پیک تابستانی کرونا در کمین است؟
سازمان بهداشت جهانی هم نسبت به شیوع گسترده بیماری در تابستان امسال هشدار می‌دهد و حالا این نگرانی وجود دارد که تابستان در ایران هم با موج جدیدی از بیماری همراه شود؛ موجی که نه به‌خاطر گرما که وابسته به عواملی ازجمله کاهش واکسیناسیون، مسافرت‌های تابستانی، کاهش رعایت استفاده از ماسک و... است.
مراجعات سرپایی و بستری کووید -19 در کشور طی چند روز اخیر 3 برابر شده و حالا متخصصان خیزش جدید این بیماری را پیش‌بینی می‌کنند.
به گزارش همشهری، این در حالی است که سازمان بهداشت جهانی هم نسبت به شیوع گسترده بیماری در تابستان امسال هشدار می‌دهد و حالا این نگرانی وجود دارد که تابستان در ایران هم با موج جدیدی از بیماری همراه شود؛ موجی که نه به‌خاطر گرما که وابسته به عواملی ازجمله کاهش واکسیناسیون، مسافرت‌های تابستانی، کاهش رعایت استفاده از ماسک و... است.
تاکنون وضعیت بیماری حاد نبوده و بیشتر مبتلایان این روز‌ها با علائمی مانند تب، سرفه، اسهال و استفراغ به مراکز درمانی مراجعه می‌کنند. به‌دلیل داشتن همین علائم خفیف هم از انجام تست خودداری می‌کنند، اما چرخه انتقال ویروس در جامعه را تقویت کرده که می‌تواند منجر به افزایش آلودگی یا جهش جدید ویروس شود.
افزایشی که به تأکید متخصصان ناشی از زیرسویه جدید اومیکرون موسوم به BA 5 است که اکنون بیش از 55 درصد موارد ابتلا در کل جهان و حتی ایران را به‌خود اختصاص داده و پیش‌بینی می‌شود به‌زودی به‌سویه غالب تبدیل شود. آمار‌های وزارت بهداشت حاکی از افزایش میانگین کشوری بستری‌هاست. درحالی‌که در هفته آخر خرداد به ازای هر 100 هزار بیمار 0.28 نفر بستری می‌شدند این عدد در دهه اول تیر به 0.36 رسیده است.
تعداد استان‌های بالاتر از میانگین کشوری هم از 9 استان (هفته آخر خرداد) به 12 استان (دهه اول تیر) رسیده است. تهران، کرمان، اصفهان، خوزستان و هرمزگان هم به‌ترتیب بیشترین موارد بستری را دارند و بالاترین آمار فوتی‌ها هم در تهران ثبت شده است، البته آمار فوتی‌ها همچنان در پایین‌ترین سطح خود قرار دارد و موج جدید بیماری منجر به افزایش فوتی‌ها نبوده است.
تابستان فصل خوبی برای کرونا نیست!
در زیرسویه‌های اخیر اومیکرون؛ BA 4 و BA 5 موارد ابتلا در حال افزایش است، اما مرگ‌ومیر هنوز در پایین‌ترین سطح قرار دارد. نکته‌ای که علی میلانی، عضو انجمن ایمنی‌شناسی و آلرژی ایران به آن اشاره می‌کند و درباره شیوع دوباره یک موج جدید بیماری در تابستان می‌گوید: «اکنون در فصل گردشگری، آمار مسافرت‌ها افزایش پیدا کرده و موارد ابتلا در اروپا هم نسبت به هفته گذشته 16 درصد افزایش داشته است.
اما در کشور‌هایی که انجام واکسیناسیون بالا بوده حتی با وجود افزایش موارد ابتلا، مرگ‌ومیر بالا نیست. البته در فصل تابستان به‌دلیل افزایش سطح ویتامین دی در بدن، مقاومت نسبت به عفونت‌ها خصوصا عفونت‌های ویروسی حاصل می‌شود.
به‌طور کلی فصل گرما، فصل خوبی برای ویروس‌ها نیست، اما مسئله مهم اینجاست که همچنان در وضعیت نوسانی پاندمی کووید -19 هستیم و مهم‌ترین کاری که باید صورت بگیرد این است که مردم در نقاط سرپوشیده و مکان‌های سرباز دارای ازدحام بالای جمعیت مثل بازار‌ها حتما از ماسک (حتی 2 ماسک) استفاده کنند.»
