چالش وزارت آموزش و پرورش برای استخدام معلمان

دستگاه تعلیم و تربیت در مهر سال 1401 هم با مشکل نیروی انسانی مواجه است؛ مشکل تکراری که هر سال با آن دست و پنجه نرم می‌کند و در نهایت هم با نسخه‌های یکسان، مُسکن‌هایی برای درمان موقت تجویز می‌شود.

بنا بر گفته صادق ستاری‌فرد سخنگوی وزارت آموزش و پرورش، این وزارتخانه 159 هزار نفر برای سال آینده کمبود نیرو دارد که بخش نیروی انسانی آموزش و پرورش در تلاش است با استفاده از ظرفیت‌های قانونی، مشکل کمبود معلم را حل رفع کند.

یکی از راه‌هایی که وزارت آموزش و پرورش در پیش گرفته است، استخدام است که این روش به ماده 28 هم معروف است؛ در ماده 28 آمده است: «تأمین بخشی از نیازهای خاص آموزش و پرورش در رشته‌هایی که امکان توسعه آن از طریق «دانشگاه» وجود ندارد، مطابق ضوابط و مقررات وزارت آموزش و پرورش از میان دانش‌آموختگان سایر دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی و پژوهشی کشور، حوزه‌های علمیه، مشروط به گذراندن دوره یکساله «مهارت‌آموزی» در «دانشگاه» بلامانع می‌باشد».

تعدادی از کارشناسان و متخصصان حوزه آموزش و پرورش بر این باورند که منظور از این بند، رشته‌هایی است که دانشگاه فرهنگیان امکان تربیت نیرو در رشته خاص را ندارد اما مسؤولان آموزش و پرورش طی سال‌های گذشته با این تفسیر که منظور از این ماده به جز رشته، ظرفیت هم هست، به جذب نیرو از طریق روش آزمون استخدامی و گذراندن دوره یکساله پرداختند تا خلأ نیروی انسانی در آموزش و پرورش را جبران کنند.

*اجازه ورود نیروی بی‌کیفیت به آموزش و پرورش داده نشود

رهبر معظم انقلاب نیز بر جذب نیروی انسانی باکیفیت در آموزش و پرورش و از طریق دانشگاه‌های فرهنگیان و تربیت دبیر شهید رجایی تأکید دارد.

رهبر معظم انقلاب اسلامی 11 شهریور 1399 در ارتباط تصویری با وزیر، معاونان، مدیران و رؤسای وزارت آموزش و پرورش در سی و چهارمین اجلاس آموزش و پرورش، موضوع جذب و تربیت معلم را بسیار مهم برشمردند و با اشاره به دو دانشگاه فرهنگیان و شهید رجایی، خاطرنشان کردند: «باید به‌گونه‌ای برنامه‌ریزی و ظرفیت‌سازی شود که معلمان سراسر کشور، فقط از مسیر این دو دانشگاه وارد آموزش و پرورش شوند و مجلس شورای اسلامی نیز باید در تصویب طرحها به‌گونه‌ای عمل کند که خارج از مسیر این دو دانشگاه، ورودی به آموزش و پرورش وجود نداشته باشد».

ایشان، در نظر گرفتن صلاحیت‌های دینی، اخلاقی و سیاسی را در جذب معلمان مورد تأکید قرار دادند و گفتند: «باید در جذب معلمان، یک گزینش صحیح و خردمندانه انجام شود و اجازه ورود نیروی بی‌کیفیت به آموزش و پرورش داده نشود».

*شورای عالی برای مقابله با ورود برف‌انباری و بی‌حساب نیروی انسانی به آموزش و پرورش چه اقدامی انجام داده است؟

یوسف نوری وزیر آموزش و پرورش در هزار و پنجمین جلسه شورای عالی آموزش و پرورش در سال 1400 با بیان اینکه وضعیت آشفته و نابسامان امروز ما در نیروی انسانی به لحاظ کمی و کیفی و بروز مشکلاتی مانند بی‌رغبتی نیروهای توانمند برای خدمت در مناطق محروم، معلول بی‌برنامگی در نظام تأمین و تربیت معلم است، اظهار کرد: «شورای عالی چه نقشی را در حل این مسأله ایفا کرده است؟ شورای عالی برای مقابله با ورود برف‌انباری و بی‌حساب نیروی انسانی به وزارت آموزش و پرورش چه اقدامی انجام داده است و چرا برنامه جامع نیروی انسانی از سال 1383 تاکنون تدوین و تصویب نشده است؟»

