چهره شکسته شبکه سه سیما در سی سالگی

گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری دانشجو - فاطمه قربانی رضوان؛ شبکه سه سیما سی ساله شد. شبکه‌ای که شعارش این بود: شبکه سه، شبکه جوان. جوانی که حالا در سی سالگی روز‌های پر فراز و نشیبی را پشت سر گذاشته است. این شبکه 14 آذر ماه 1372 کار خود را با سه و نیم ساعت پخش روزانه شروع کرد و از سال 78 پخش 24 ساعته آن شروع شد. شروعی پر قدرت در دهه هشتاد با بهترین سریال ها، بهترین مجری ها، بهترین برنامه‌های زنده!

هر سال هم جشنی به مناسبت سالگرد تاسیس شبکه برگزار میشد و برگزیدگان هر بخش معرفی میشدند. اما چه کسی فکرش را می‌کرد که در سی سالگی و اواسط جوانی، شبکه جوان مورد بی توجهی خانواده خودش قرار بگیرد و هیچ جشنی برگزار نشود.

شبکه سه سکوی پرتاب و دیده شدن بسیاری از بازیگران و برنامه سازان در طول سه دهه فعالیت خود بوده است. با نگاهی گذرا به سریال‌های پخش شده شبکه سه سیما می‌توان از بسیاری نام برد که به واسطه‌ی این شبکه توانستند در میان مردم دیده شوند و پایشان به سینما باز شود.

سریال «آوای باران»، «ارمغان تاریکی»، «اولین شب آرامش»، «با خانمان»، «باغ مظفر»، «بزنگاه»، «پژمان»، «پس از باران»، «پلیس جوان»، «جنگ 77»، «چهارخونه»، «حلقه سبز»، «خانه به دوش»، «خانه ما»، «خط قرمز»، «راه شب»، «زیر آسمان شهر»، «ستایش»، «شمعدونی»، «من یک مستاجرم»، «نرگس»، تنها بخشی از برنامه و سریال‌های خاطره انگیز این شبکه است که نه تنها در زمان پخش خود مخاطبان بسیاری داشتند بلکه در بازپخش پس از سالها هنوز بینندگان مشتاق تماشای دوباره این سریال ها هستند.

اما امروز شبکه‌ای که روزی سکوی پرتاب رضا عطاران و مهران مدیری و بسیاری بازیگر دیگر به صنعت سینما بود با چالش‌های اساسی رو به رو شده است. به طوری که مخاطبان خود را از دست داده یا برنامه‌های آن با انتقادات زیادی همراه است.

شبکه‌ای که روزی با برنامه‌های سرگرمی مخاطبان میلیونی را پای تلویزیون می‌کشاند و ساعت پخش سریال هایش کوچه و خیابان‌ها خلوت میشدند چند سالی است که دیگر بازارش کساد شده است. نه خبری از سریال‌های کوچه خلوت کن هست و نه خبری از معرفی چهره‌های جدید در عرصه اجرا و بازیگری!

اگر از شبکه سه سیما چند برنامه را بگیریم جانی برای ادامه دادن او نمی‌ماند. چند صباحی با «عصر جدید» و برنامه‌هایی که تقلیدی از تاک شو‌های خارجی بودند توانست مخاطب را برای ساعاتی به شبکه برگردانند، اما این جذب مخاطب کجا و شوق مخاطب برای دیدن مسابقه سیمرغ کجا!. معمولا با گذشت زمان و پیشرفت تکنولوزی باید شاهد پیشرفت برنامه‌ها در ساختار و محتوا باشیم، اما انگار این مسئله در شبکه سه برعکس است. هر قدر که تکنولوژی پیشرفت می کند و زمان می گذرد، برنامه سازان بیش از پیش رو به تقلید می آورند. برنامه استعدادیابی عصر جدید که کپی بی کم و کاست برنامه استعدادیابی غربی بود و برنامه اعجوبه ها که در فصل نخست خود حتی در طراحی صحنه نیز حق مطلب را در کپی کاری ادا کرد.

