چرا از آموزش مجازی در ایران استقبال نمی‌شود؟

محمدرضا نیک نژاد کارشناس مسائل آموزش و پرورش با 27 سال سابقه تدریس در خصوص تجربه تدریس آنلاین که این روزها اکثر معلم‌ها درگیر آن هستند گفت: از چند زاویه می‌توان تدریس آنلاین را بررسی کرد. اینکه در شرایط بحرانی که باید این کار انجام می‌شد، هدف و دستاورد این تجربه چه می‌تواند باشد. به نظرم می‌رسد این دو یعنی هدف و دستاورد این تجربه خیلی به هم نزدیک نباشد.

وی ادامه داد: در شرایط بحرانی که ایجاد شد لازم بود که فضای روحی و روانی خانواده یک آرامشی از نظر تعطیل نبودن آموزش بچه‌ها داشته باشد. آموزش‌های تلویزیونی گسترده‌تر و آموزش‌های معلمان در مدارس محدودتر صورت گرفت. دومی محدودتر بود چون همه به اینترنت و گوشی اندروید و... دسترسی ندارند. پس اولین کارکرد این آموزش‌ها آرامش روحی دادن به خانواده‌ها بود و اینکه بچه‌ها فکر کنند نهادی پیگیر درسشان هست تا این شرایط طی شود. اما هدفی که اعلام می‌شود مبنی بر اینکه این آموزش‌ها قرار است جبران عقب ماندگی درسی بچه‌ها را بکند، با اما و اگر همراه است.

نیک نژاد گفت: واقعیت این است که اینکه این آموزش‌ها تا چه حد مفید هستند، کارایی دارند و یا با استانداردها همخوانی دارد با اما و اگر همراه است. اینکه همه به یک میزان از امکانات آموزش مجازی برخوردارند نیز با چالش رو به رو است. بخش‌های روستایی خیلی از این آموزش‌ها بهره نمی‌برند و در روستاها خانواده‌ها وضع اقتصادی نامناسب‌تری نسبت به شهری‌ها دارند. در واقع از زاویه دید امکانات بخواهیم قیاسی انجام دهیم باید گفت بخش قابل توجهی از جمعیت دانش آموزی و معلم‌ها از امکانات بی بهره هستند و همین آموزش مجازی را دچار مشکل می‌کند. معمولا خانواده متوسط شهری به بالا چنین امکاناتی دارند. ضمن اینکه در همین تهران من معلم سیستمی که دارم برای 10 سال پیش است. یا مثلا معلمی که روی در یخچالش برای بچه‌ها تمرین حل کرده را به عنوان الگو معرفی می‌کنند در حالی که این ضعف سیستم است چون مگر خرید یک تخته و رساندنش به معلم چقدر هزینه دارد؟ منظورم این است که قرار نیست دولت پای خود را کنار بکشد و همه چیز را به خلاقیت مدیر و معاون بسپارند.

این معلم که خودش این روزها درگیر آموزش مجازی است ادامه داد: بخش دیگر مشکل به این باز می‌گردد که ما - معلم، دانش آموز، خانواده‌ها - به این نوع آموزش‌ها عادت نداریم. در واقع الان معلم‌ها بدون کمترین آموزشی و با آزمون و خطا وارد این فضا شده اند. خود من چند مرحله به مدرسه رفتم تا از تدریسم فیلمبرداری شود و در گروه‌های مدرسه قرار بگیرد، به مرور ایراداتی را در کارم فهمیدم. از طرف دیگر تکالیفی که در گروه‌ها گذاشته می‌شود نزدیک به 50 درصد دانش آموزان آن را انجام می‌دهند. در حالیکه تجربه‌های جهانی در این زمینه وجود دارد و هنوز این تجربه‌ها در اختیار ما نیست.

نیک نژاد گفت: یک زمانی بحث هوشمندسازی مدارس و بحث تبلت دانش آموزی مطرح شد ولی یک موجی بود که با تغییر وزیر از میان رفت. اگر آن روز آن را جدی می‌گرفتیم الان مجبور نبودیم با بی تجربگی در موقع بحران به میدان بیاییم.

وی در پایان در خصوص اینکه این آموزش‌ها در هر صورت چقدر می‌تواند جبران عقب ماندگی تحصیلی را بکند گفت: هر چقدر آموزش مجازی و غیرحضوری پیشرفته باشد هم جای آموزش حضوری را نمی‌گیرد. اگر اینطور بود کشورهای لیبرال اقتصادی از آموزش غیرحضوری استقبال می‌کردند. به نظرم بعد از عبور از این شرایط سخت لازم است که حتما سال آموزشی ادامه بیابد. شما فکر کنید ما چندین عنوان درسی داریم در هر پایه و همینطور بچه‌ها با تدریس سر کلاس لنگ می‌زنند در درس‌ها حالا که با نیم ساعت و 40 دقیقه قرار است از طریق تلویزیون و راه دور آموزش ببینند.