چاره‌جویی برای بحران افغانستان در سازمان همکاری اسلامی
تهران - ایرنا - نشست اضطراری وزیران خارجه کشورهای عضو سازمان همکاری اسلامی در حالی امروز در اسلام‌آباد پاکستان برگزار شد که انتظار می‌رود کشورهای مسلمان با بسیج ظرفیتهای خود و مدیریت اختلافات گام جدی و عملی برای حل بحران افغانستان و گره گشایی از مشکلات مردم این کشور بردارند.
به گزارش خبرنگار سیاسی ایرنا، نشست اضطراری کشورهای عضو سازمان همکاری اسلامی باحضور کشورهای مختلف از جمله وزیر امور خارجه کشورمان امروز در شهر «اسلام‌آباد» پایتخت پاکستان در حالی برگزار شد، که عمران‌خان، نخست وزیر پاکستان هدف از این نشست اضطراری را اعلام همبستگی با مردم افغانستان و دستیابی به اجماع فراگیر برای کمک به رفع بحران انسانی در این کشور همسایه اعلام کرد.
حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه کشورمان که ریاست هیات ایران در این نشست را بر عهده داشت، اظهار کرد: جهان اسلام قابلیت‌های زیادی برای حل مشکلات خود، نیل به استقلال و جلوگیری از دخالت بیگانگان دارد.
امیرعبداللهیان در سخنان خود افغانستان و فلسطین را اولویت‌های امروز جهان اسلام خواند و با تشریح دیدگاه ایران درخصوص بحران افغانستان گفت: جمهوری اسلامی ایران، امنیت پایدار و ثبات سیاسی و اجتماعی در افغانستان را در راستای منافع جمعی منطقه ارزیابی می کند. ما معتقدیم امنیت پایدار و ثبات سیاسی و اجتماعی در افغانستان تنها از طریق مشارکت جمعی واقعی و حکومت فراگیر و موثر که همه اقوام و مذاهب در آن نقش داشته باشند، میسر است و تأخیر در این امر، به دشمنان مردم افغانستان فرصت خواهد داد تا با گسترش تروریسم (داعشی) و مشکلات اقتصادی و شرایط بحرانی در معیشت و بهداشت و نیازمندی های اولیه زندگی، شبکه وسیعی از مجرمان اجتماعی را فعال کرده و هرج و مرج، فقر و قحطی را پس از 20 سال اشغالگری و نابودی هرگونه زیر ساخت، گسترش داده و ناکارآمدی را بر مقامات کابل و مردم این کشور تحمیل نماید.
وزیر امور خارجه در ادامه برای برون رفت از این بحران چهار راهکار ارائه کرد: نخستین راهکار پیشنهادی ایران این است که کشورهای اسلامی، هیئت حاکمه سرپرستی افغانستان و همه طرف ها را به تشکیل دولت فراگیر تشویق نمایند.
به گفته امیر عبداللهیان راهکار دوم تشکیل صندوق مالی بین کشورهای اسلامی برای ارائه کمک‌های فوری و بشردوستانه است.
آزادسازی دارایی‌های مالی افغانستان سومین راهکار پیشنهادی است که وزیر امور خارجه آن را بیان کرد. چهارمین راهکار که به نوعی مرتبط با راهکارهای سه گانه پیشین است، این است که دول عضو سازمان ملل متحد و دبیرکل آن به تشکیل دولت فراگیر و کمک به مردم افغانستان ایفای نقش کرده و مانع از بروز یک فاجعه انسانی جدید در افغانستان شوند.
دور تازه تنش و درگیری و بحران در افغانستان از زمان سیطره کامل گروه طالبان بر افغانستان در ماههای اخیر آغاز شده است. بروز تنش‌های سیاسی و اجتماعی در این کشور و شکل گیری موج مهاجرت از این کشور از سویی، مواجهه با کرونا، تنگناهای مالی و بلوکه شدن دارایی‌های مردم افغانستان، معیشت و زندگی را بیش از هرزمان دیگری دشوار کرده است. این امر بویژه در استانه فرارسیدن فصل سرما و زمستان بسیار حائز اهمیت است و در صورت بی توجهی جامعه جهانی ممکن است منجر به بروز فاجعه در این کشور شود.
