چند نکته درباره کارنامه پوچ دوره پنجم شورای شهر تهران تا پیشنهاد استیضاح در دوره ششم!
فارغ از مستهلک شدن زیرساخت‌های حمل‌ونقل پایتخت در دوره پنجم و بی‌اخلاقی نگارنده گزارش روزنامه سازندگی، مدیران پایتخت، متقاعد کردن دستگاه‌های دولتی برای عمل به تعهداتشان در حوزه حمل‌ونقل را در دستور کار دارند.
به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم، روزنامه سازندگی در گزارش صفحه نخست روز دوشنبه 12 دی ماه، در نتیجه‌گیری شگفت‌انگیز، بر اساس نامه اعضای شورای شهر تهران به سران قوا درباره آلودگی هوا، خواستار استیضاح شهردار تهران شده بود! بهره‌برداری عجیب و قابل تأمل از مرقومه‌ای که فریاد کادر ششم مدیریت شهری برای نقد شدن وعده‌های دولتی در حوزه نوسازی ناوگان حمل‌ونقل پایتخت را در بر داشته است.
البته وصله پینه گزاره‌های نامربوط در رسانه مذکور، به همین جا ختم نشد. سازندگی در پازل مجادله سیاسی با شهردار تهران، گزاره‌های مازوت‌سوزی در صنایع فرسوده و پوشش اظهارات شهردار تهران مبنی‌بر میراث‌داری ترک‌فعل‌ها در حوزه حمل‌ونقل را در شماره روز سه‌شنبه 21 دی‌ماه خود تحت عنوان «دادگاه آلودگی» مجدد ابزار حمله به کادر مدیریت شهری کرد.
فارغ از اینکه برخی متولیان این رسانه، از رویکرد سیاسی و هدف‌گذاری هجمه به شهردار فعلی تهران به بهانه آلودگی هوا خبر می‌دهند، نکته عجیب، مصادره به مطلوب نامه اعضای شورا به سران قو به جای نکوهش مدیران پیشین شهری است؛ نامه‌ای که انتظار می‌رفت، پیگیری مشابه آن در دوره گذشته مدیریت شهری از دولتی همسو با مدیران تهران انجام می‌شد تا سرنوشت زیرساخت‌های حمل‌ونقل تهران به این روز نمی‌افتاد.
از سوی دیگر، به تازگی محسن هاشمی؛ رئیس پنجمین دوره شورای اسلامی شهر تهران در مصاحبه با یک روزنامه اصلاح‌طلب، از اهمیت سیستم حمل‌ونقل عمومی در کاهش آلودگی هوا سخن به میان آورده و یک‌شبه حاصل شدن مشکلات این بخش را بی‌انصافی خوانده و آن را محصول دهه‌های گذشته دانسته است.
وی در مصاحبه دیگری، دولت‌ها را مقصر آلودگی هوا دانسته و ضمن اشاره به مطالبات دیرینه مدیریت شهری از دولت برای حمل‌ونقل درون شهری، از عدم اجرای قوانین مقابله با آلودگی هوا از سوی دولت‌ها انتقاد کرده است.
از سوی دیگر، هاشمی تشکری؛ رئیس کمیسیون عمران و حمل‌ونقل شورای شهر تهران نیز طی اظهاراتی با وارد دانستن شائبه استفاده از سوخت مازوت، آلودگی هوا و عدم توسعه حمل‌ونقل عمومی را محصول بی‌عملی مدیریت شهری و دولت گذشته دانسته است.
وی با اشاره به اهمیت تأمین سوخت پاک و باکیفیت برای مصرف‌کنندگان، پدیده آلودگی هوا را محصول چندین سال کم‌کاری و کار نکردن‌ها معرفی کرده است.
با این تفاسیر، توجه به سلامت شهروندان و بهبود کیفیت هوای پایتخت آن‌قدر حیاتی است که ذکر چند نکته در خصوص گزارش گمراه‌کننده و بی‌اساس اخیر و همچنین آگاه‌سازی افکار عمومی درباره مسئولیت‌ها در بحث آلودگی هوا، خالی از لطف نیست.