میلانی معتقد است که در شرایط فعلی تنها یک نگرانی برای چند گروه از افراد وجود دارد: «این زیرسویه‌ها، سبب ایجاد فرم‌های بسیار مسری شده‌اند، اما در بیشتر موارد، افراد مبتلا به‌صورت سرپایی درمان می‌شوند. تنها چند گروه در معرض آسیب قرار دارند که نخستین گروه افراد بالای 60 سال هستند.
آن‌هایی که مدت زمان زیادی از واکسیناسیون‌شان گذشته یا واکسن نزده‌اند. افرادی که مدت زمان زیادی از دوز دوم آن‌ها گذشته (بیش از 6ماه) یا تزریق دوز بوستر را انجام نداده‌اند هم در معرض خطر قرار دارند. افراد دارای بیماری‌های ضعف ایمنی یا مزمن مثل دیابت، سرطان و فشار خون بالا، بیماری‌های قلبی عروقی و کلیوی، زنان باردار، پیوند اعضا، کم‌خونی داسی شکل و... هم جزو همین گروه‌های پرخطر هستند.»
این ایمونولوژیست در مادرید اسپانیا معتقد است با وجود اینکه زیرسویه‌های جدید شدت بیماری زیاد ندارند، اما به 2 دلیل باید جلوی چرخش آن در جامعه گرفته شود: «دلیل اول، خطری که گروه‌های خاص را تهدید می‌کند و نباید درگیر بیماری شوند و دلیل دوم هم شرایط برای جهش دوباره ویروس فراهم نشود. چرا که دیده شده در چرخش بالای ویروس، جهش‌های بعضا خطرناک صورت می‌گیرد. به همین دلیل باید پروتکل‌های بهداشتی به مانند گذشته با حساسیت بالا رعایت شود تا پیک فعلی فروکش کند.»
95 درصد مردم ماسک نمی‌زنند
البته با وجود اینکه استفاده از ماسک و رعایت پروتکل‌ها در مقابله با کرونا همچنان اهمیت گذشته خود را دارد، مینو محرز، عضو کمیته علمی کشوری مقابله با کرونا از کاهش رعایت این پروتکل‌ها ابراز نگرانی می‌کند. او به خبرآنلاین گفته این روز‌ها 95 درصد مردم ماسک نمی‌زنند. محرز با تأیید افزایش مبتلایان و بستری‌های کرونا، درباره شیوع یک موج دیگر بیماری در کشور می‌گوید: «به‌دلیل تزریق واکسن و ایمنی گله‌ای ناشی از شیوع گسترده اومیکرون در کشور، حدود چند ماهی با فروکش کردن کووید -19 مواجه بودیم، اما حالا وضع عوض شده و با افزایش مبتلایان مواجه شده‌ایم.»
او با تأکید بر اینکه باید بدانیم کرونا تمام نشده و هیچ‌جای دنیا از دست این ویروس رهایی پیدا نکرده، ادامه می‌دهد: «این ویروس مدام در حرکت است و این روز‌ها با افزایش مسافرت‌ها و کم شدن رعایت پروتکل‌های بهداشتی قطعا افراد بیشتری را درگیر می‌کند. اکنون 2 زیرسویه BA 4 و BA 5 اومیکرون که در آمریکا و اروپا شایع شده، در ایران هم شایع خواهد شد.
هر چند که کشندگی ندارد، اما برای گروه‌های پرخطر مانند سالمندان و یا کسانی که بیماری‌های زمینه‌ای دارند، می‌تواند منجر به بستری و حتی مرگ شود.» او همچنین درباره آمار‌های کم فوت و روز‌های بدون مرگ هم می‌گوید: «برعکس وزارت بهداشت ما از صفر شدن‌های آمار مرگ ومیر کرونا ذوق نکردیم. این‌ها به معنی پایان کرونا نبوده و نیست. موقعیت ویروس کرونا در کشور کاملا متغیر و حساس است، با ادامه این روند باید شاهد پیک کرونا در ماه شهریور باشیم.»
