکا تحت فشار بوده، تلاش می‌کند با استفاده از اهرم مذاکره برگ برنده‌ای را در حوزه سیاست خارجی تا پیش از انتخابات ریاست جمهوری 2020 آمریکا بدست آورد.

تداوم مداخله در امور کشورهای مستقل

دونالد ترامپ از زمان به قدرت رسیدن در کاخ سفید بنا را بر تشدید فشارها علیه ونزوئلا گذاشت. هرچند در برخی مواقع سخن از مذاکره با دولت کاراکاس به میان آورد اما هدف اصلی واشنگتن براندازی دولت نیکلاس مادورو و قرار دادن فردی مطیع سیاست‌های آمریکا در ونزوئلا بوده است. سیاست آمریکا در قبال ونزوئلا طی سالهای اخیر بر پایه مداخله در امور کشوری مستقل بوده که همچنان تداوم دارد.

اقتصاد ونزوئلا برپایه صنعت پالایش و صادرات نفتی استوار است ضمن اینکه وقتی از منابع و داشته های ونزوئلا سخن به میان می آید، نمی توان طلای این کشور را نادیده گرفت. درآمد حاصل از صادرات نفت بیش از 50 درصد از تولید ناخالص داخلی و تقریبا 95 درصد از کل صادرات را تشکیل می‌دهد؛ ونزوئلا پنجمین عضو اوپک از لحاظ تولید نفت است؛ این کشور همچنین تولیدکننده و صادرکننده محصولات صنعتی سنگینی نظیر فولاد، آلومینیم و سیمان است؛ اگرچه در سال 1960 میلادی به پشتوانه صنعت قدرتمند در بخش انرژی و همزمان با تشکیل «اوپک» تنها کشور عضو این مجموعه خارج از جغرافیای خاورمیانه بود، اما تورم شدید و افسارگسیخته سال‌های 2016 و 2017 این کشور را به مرز فروپاشی اقتصادی رساند و تجارت این کشور را به زانو درآورد؛ همچنین هنگامیکه بهای نفت در جهان، با شیب قابل توجهی کاهش یافت، به دلیل وابستگی بالا به درآمدهای نفتی، اقتصاد ونزوئلا با شوک روبه‌رو شد.

این بحران با تحریم‌های آمریکا برای واداشتن «نیکلاس مادورو» رئیس جمهوری این کشور به ترک قدرت و واگذاری آن به «خوآن گوایدو» رهبر خودخوانده ونزوئلا تشدید شده است؛ اتحادیه اروپا، آمریکا و چند کشور دیگر گوایدو را به عنوان رئیس جمهوری ونزوئلا به رسمیت شناخته‌اند اما دولت مادورو همچنان از حمایت نیروهای مسلح و کشورهای چین، روسیه، ایران و کره شمالی به عنوان متحدان استراتژیک خود برخوردار است؛ این کشورها از تحریم‌ها و سیاست‌های آمریکا در قبال ونزوئلا بشدت انتقاد کرده و مادورو را به عنوان رئیس جمهوری قانونی این کشور به رسمیت می شناسند.

نگرانی از توسعه روابط ونزوئلا با هم‌پیمانانش

دولت ترامپ همواره به دنبال این بوده که در کنار تحت فشار قرار دادن ونزوئلا، مانع از گسترش روابط این کشور با هم پیمانانش در جهان شود. حمایت‌های روسیه، چین، ایران و کوبا به ونزوئلا به دولت مادورو برای مقابله با تحریم‌های شدید واشنگتن کمک کرده و مانع از تحقق اهداف براندازانه کاخ سفید شده است.

برایان هوک نماینده ویژه آمریکا در امور ایران در حالی اخیرا نگرانی خود را نسبت به گسترش روابط ایران - ونزوئلا ابراز کرد که واشنگتن تلاش کرده مانع از توسعه روابط تجاری تهران - کاراکاس شود. ایران در حالی اخیرا با موفقیت چند نفتکش حامل سوخت را به ونزوئلا ارسال کرد که مقامات آمریکایی ابتدا بر ایجاد مانع در انتقال سوخت ایران به این کشور آمریکای لاتین تاکید کردند اما توانستند اقدامی در این راستا انجام دهند. فشارهای دولت ترامپ علیه ایران و ونزوئلا در برخی زمینه‌ها نتیجه معکوس به دنبال داشته است. تشدید فشارها علیه تهران و کاراکاس حتی موجب گسترش روابط اقتصادی دو طرف شده به طوریکه ایران و ونزوئلا شجاعانه در مسیر تقویت مراودات اقتصادی‌شان به طور علنی گام برداشته‌اند. انتقال نفتکش‌های حامل بنزین از ایران به ونزوئلا در حالی انجام شده که پیشتر نگرانی‌هایی در مورد اقدام آمریکا علیه این نفتکش‌های ایران وجود داشت اما واشنگتن به رغم تبلیغات گسترده نتوانست مانع از انتقال محموله‌های بنزین به ونزوئلا شود.

