چرا قدرت‌نمایی‌های امارات از هیچ پشتوانه‌ای برخوردار نیستند؟

به گزارش خبرنگار بین‌الملل خبرگزاری دانشجو، پایگاه خبری "میدل ایست مانیتور" در گزارشی ضن پرداختن به سفر اخیر وزیر خارجه امارات به روسیه و مواضع اتخاذ شده از سوی وی در جریان این سفر، به طور خاص به این نکته اشاره کرده که وزیر خارجه این کشور به نحوی در مورد مسائل منطقه‌ای و بین المللی در روسیه سخن گفته که انگار نماینده یک کشور ابرقدرت است. این در حالی است که اساسا امارات در موقعیتی نیست که بخواهد حتی خود را یک قدرت منطقه‌ای بداند.

میدل ایست مانیتور در این رابطه می‌نویسد: «وزیر خارجه امارات "شیخ عبدالله بن زاید آل نهیان" به تازگی با "سرگی لاوروف" وزیر خارجه روسیه در مسکو دیدار کرد و روند همکاری‌ها میان دو کشور و همچنین افزایش تعاملات راهبردیِ ابوظبی و مسکو را با همتای روسی خود مورد بحث و بررسی قرار داد. مقام‌های مذکور، دیدگاه‌ها و نظرات خود در مورد تحولات و چالش‌های کلیدی منطقه خاورمیانه با محوریت مسائل امنیتی و ثبات در خاورمیانه و آفریقا و همچنین جنگ میان روسیه و اوکراین را مورد بحث و رایزنی قرار داده اند. آن‌ها همچنین در مورد ثبات در بازار جهانی انرژی و کالا‌های مصرفی و درعین حال ضرورت عدم ایجاد اختلال در زنجیره تدارکاتی کالا‌ها و خدمات در جهان نیز با یکدیگر رایزنی‌هایی را داشته اند.

در این راستا، آل نهیان در جریان کنفرانس مطبوعاتی مشترک با همتای روسی خود گفت: "امارات متحده عربی همچنان تلاش می‌کند تا بازیگری موثر و قابل اتکا و معتبر در عرصه معادلات بین المللی باشد و در این مسیر، همکاری‌های خود با سازمان‌های منطقه‌ای و بین المللی را نیز تا جای ممکن حفظ کرده و حتی افزایش می‌دهد. در عین حال، امارات با روسیه نیز رایزنی‌های زیای را انجام خواهد داد تا زمینه جهت استقرار ثبات و امنیت در چهارچوب‌های منطقه‌ای و بین المللی فراهم شود. "

در عین حال وی افزوده است: "ما همچنین آمادگی خود را جهت تعامل با تمامی طرف‌ها با محوریت دستیابی به یک توافق آتش بس در قالب جنگ اوکراین نیز اعلام می‌کنیم. "

باید در نظر داشت که سفر اخیر وزیر خارجه امارات به روسیه، آن هم در شرایطی که مسکو به دلیل اقدام خود در حمله به اوکراین، تحت تحریم‌های گسترده غرب و بویژه آمریکا قرار گرفته، معانی زیادی را به ذهن متبادر می‌کند و حامل پیام‌های فراوانی است. آل نهیان در جریان سفر به مسکو به نحوی سخن می‌گفت که انگار رهبر یک ابرقدرت جهانی است. کشوری که گویی یک بازیگر اصلی و مهم در اقتصاد جهانی و پشتیبانی از زنجیره‌های تدارکاتی بین المللی است. وی از دغدغه‌های کشور خود در مورد بازار‌های جهانی، نفت، غذا، غلات، ثبات سیاسی و امنیتی، و حقوق بشردوستانه صحبت کرد و به نوعی رفتار نمود و موضع گیری کرد که انگار دولتِ کشورش می‌تواند شرایط جاری بین المللی را تغییر دهد.

با این حال، در عرصه جهانی، امارات حتی یک قدرت منطقه‌ای در خاورمیانه هم محسوب نمی‌شود. کاملا روشن و واضح است که امارات در سال‌های اخیر نتوانسته در هیچ سازمان و یا مجمع و اتحادی در خاورمیانه و به طور کلی جهان (به جز سازمان اوپک)، به یک بازیگر مهم و تاثیر گذار تبدیل شود.

امارات متحده عربی به صورت میانگین روزانه سه میلیون بشکه نفت و میعانات تولید می‌کند و و ذخایر نفتی بالغ بر 100 میلیارد بشکه را نیز داراست. با این حال، تمامی این ظرفیت‌ها از این کشور، یک کشورِ پیشرفته را نمی‌سازند، زیرا امارات منابع درآمدی خود را صرف توسعه و پیشرفتش نمی‌کند بلکه برعکس، عمده منابع درآمدی امارات راهی جیب‌های حکام این کشور می‌شود. از سویی، امارات در سال‌های اخیر مقادیر قابل توجهی از منابع مالی خود را نیز صرف بی ثبات سازی خاورمیانه بویژه در کشور‌های مصر، یمن و تونس کرده است.

