چرایی اهمیت حفظ نسخ خطی ایران
یک کارشنان میراث فرهنگی با اشاره به اینکه در کشورمان آنگونه که باید و شاید به مقوله حفظ و حراست از نسخ خطی توجه نشده است، گفت: این موضوع تا حدی است که امروزه شاهد نگهداری بسیاری از این میراث فرهنگی در موزه‌های کشورهای غربی هستیم.
به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم، افشین شحنه‌تبار یک برنامه رادیویی ضمن تأکید بر ضرورت و اهمیت حفظ و حراست از آثار تاریخی مکتوب و نسخ خطی به دلیل جایگاه ویژه و ممتاز آن در عرصه فرهنگ و تاریخ کشورمان، خواستار توجه جدی و ویژه مدیران و مسئولان مرتبط به این حوزه با هدف تشویق عموم مردم به ارائه و تحویل آثار تاریخی خود به دستگاه‌های مسئول از طریق وضع سیاست‌های تشویقی و حمایتی مناسب به مانند سایر کشورهای پیشرفته شد.
وی با بیان اینکه متأسفانه در کشورمان آنگونه که باید و شاید و به نحوی که در دیگر کشورها به مقوله حفظ و حراست و نگهداری از آثار تاریخی به‌ویژه آثار مکتوب و نسخ خطی اهمیت داده می‌شود، توجه نشده است، اظهار کرد: این موضوع تا حدی است که امروزه شاهد نگهداری و وجود بسیاری از این میراث فرهنگی گران‌سنگ و نسخ ارزشمند تاریخی و باستانی در موزه‌های کشورهای غربی هستیم؛ تا جایی که امروزه بخش عظیمی از کتابخانه سلطنتی انگلستان به آثار مکتوب ایرانی تخصیص داده شده است، از انواع نسخ خطی به دوران پهلوی گرفته تا نخستین روزنامه ایران (وقایع اتفاقیه) و مجلات تخصصی ایرانی در این کتابخانه آرشیو شده است.
این کارشنان میراث فرهنگی ادامه داد: مسئولین و مدیران مرتبط با حوزه حفظ و نگهداری آثار تاریخی در اکثر کشورهای غربی بر این باور هستند که الزاماً باید به آثار تاریخی مکتوب نظیر نسخ خطی بیش از دیگر آثار تاریخی و میراث فرهنگی اهمیت داده و توجه کرد و به این موضوع اعتقاد راسخی دارند.
مطابق صحبت‌های شحنه‌تبار، در واقع ریشه و علت این باور و اعتقاد را باید این موضوع دانست که اساساً این قبیل از آثار و میراث تاریخی در حقیقت در برگیرنده زمان، مکان و روایتی کامل و جامع از یک رویداد تاریخی است که در واقع بیانگر و روایت‌کننده فرهنگ، سیاست و جامعه آن برهه خاص تاریخی برای خواننده خود است.
وی در ادامه با تأکید بر اینکه چنین آثاری در واقع بزرگترین گواه و سند در خصوص پیشینه و سبقه تاریخی یک کشور است، بیان کرد: آثار نفیس مکتوب و به صورت مشخص آثار خطی به علت سندیت و همه‌جانبه بودن به هیچ وجهی قابل‌انکار و تردید نخواهد بود و تمام این موارد در حقیقت نشانه‌ای از ارزش والا و فراوان این آثار و اسناد در هر دو بعد مالی، مادی و معنوی است.
لزوم وضع مشوق‌ها برای ارائه نسخ خطی به سازمان‌های مسئول در کشور
این کارشناس میراث فرهنگی در ادامه با گلایه و انتقاد از قصور و اهمال برخی از مسئولین و مدیران در حوزه حراست و نگهداری از آثار نفیس خطی و تاریخی، تصریح کرد: متأسفانه مردم کشورما برخلاف آنچه امروز در اغلب کشورهای اروپایی شاهد تحقق و بروز آن هستیم، به دلایل گوناگونی از تحویل دادن آثار و کتب تاریخی و نسخ خطی به دستگاه‌ها و سازمان‌های مسئول و متولی در این حوزه خودداری می‌کنند!
شحنه‌تبار در ادامه توضیح داد: از آنجایی‌که قاطبه مردم یا دارندگان این آثار با اصول و نحوه نگهداری و حفظ و حراست از این آثار هیچگونه آشنایی ندارند، این آثار در طول ایام سال و به مرور زمان به تدریج مستهلک شده و در معرض نابودی و اضمحلال قرار می‌گیرند؛ این در حالی اتفاق می‌افتد که اساساً کسی از وجود آنها باخبر نمی‌شود و این روند نامطلوب در حقیقت در حکم نابودی و ازبین رفتن تاریخ و فرهنگ ناب سرزمین ما یعنی ایران است.
وی با اشاره به اینکه در کشورهای توسعه‌یافته برای حفظ و حراست از میراث فرهنگی سیاست‌های تشویقی مناسبی وضع و مقرر شده است، اظهار کرد: برای مثال در غالب این کشورها اگر فردی دارنده یک اثری تاریخی گرانبها باشد و نسبت به تحویل آن به نهادها و یا سازمان‌های مربوطه به جهت احیاء و نگهداری از آن اقدام کند، در نهایت درصدی از ارزش مالی اثر به فرد پرداخت می‌شود تا به این ترتیب این موضوع ضمن فرهنگ‌سازی یک محرک و عامل تشویقی مهم برای انجام اقدام مشابه توسط سایر مردم و دارندگان این آثار باشد.
این کارشناس میراث فرهنگی با بیان اینکه جای خالی اتخاذ چنین سیاست‌های تشویقی و اقدامات مؤثری در کشورمان به شدت احساس می‌شود، خاطر نشان کرد: به نظر می‌رسد اگر در کشورما نیز با برنامه‌ریزی دقیق و هدفمند برای وضع چنین سیاست‌هایی اقدام شود، خواهیم توانست علاوه بر فرهنگ‌سازی و تشویق عموم مردم به تحویل این قبیل آثار به نهادهای مسئول ضمن حصول نتایجی مطلوب و ارزشمند در حوزه حراست از میراث گران بهای فرهنگی و تاریخی کشورمان گامی مؤثر در راستای جلوگیری ازبین رفتن این قبیل آثار نفیس و ارزشمند تاریخی برداریم.
علت جولان حفاران غیرمجاز و قاچاقچیان اشیاء تاریخی در کشور چیست؟