احتمال بروز یک پیک کوچک در تابستان
زیرسویه‌های BA 4 و BA 5 اومیکرون پیش از این منجر به ایجاد یک موج از بیماری در کشور‌های غرب اقیانوس آرام، آفریقا و آمریکا شد که به قله رسید و بعد سرازیر شد. اگر شیوع این زیرسویه‌ها در کشور را براساس همین معیار‌ها درنظر بگیریم انتظار رقم خوردن یک موج شدید از بیماری در کشور وجود ندارد.
این نکته‌ای است که مسعود یونسیان، دبیر کمیته اپیدمیولوژی و پژوهش کرونا به آن اشاره می‌کند و به همشهری می‌گوید: «در کشور‌های اروپایی طی 4 هفته اخیر افزایش موارد ابتلا رقم خورده و این وضعیت اکنون در شرق مدیترانه که کشور ما هم جزو این کشورهاست برقرار است.
این زیرسویه‌ها تقریبا 50 درصد موارد کرونا را به‌خودش اختصاص داده و احتمال غالب شدن آن طی روز‌های آینده حتی در ایران هم وجود دارد، هر چند که موج‌های بسیار کوتاهی داشته و انتظار موج بزرگی از بیماری وجود ندارد.» البته این اپیدمیولوژیست معتقد است اگر رصد کافی درباره بیماری وجود نداشته باشد و افزایش جمعیت بیمار در هفته‌های پیش‌رو ادامه پیدا کند احتمال تجربه یک موج طولانی و بلند هم وجود خواهد داشت که البته این شرایط وابسته به تداوم روند افزایشی طی روز‌های آینده خواهد بود: «احتمال دارد که در تابستان امسال موج کوچکی از بیماری را در ادامه همان پیک ششم و اومیکرون تجربه کنیم. اما احتمال رقم خوردن یک موج سهمگین از بیماری دور از ذهن است.»
رعایت پروتکل‌های بهداشتی درباره مسافران
تصور اینکه کرونا تمام‌شده و بی‌توجهی مردم نسبت به رعایت پروتکل‌های بهداشتی ازجمله استفاده از ماسک، رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی و پرهیز از حضور در تجمعات رقم خورده، کاملا اشتباه است.
حمید سوری، رئیس کارگروه بهداشت و پیشگیری قرارگاه عملیاتی ستاد ملی مقابله با کرونا با بیان این مطلب می‌گوید: «از 2، 3 هفته گذشته همه‌گیری کرونا در غرب آسیا شیوع پیدا کرده و به‌دلیل اینکه حجم جابه‌جایی مسافران خارجی نیز زیاد است و نظام بیماریابی در مرز‌ها وجود ندارد، خیزش دوباره این بیماری در کشور قابل انتظار است.»
او همچنین رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی درباره زائرانی که از حج و عتبات عالیات یا مسافرت از کشور‌های درگیر با بیماری برمی‌گردند را ضروری می‌داند و تأکید می‌کند: «ممکن است این افراد عامل بیماری‌زای کرونا باشند؛ حتی اگر علائم موجود در آن‌ها خفیف باشد.»
وضعیت فعلی کرونا خطرناک نیست
سعید کریمی، معاون درمان وزارت بهداشت دلیل افزایش میزان مبتلایان به کرونا در کشور را ناشی از افزایش بیماری در کشور‌های همسایه و افزایش انجام تست‌ها می‌داند. البته او معتقد است طی این مدت تعداد تست‌های مثبت کاذب هم افزایش داشته و این مسئله نیز می‌تواند منجر به افزایش آمار‌های ابتلا به کرونا باشد.
کریمی با تأکید بر اینکه وضعیت فعلی خطرناک و باعث نگرانی نیست، واکسیناسیون را عامل مهمی در مدیریت بیماری عنوان می‌کند و می‌گوید: «بعد از 6 ماه از تزریق واکسن‌ها، ایمنی افت پیدا می‌کند و در ماه‌های آینده با توجه به اینکه تجمعاتی مانند بازگشت حجاح، بازگشایی مدارس و مراسم مذهبی را در پیش داریم، باید تزریق دوز یادآور و تکمیل واکسیناسیون انجام شود.»
از میان اخبار