اگرچه حتما بودند برنامه‌ها و سریال‌هایی که در سال‌های گذشته توانسته اند مخاطبان خوبی را با خود همراه کنند، اما پس از سی سال پا گرفتن شبکه انتظار به جایی است اگر از مدیران فعلی شبکه بپرسیم آیا میراث دار خوبی بوده اند؟! آیا توانسته اند درخشش شبکه در سال هشتاد را حفظ کنند؟! کدام یک از سریال‌های امسال همپایه یکی از سریال‌های دهه هشتاد بوده؟! شبکه تا چه حد به اهداف خود نزدیک شده است؟!

اهداف شبکه سه شامل، ارتقاء دین باوری و بینش توحیدی در جوانان و نوجوانان، نوسازی معنوی و گرایش جوانان به پاکی و انس با قرآن کریم و اهل بیت علیهم السلام، افزیش آگاهی و علاقه و دلبستگی جوانان و نوجوانان به کشور، مذهب، تاریخ، فرهنگ و تمدن ایران اسلامی به منظور تقویت هویت ملی مبتنی بر اسلام و انقلاب اسلامی، افزیش آگاهی و گرایش جوانان و نوجوانان به ارزش‌های انقلاب اسلامی و دفاع مقدس، افزایش قانونگرایی، جامعه پذیری. مشارکت جوانان و نوجوانان در عرصه‌های سیاسی و اجتماعی و اقتصادی بمنظور تحقق توسعه همه جانبه، تقویت واگرایی جوانان و نوجوانان نسبت به مظاهر فریبنده و غفلت زای زندگی غربی و مصونیت آنان در برابر تهاجم فرهنگی غرب، افزیش دانش و آگاهی‌های مخاطب، و تقویت روحیه نقادی در عرصه‌های مختلف، افزایش امید و گرایش جوانان به زندگی، شادابی و سلامت جسمی و روحی، گسترش فرهنگ کار و تلاش و مقابله با روحیه سستی و کاهلی و شانس گرایی، تقویت روحیه ورزشی در میان مخاطبان با تشویق ورزش‌های بومی و ایرانی است.

حالا در کنار این اهداف برنامه‌های امروز شبکه سه سیما را قرار دهیم. بار رسیدن به این اهداف سالهاست که بر دوش چند برنامه ثابت افتاده است. به طور مثال برنامه «سمت خدا» به دلیل استقبال مخاطبان به عنوان یکی از برنامه‌های معارفی شبکه توانسته بیش از 14 سال کماکان ادامه داشته باشد. اجرای برنامه «سمت خدا» و موفقیت آن در این سال‌ها قابل تقدیر است، اما 14 سال و یک برنامه آن هم بدون خلاقیت خاصی در نوع ارائه برنامه‌های معارفی مسئله‌ای قابل تذکر است. اگرچه که می توان از برنامه «محفل» به عنوان یک برنامه خلاقانه در کارنامه این شبکه نام برد.

اگر یک روز کاری این شبکه را رصد کنیم از همان برنامه صبحگاهی «سلام صبح بخیر» گرفتاری همیشگی برنامه‌های صبحگاهی در بی محتوایی به چشم می‌خورد. 145 دقیقه برنامه هر روز صبحگاهی همراه با آیتم‌های کلیشه ای. از پخش چند موسیقی در ابتدای برنامه و درخواست از مخاطب برای انتخاب آهنگ مورد علاقه بگیریم تا گفتگو‌های بدون ریتم و طولانی با مهمان و کارشناس.

برنامه «خودمونی» هم یکی از برنامه‌های پر حاشیه‌ای این شبکه است؛ از شیوه اجرای برنامه تا مجری آن. زمانی شبکه جوان با شعار جوانگرایی مجریانی همچون فرزاد حسنی و احسان علیخانی را معرفی می‌کرد و حالا شبکه به قرق عمو مهران و بهمن هاشمی‌ها بدل شده است و خبری از آن جوان گرایی و میدان دادن به جوانان و چهره های جدید در برنامه های پر مخاطب نیست؛ اگر هم مجری جوانی باشد سهم آن اجرای برنامه صبحگاهی هفت صبح است.

شاید بهتر باشد بگوییم بار تمام اهداف تاسیس شبکه سه روی دوش چند برنامه افتاده است که یک تنه شبکه را حفظ کرده اند تا گرد سنگین بی محتوایی، عدم خلاقیت در اجرا، بی توجهی به سلیقه مخاطب، حذف برنامه های پر مخاطب و.. بیش از این شبکه سه را در سی سالگی شکسته‌تر نکند.