از سویی، عضویت امارات در سازمان اوپک همیشه در وضعیت خطر است، زیرا بخش قال توجه (اکثریتِ) شرکت‌ها و افرادی که در بخش استخراج نفت و گاز امارات فعال هستند، خارجی هستند و در صورت وقوع هرگونه چالش و بحرانی برای امارات، خیلی زود این کشور را ترک خواهند کرد و عملا این بخش را به فروپاشی می‌کشانند.

باید توجه داشت که کشور‌های جهان بر توانایی‌های مختلف خود که به نوعی در اقتصاد جهانی نیز به کار می‌آیند تکیه می‌کنند و از این طریق، موقعیت اقتصادیشان را نیز بهبود می‌بخشند و سطوح بیشتر و بالاتری از توسعه و رفاه را برای کشورهایشان به ارمغان می‌آورند. این در حالی است که امارات همچون دیگر دولت‌های عرب حاشیه خلیج فارس، به نحو گسترده‌ای نسبت به واردات غذا و دارو از خارج اقدام می‌کند و عملا به بازار‌های بین المللی محتاج است. جدای از این ها، همانطور که پیشتر نیز گفته شد، اساسا صنعت نفت و گاز این کشور نیز توسط خارجی‌ها اداره می‌شود و به نوعی وارداتی است. از این منظر، این کشور هیچ چیزی از خود ندارد.

در سطح محلی، امارات دومین شریک تجاری بزرگ ایران است (چین اولین شریک تجاری ایران است). در شرایط کنونی، قدرت‌های جهانی در حال مذاکره با ایران در چهارچوب مذاکرات هسته‌ای وین و با هدف احیای توافق هسته‌ای برجام هستند. این مذاکرات در نوع خود بیشترین تاثیرات را بر امارات خواهند داشت با این حال این کشور عملا هیچ نقشی نَه در مذاکرات دارد و نَه اساسا از آن خواسته می‌شود که در این رابطه نقشی را برعهده گیرد.

در حوزه فناوری نیز امارات از روند فناوری برای شرکت‌های کوچک و متوسط در بخش صنعتی خود حمایت می‌کند و شرکت‌های متوسط را به مثابه ستون فقرات اقتصاد خود در نظر می‌گیرد. با این حال، این شرکت‌ها علی رغم حمایت‌هایی که دولت امارات از آن‌ها انجام می‌دهد نتوانسته اند در حوزه کاری خود دستاورد‌های چشمگیری داشته باشند و مثلا از طریق هم افزایی و مشارکت‌هایی که از طریق تحقیق و نوآوری ارائه می‌شوند، خود را تعریف و معرفی کنند.

امارات "شورای پژوهشی - تحقیقاتی پیشرفته ابوظبی" را ایجاد کرده که در نوع خود، نخستین شورای تحقیقاتی در خاورمیانه است. این شورا با هدفِ شکل دهی به پژوهش و توسعه برای نتایج و دستاورد‌های فناورانه تحول‌گرا (و عمیق) ایجاد شده با این حال، تاکنون قادر نبوده تا نتایجی عینی را برای جهان فناوری به همراه داشته باشد. امارات متحده عربی حتی از بدافزار‌های اسرائیلی جهت جاسوسی از شهروندان خود نیز استفاه می‌کند، زیرا هیچ گزینه داخلی را حتی برای انجام یکچنین اقدام نادرستی ندارد.

عجیب آنکه امارات با رژیم اشغالگر اسرائیل نیز توافق عادی سازی روابط دیپلماتیک را امضا کرده که دلیل اصلی آن این است که اساسا امارات صنعت بومی تسلیحاتی ندارد و جهت تامین نیاز‌های خود در این زمینه به آمریکا و دیگر بازیگران نظیر رژیم اسرائیل وابسته است. انتظار می‌رفت که امارات به عنوان پاداش اقدام خود در عادی‌سازی روابط با اسرائیل، جنگنده‌های اف 35 آمریکایی را تحویل گیرد با این حال، پاداش آن‌ها تاکنون در آمریکا با اقبال چندانی رو به رو نشده و واشینگتن هم اعتنایی به درخواست‌های ابوظبی نمی‌کند.

اگر تمامی آنچه تاکنون گفته شد را مد نظر داشته باشیم، باید این نتیجه گیری را نیز داشته باشیم که سفر اخیر وزیر خارجه امارات به روسیه، عاری از هرگونه دستاوردی نیز بوده است. امارات که به شدت به واردات کالا، اسلحه، و نیروی کار وابسته است، کشوری ضعیف محسوب می‌شود و نمی‌تواند نقش یک بازیگر قدرتمند را در عرصه جهانی بازی کند. با این حال، امارات سعی دار تا کاستی‌ها و ضعف خود را از طریق حفاظت از موقعیت جهانی‌اش و بواسطه خرید جایگاه و موقعیت بین المللی از قدرت‌های جهانی و باج دهی به آن‌ها حفظ کند. امارات مایل نیست این وضعیت ظاهری خود را از دست بدهد، زیرا اگر چنین شود، عملا چهره اصلی آن به عنوان بازیگری ضعیف و منفعل آشکار خواهد شد. مساله‌ای که به هیچ عنوان در راستای منافع این کشور و حاکمان آن نیست.»

* لینک: https://www.middleeastmonitor.com/20220318-is-the-uae-qualified-to-be-a-superpower/