وزیر آموزش و پرورش، در سخنرانی پیش از خطبه‌های نماز جمعه تهران در هفته معلم 1401 هم به موضوع «استخدام‌های برف‌انباری» اشاره کرد و گفت: «حل مشکل کمبود نیروی انسانی اینگونه بوده است که به مناطق دور نیرو ندادیم و از طریق نیروهای برف‌انباری، ورود پیدا کردند یعنی نیروهایی که از نظر رشته تحصیلی، سن، جنس همخوانی نداشتند. به عبارت دیگر رشته‌ها با تدریس همخوانی نداشت؛ در این راستا با وزارت علوم هماهنگی کردیم تا ظرفیت دانشگاه فرهنگیان را افزایش دهیم و نیرو را فقط از دانشگاه فرهنگیان بگیریم».

سکاندار وزارت آموزش و پرورش به مشکل نیروهای «برف‌انباری» اعتقاد دارد اما تاکنون چه تدابیری اندیشیده است تا این مشکل حل شود؟!

* معلم آماده می‌خواهیم!

وزیر آموزش و پرورش از سخنرانی پیش از خطبه‌های نمازجمعه تهران در هفته معلم امسال به کلمه دیگری با عنوان «معلم آماده» اشاره می‌کند؛ نوری با اشاره به عدالت تربیتی و نصیب آموزشی برابر، اظهار کرد:«خیلی از مناطق دور ما از نصیب برابر آموزشی کم بهره بردند؛ به مناطق دور، معلم آماده ندادیم. معلم آماده کسی است که از تربیت معلم خارج شده باشد».

بالاترین مقام در وزارت آموزش و پرورش معتقد است که باید «معلم آماده» در مدارس داشته باشیم اما راهکار کمبود نیروی انسانی وزارت آموزش و پرورش چگونه با تربیت معلمی تکمیل شود که هنوز نتوانسته است، به تعداد نیاز نیرو تربیت کند؟

نوری در این خصوص گفت: «فارغ‌التحصیلان تربیت معلم در سال 1394 به 3500 نفر می‌رسد، در حالی که همان سال 35 هزار نفر بازنشسته داشتیم و 100 هزار دانش‌آموز جدید به دانش‌آموزان کشور اضافه شد و هم‌اکنون 26 هزار فارغ‌التحصیل دانشگاه فرهنگیان داریم و این در حالیست که سال گذشته 71 هزار بازنشسته داشتیم و 200 هزار دانش‌آموز به تعداد دانش‌آموزان کشور اضافه شده است».

وزیر آموزش و پرورش در روز برگزاری آزمون استخدامی آموزش و پرورش یعنی اواسط اردیبهشت امسال با بیان اینکه ظرفیت پذیرش دانشگاه فرهنگیان کافی نیست، گفت: «در سال‌های گذشته ظرفیت پذیرش دانشگاه فرهنگیان و شهید رجایی به 5 هزار نفر کاهش یافته بود اما امسال 25 هزار نفر دانشجو از دانشگاه فرهنگیان فارغ‌التحصیل شدند که 25هزار نفر معلم جذب شد اما طبق سند تحول بنیادین دانشگاه فرهنگیان که تأکید بر جذب معلم از طریق دانشگاه دارد نشست‌هایی با وزارت علوم و دانشگاه پیام نور برگزار شد که در سال جدید از ظرفیت خالی دانشگاه‌ها برای جذب معلمان مورد نیاز آموزش و پرورش بهره‌مند شویم».

به گزارش فارس، اکنون این سؤال‌ها مطرح است که اصلا وزیر آموزش و پرورش تعبیرش از «برف‌انباری» چیست؟؛ آیا روند جذب نیرو با یک آزمون، مصاحبه و گزینش و دوره‌ای که حتی به یکسال هم نمی‌رسد و در چند سال گذشته بر روی کیفیت آن حرف و حدیث‌هایی وجود دارد، به کیفیت آموزش لطمه نمی زند؟

آیا جذب نیرو از طریق ظرفیت خالی دانشگاه‌ها با اصل تربیت معلم و دانشگاه فرهنگیان و تربیت دبیر شهید رجایی و موضوع معلم آماده منافات دارد؟ چارچوب وزارت آموزش و پرورش برای تأمین نیروی انسانی‌اش چه باید باشد؟