چگونه رتبه اول تولید زعفران در جهان را از دست دادیم؟ + فیلم
کارگردان مستند «به رنگ پاییز» می‌گوید: کشورهای همسایه جایگاه ایران در تولید یک محصول کشاورزی استراتژیک را گرفته‌اند که زمینه را برای افول آن فراهم کرده است.
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، مستند «به رنگ پاییز» به کارگردانی محمد عبدالهی چندی پیش در قالب هفتمین جشنواره تلویزیونی مستند از شبکه مستند پخش شد. این اثر درباره آسیب‌شناسی تولید زعفران به عنوان یکی از محصولات استراتژیک در جنوب شرق ایران است و چالش‌های این محصول را مورد بررسی قرار می‌دهد.
عبدالهی کارگردان این اثر درباره ساخت مستند "به رنگ پاییز" گفت: این فیلم برآمده از مجموعه‌ای 3 قسمتی است که محوریت اصلی آن آسیب‌شناسی 3 محصول استراتژیک استان خراسان جنوبی یعنی زعفران، عناب و زرشک است. در مستند به رنگ پاییز به آسیب‌شناسی تولید زعفران پرداخته‌ایم.
بودجه سینمای مستند حتی کفاف تحقیق آن را هم نمی‌دهد / "بی‌قرار" چگونه ساخته شد؟وی اضافه کرد: چالشی که پیشروی تولیدکنندگان و صادرکنندگان زعفران وجود دارد، محوریت اصلی این مستند است و به این سوال پاسخ داد‌ه‌ایم که چرا زعفران ایران در حال حذف شدن از چرخه جهانی است؟ دقت داشته باشید که ایران روزی سردمدار تولید و صادرات زعفران در دنیا بوده و با اسپانیا رقابت داشته است، اما در سال‌های اخیر کمتر نامی از زعفران ایران در بازارهای جهانی به گوش می‌خورد و بازار به دست دیگران افتاده است.
این مستندساز با اشاره به یکی از چالش‌های اصلی در صادرات زعفران ایران گفت: یکی از چالش‌های اصلی، قاچاق غیرقانونی زعفران از ایران به افغانستان است. از آنجا که مسیرهای تجاری افغانستان نسبت به ایران بازتر است و محدودیت‌های کمتری دارد، عملاً جای ایران را گرفته و 70 درصد زعفرانی که به نام افغانستان صادر می‌شود، تولیدات کشاورزان ایرانی است که فله‌ای به افغانستان قاچاق شده و از آنجا به کشورهای حاشیه خلیج فارس و اروپایی می‌رود.
عبدالهی در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه آیا افت کیفیت در تولید زعفران داشته‌ایم یا خیر، گفت: اصلاً افت کیفیتی در تولید زعفران نداشته‌ایم و می‌توان گفت بهترین زعفران دنیا را تولید می‌کنیم، اما مسئله اصلی عدم توانایی در صادرات و عدم برندسازی در این حوزه است. طبیعی است که رقبای دیگر هم در این زمینه دست به کارهایی زدند و ایران عقب مانده است. می‌توان گفت غفلت تولیدکنندگان و صادرکنندگان زعفران در ایران باعث شده تا افغانستان از ما پیشی بگیرد. درست است که آن منطقه آب و هوای خوبی برای کشت زعفران دارد اما پیاز آن نخستین بار از ایران به آنجا رفت و کشت را آغاز کردند.
کارگردان مستند "به رنگ پاییز" درباره فرم روایی این فیلم گفت: این مستند ترکیبی است؛ بخشی از روایت با متن و نریشن پیش می‌رود و بخشی دیگر نیز مصاحبه‌ای است. دقت داشته باشید در مستندهای چالشی این‌چنینی باید با افراد مختلفی به عنوان شهود مصاحبه کنیم و آنها بار راستی‌آزمایی مستند را افزایش می‌دهند. در این فیلم، با کشاورز، تولیدکننده، صادرکننده، بازاری، نماینده مجلس، رئیس اتاق بازرگانی و... مصاحبه گرفتیم تا جزئیات بیشتری از این اتفاق را برای ما بیان کنند. عمده آنها اذعان دارند که صادرات زعفران ایرانی و جهانی سازی‌اش دچار مشکلاتی شده و حمایت نشده است. آنها می‌گویند هرج و مرجی در بازار حاکم است و همین موضوع باعث معیوب شدن چرخه صادرات زعفران شده است، به طوری که در حال از دست رفتن است.
عوامل تولید این مستند 47 دقیقه‌ای عبارتند از:
تهیه‌کننده و کارگردان: محمد عبدالهی، تصویربردار: محمد مهربان، هادی ثابت و محمدامین زراعتکار، صدابردار: جلال شبانی و سیدمجتبی والی نژاد، دستیار تدوین: فرزانه کرامتی‌نیا، پژوهش: نجیب الله رجبی و رضا مطلبی‌پور.