ایران و ونزوئلا دهه‌هاست روابط قوی و محکمی در حوزه‌های مختلف داشته‌اند. ایران در حالی با فشارهای اقتصادی آمریکا روبرو بوده که می‌تواند با تحکیم روابط با کشورهای دوست همچون ونزوئلا، یک سری کمبودها را جبران کند. نیکلاس مادورو رئیس جمهوری ونزوئلا که دولتش بشدت تحت فشار آمریکا بوده، در طول سه سال اخیر با مشکلات اقتصادی و اجتماعی جدی دست وپنجه نرم کرده اما بر مقاومت و پایداری در برابر تحریم‌ها تأکید داشته و همین پافشاری و مقاومت نتیجه داده است

به رغم هشدارهای آمریکا، روابط ونزوئلا با دیگر هم‌پیمانانش در مسیر توسعه همه‌جانبه بوده و در این میان چین، روسیه و کوبا نیز بدون هراس نسبت به هشدارهای کاخ سفید به کمک دولت مادورو شتافته‌اند. قطعا تقابل دولت ترامپ - ونزوئلا رویارویی آمریکا با یک کشور نیست و واشنگتن در حمایت کامل این کشورها از کاراکاس شکی ندارد.

اهداف پیدا و پنهان ترامپ در ونزوئلا

ترامپ که با چالش‌های جدی در داخل آمریکا پیش از انتخابات ریاست جمهوری 2020 روبرو بوده، همچنان به دنبال برگ برنده و امتیازی برای بدست آوردن آراء آمریکایی‌هاست. در این میان بحث مذاکره با برخی کشورهای از جمله ونزوئلا ترفندی بوده که از دیدگاه وی می‌تواند نتیجه مثبتی تا پیش از انتخابات به دنبال داشته باشد.

قطعا رئیس‌جمهوری آمریکا اهداف پیدا و پنهانی در قبال ونزوئلا در سر دارد که در سایه آنها به دنبال امتیازگیری در راستای اجرای سیاست‌خارجی خود است. ترامپ در ظاهر ممکن است دم از کمک به مردم ونزوئلا و جنگیدن برای آزادی آنها بزند اما ذکر این نکته ضروری است که تحریم‌های شدید دولت وی فشارهای بی سابقه‌ای به جامعه ونزوئلا وارد کرده و آسیب جدی به زندگی مردم ونزوئلا زده است.

دولت ترامپ ونزوئلا را به این راحتی‌ها به حال خود رها نمی‌کند چون از یک سو در سیاست خارجی واشنگتن مهم به شمار می‌رود و از سوی دیگر آمریکا همچنان نگران گسترش نفوذ کشورهایی همچون روسیه و چین در آمریکای لاتین است که در صورت تحقق آن، تهدیدی علیه امنیت ملی آمریکا به شمار خواهد رفت. بنابراین ترامپ در اتحاذ سیاست آتی‌اش در قبال ونزوئلا به راهبردی چندوجهی نیاز دارد.

ترامپ در حالی نیم‌نگاهی به سیاست نرم در قبال دولت مادورو دارد که در عین حال موضع سختگیرانه و اعمال فشار از جمله گزینه اقدام نظامی واسطه را نیز در فکر دارد. چندی پیش دولت ونزوئلا پرده از یک طرح تروریستی با هدف براندازی دولت مادورو برداشت و دو آمریکایی را عامل سازماندهی آن معرفی کرد. قطعا در صورتی که کاخ سفید با سیاست‌های دیپلماتیک نتواند به اهداف خود در ونزوئلا برسد، گزینه‌های دیگری از جمله اهرم‌های نظامی (البته نه به صورت گسترده یا حمله نظامی) را در دستورکار قرار خواهد داد. البته بعید است ترامپ در این برهه زمانی به ویژه پیش از انتخابات به اهرم نظامی علیه ونزوئلا متوسل شود چون قطعا به ضررش خواهد بود.

از جمله مسئله مهم دیگر در مورد سیاست ترامپ در قبال ونزوئلا، افزایش ناامیدی نسبت به مخالفان دولت کاراکاس است. مقامات آمریکایی پیش از این بارها به طور تلویحی نسبت به عملکرد خوان گوایدو رهبر مخالفان ابراز ناامیدی کرده‌اند. این نشان می‌دهد ترامپ دیگر امیدی به گوایدو و تیم‌اش ندارد و اهداف جدیدی را در سر می‌پروراند.

گزارش از اطهر اینانلو

• رهبر مخالفان ونزوئلا
• دونالد ترامپ
• نیکلاس مادورو
• ونزوئلا