بر اساس گزارش تازه گروه بین‌المللی بحران، اقدام جامعه جهانی به قطع کمک‌ها و مسدودسازی دارایی‌های دولتی به دنبال قدرت گرفتن طالبان در افغانستان، دولت این کشور را تا آستانه فروپاشی پیش برده است. این گزارش با عنوان «فراتر از کمک‌های اضطراری، جلوگیری از فاجعه انسانی در افغانستان» منتشر شده است. این گروه در گزارش خود پیش‌بینی کرده به‌دلیل نبود کار در این کشور، بحران تازه مهاجرت افغان‌ها شکل بگیرد و این مسئله لکه‌ای بر کارنامه کشورهای غربی است که با عقب‌نشینی، وضعیت افغانستان را نابسامان کرده‌اند و کمک‌های بشردوستانه به مردم افغانستان کافی نیست.
بر اساس گزارش گروه بین‌المللی بحران، جامعه جهانی در 20 سال گذشته دولت افغانستان را به کمک‌های خارجی متکی کرد و تمام فعالیت‌های دستگاه دولت با کمک‌های نقدی جامعه جهانی پیش می‌رفت. با سقوط نظام جمهوری، جامعه جهانی به‌یکباره تمامی کمک‌ها به افغانستان را قطع کرد. از سوی دیگر، فعالیت‌های اقتصادی به‌دلیل بسته شدن تمامی مرزها به روی افغانستان نیز با رکود مواجه شدند.
اعمال فشارها در سطح منطقه‌ای، باعث رشد مهاجرت، افزایش جذب شدن در سازمان‌های تروریستی و گسترش قاچاق مواد مخدر را در پی خواهد داشت. گروه بین‌المللی بحران در نهایت خواستار آزادسازی تدریجی سرمایه‌های مسدودشده افغانستان شده تا زمینه ارائه خدمات اولیه در این کشور فراهم شود.
ایران طی ماههای اخیر رویکرد مسئولانه ای را درباره مردم افغانستان در پیش گرفته است. از میزبانی حدود چهار میلیون مهاجر و آواره افغانستانی با وجود تحریم‌های ظالمانه آمریکا، ارائه خدمات بهداشتی و درمانی در شرایط شیوع کرونا تا فعال کردن ظرفیتهای دیپلماسی در منطقه برای برون رفت از شرایط موجود از جمله اقدامات ایران در این زمینه بوده است.
ایران با وجود ملاحظاتی که داشته، تلاش کرده با همه گروه‌های افغانستانی ارتباط داشته و مانع از تصاعد بحران و جنگ و تنش در افغانستان شود. انتصاب نماینده ویژه رییس جمهوری در امور افغانستان و ارتباط با گروه طالبان را می‌توان در این راستا ارزیابی کرد. این در حالی است که آمریکا چندماه قبل با خروج غیرمسئولانه از افغانستان گریخت و زمینه ساز بروز دور تازه تنش و درگیری در افغانستان شد.
باید پذیرفت که ایران ظرفیتهای مشخص و محدودی دارد و همه کشورهای جهان اسلام مسئولیت دارند برای حل بحران این کشور چاره اندیشی کنند. کشورهای جهان اسلام به هر دلیل طی سال‌های اخیر نتوانسته اند برای حل بحرانها و گرفتاری‌های جهان اسلام چاره اندیشی کنند، امروز هم مردم مسلمان افغانستان نیازمند یاری و کمک هستند. حال باید دید کشورهای جهان اسلام چگونه می توانند با بسیج ظرفیت‌ها و امکانات و مدیریت اختلافات گره گشای مشکلات مردم این کشور مسلمان باشند.
*س_برچسب‌ها_س*