یک بام و دو هوای رسانه‌های مدعی اصلاحات در قضیه آلودگی هوا
تردیدی نیست، آلودگی هوا به عنوان پدیده‌ای مخاطره‌آفرین برای سلامت شهروندان و یکی از چالش‌های ساکنان کلانشهرها، نیاز به پیگیری و بررسی دارد اما رفتار دوگانه برخی رسانه‌های اصلاح‌طلب درباره موضوع آلودگی هوا (حین مسئولیت و پس از مسئولیت هم‌قطاران سیاسی‌شان در اداره شهر) نشان می‌دهد، خیلی از دغدغه مردم خبری نیست و بیشتر رنگ و بوی تسویه حساب با رقبای سیاسی را دارد.
کسانی که در شهرداری تهران کارنامه "زیر صفر" دارند، مدعی مدیریت شهری فعلی شده اند!دستگاه‌های مسئول در زمینه آلودگی هوا و کارهای روی زمین مانده!
از سویی، صاحب‌نظران و خبرنگاران تخصصی حوزه اجتماعی از نقش شهرداری‌ها در کنترل و کاهش آلودگی هوا مطلعند. شهرداری تهران در کنار مسئولیت معاینه فنی انواع خودرو، سنجش وضعیت آلودگی هوا از مسیر شرکت کنترل کیفیت هوای تهران را دنبال می‌کند و می‌توان کیفیت ناوگان حمل‌ونقل عمومی را مهم‌ترین بخش در تحولات آب و هوایی پایتخت دانست.
هرچند کیفیت زیرساخت‌های حمل‌ونقل عمومی بر میزان آلودگی هوا موثر است اما بخش عمده‌ای از تحولات این حوزه به ایفای تعهدات دولت نسبت به شهرداری‌ها باز می‌گردد؛ با این تفاسیر، کاهش فشار از ناوگان حمل‌ونقل تهران یکی از وعده‌های راهبردی دوره ششم مدیریت شهری و شخص شهردار تهران بوده و از قضا نامه اخیر اعضای شورای شهر متمرکز بر همین سیاست تدوین شده است.
با این وجود، مدیریت مسئله آلودگی هوا بدون توجه به نقش دستگاه‌های مهمی همچون سازمان حفاظت محیط زیست، سازمان استاندارد و وزارت‌خانه‌های نقش‌آفرینی همچون وزارت نفت، نیرو، صمت و اقتصاد راه به جایی نخواهد برد.
بر اساس قانون هوای پاک و بررسی زمینه فعالیت، دستگاه‌های مذکور مسئولیت‌های بسیار مهمی در زمینه تأمی مالی نوسازی ناوگان حمل‌ونقل، بهبود کیفیت سوخت، بهینه‌سازی مصرف انرژی و تغییر ریل از مصرف سوخت‌های فسیلی به انرژی‌های پاک دارند.
در همین رابطه، به تازگی شاهسوندی؛ رئیس گروه سلامت هوا و تغییر اقلیم وزارت بهداشت از تردد خودروهای فرسوده، دیزلی و موتورسیکلت‌ها به عنوان عمده دلیل آلودگی هوا تهران یاد کرده و اجرای قانون هوای پاک را وظیفه سازمان حفاظت از محیط زیست دانسته است همچنین، ناصری رئیس انجمن علمی هوای پاک، درباره سوخت نیروگاه‌های اطراف تهران شائبه‌هایی وارد دانسته و توجه به کیفیت سوخت وسایل نقلیه دیزلی و مدیریت ترددها را بااهمیت ارزیابی کرده است.
میرزایی قمی؛ مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران نیز در گفت‌وگویی درباره دلایل اوج‌گیری دی‌اکسیدگوگرد به عنوان آلاینده غالب در روزهای واپسین آذر ماه، منابع ثابت را عامل تشدید این آلاینده خطرناک و مخاطره‌آفرین دانسته است.
کارنامه مردود دوره پنجم مدیریت شهری در اکثر حوزه‌های شهری
فارغ از اینکه کیفیت زیرساخت‌های حمل‌ونقل به عنوان یکی از ارکان توسعه شهری در دنیا به حساب می‌آید، بررسی وضعیت ناوگان حمل‌ونقل عمومی در ابتدا و انتهای هر دوره مدیریت شهری یکی از معیارهای ارزیابی عملکرد مدیران شهر در زمینه آلودگی هوا نیز به حساب می‌آید.
به عبارتی، بی‌توجهی به روند فرسودگی وسایل نقلیه عمومی و زیرساخت‌های این بخش در دوره پنجم مصداق بارز تشدید آلودگی هوا به حساب می‌آید. آلودگی که به گواه گزارش‌های کیفی از هوای پایتخت در دی‌ماه سال 1399 به اوج خود رسید و رکورد آلودگی 10 ساله تهران را شکست. از قضا این کارنامه در ایامی رقم خورده که میزان مصرف بنزین به واسطه افزایش قیمت سال 1398 و جولان کرونا در کشور، حتماً حداکثری نبوده است.
مرور مواضع شهردار پیشین تهران در مقطع اوج‌گیری آلودگی هوا (دی‌ماه 1399) نشان می‌دهد، "پیروز حناچی" در بازه کوتاهی از آرزوی وزیدن باد، به نقش حداقلی شهرداری در میان دستگاه‌های مسئول آلودگی هوا و توصیه به کاهش دمای منازل و نقش مردم تغییر موضع می‌دهد!
مرور کارنامه دوره پنجم در این بخش نیز از مستهلک شدن و تحلیل رفتن قوای حمل‌ونقل تهران خبر می‌دهد، آن هم در مقطعی که دولت دوازدهم به لحاظ سیاسی همسو با مدیریت شهری بوده است. به عنوان نمونه، کاهش تعداد اتوبوس‌های فعال در پایتخت از 3466 دستگاه در سال 1396 به 2165 دستگاه در سال 1400 تنها بخشی از دستاوردهای مدیران همسو با روزنامه سازندگی بوده که این روزها به یکباره دغدغه آلودگی هوایش اوج گرفته است.
اشراف بر فشار معیشتی و تأمین هزینه‌های ناوگان عمومی از سایر منابع
تحمل تورم‌های چند ده درصدی در چند سال پیاپی از سوی شهروندان و فشار معیشتی ناشی از بیماری کرونا به ویژه بر کسب‌وکارهای آسیب دیده از ناحیه این بیماری مرموز، مدیران شهری را بر آن داشته، تأمین هزینه‌های تجهیز و نگهداری ناوگان حمل‌ونقل عمومی از محل پرداخت هزینه سفرهای شهری را در سطح حداقلی حفظ کنند. این در حالی است که فروکش نسبی بیماری کرونا و تشدید فشارهای معیشتی شهروندان بیشتری را به استفاده از وسایل حمل‌ونقل عمومی سوق داده و مدیران دوره ششم در تلاشند، هزینه ناشی از سفرهای شهری با وسایل حمل‌ونقل عمومی در سطح حداقلی و امکان دسترسی عموم مردم باقی بماند.
به تازگی شفیعی؛ مدیرعامل سازمان حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری تهران ضمن اشاره به برگزاری کنفرانس بین‌المللی حمل‌ونقل و ترافیک پس از 3 سال در اواسط اسفند ماه سال جاری، از هزینه 18 هزار تومانی مدیریت شهری برای هر سفر شهروندان از طریق مترو خبر داد.
تلاش برای نقد کردن وعده‌های دولت
آنچه از بی‌اخلاقی نگارنده گزارش روزنامه سازندگی مهم‌تر است و مدیران پایتخت بر آن متمرکز شده‌اند، تلاش برای متقاعد کردن دستگاه‌های دولتی برای عمل به تعهداتشان به شهرداری‌ها به ویژه در حوزه حمل‌ونقل است.
حوزه حمل‌ونقلی که لنگر توسعه شهری محسوب شده، به لطف بی‌عملی‌ها به شدت تحلیل رفته و کلانشهرها از جمله تهران را با چالش مواجه کرده و دولت مکلف به پرداخت سهم 50 درصدی هزینه سفر شهروندان از این محل است.
نامه به سران قوا نیز در همین پازل معنا پیدا می‌کند و در ایام تنظیم سند دخل و خرج 1402 دولت، فریاد مدیران پایتخت برای گنجاندن تعهدات مالی دولت در بودجه سال آتی را مخابره کرده است.
با این وجود، افزایش استقبال از ناوگان حمل‌ونقل عمومی به واسطه تشدید گره‌های ترافیکی، هزینه کمتر و بهبود دسترسی‌ها به این وسایل نقلیه می‌طلبد، دولت بدون تعلل تعهداتش در حوزه نوسازی ناوگان حمل‌ونقل عمومی را ایفا کند و از فشار بر تجهیزات این حوزه بکاهد؛ به ویژه حالا که سیاست کاهش سهم 64 درصدی وسایل نقلیه شخصی از میزان تردد تهرانی‌ها در دستور کار است.