چین لرزه به جان جهان انداخت

• فهرست محتوا
• پراکندگی استراتژیک: از شانشی تا سواحل شرقی
• مرز مبهم ذخایر تجاری و دولتی
• نگاهی به مقیاس: پیشی گرفتن از رشد پنج‌ساله پیشین
• تأثیر این استراتژی ذخیره‌سازی چین بر ایران

چین، به عنوان غول مصرف‌کننده نفت جهان، در اقدامی بی‌سابقه برای تضمین امنیت انرژی خود در سال‌های 2025 و 2026 میلادی، ساخت 11 سایت جدید ذخیره‌سازی نفت را در دستور کار قرار داده است. این تأسیسات عظیم، مجموعاً ظرفیتی معادل 169 میلیون بشکه را به سبد ذخایر این کشور اضافه خواهد کرد، رقمی که معادل دو هفته کامل واردات نفت چین است و نشان‌دهنده افزایش چشمگیر تمرکز پکن بر ذخیره‌سازی راهبردی است.

پراکندگی استراتژیک: از شانشی تا سواحل شرقی

این پروژه‌های جدید از نظر جغرافیایی هوشمندانه توزیع شده‌اند. سه سایت در مناطق داخلی، از جمله استان‌های «شانشی» در شمال و «یوننان» در جنوب غرب، امنیت عرضه را در برابر هرگونه اختلال منطقه‌ای تضمین می‌کنند. در مقابل، هشت سایت دیگر در امتداد سواحل شرقی و جنوبی چین ساخته می‌شوند تا دسترسی فوری به نفت وارداتی در بنادر اصلی تسهیل گردد. این تقسیم‌بندی، یک لایه حفاظتی چندگانه در برابر ریسک‌های زنجیره تأمین ایجاد می‌کند.

مرز مبهم ذخایر تجاری و دولتی

اگرچه رسانه‌های دولتی این سایت‌ها را عمدتاً با عنوان ذخیره‌سازی‌های تجاری معرفی می‌کنند، اما کارشناسان صنعت انرژی به یک حقیقت پنهان اشاره دارند: ساخت و بهره‌برداری توسط شرکت‌های ملی نفت، به این معناست که در مواقع بحران، این ذخایر عملاً به عنوان ذخیره‌سازی‌های اضطراری دولت عمل خواهند کرد. این تفسیر نشان می‌دهد که چین در حال پنهان کردن حجم واقعی ذخایر استراتژیک خود برای حفظ مزیت ژئوپلیتیکی است.

نگاهی به مقیاس: پیشی گرفتن از رشد پنج‌ساله پیشین

مقایسه این برنامه جدید با گذشته، عمق این استراتژی را آشکار می‌کند. افزایش ذخایر طی دوره پنج‌ساله 2020 تا 2024، حدود 180 تا 190 میلیون بشکه بود. ساخت این 11 سایت جدید در تنها دو سال، نشان می‌دهد که چین با شتابی بسیار بیشتر از قبل، خود را برای دوره‌های احتمالی کمبود عرضه یا نوسانات شدید قیمت‌ها آماده می‌کند. همچنین، پیشنهاد مجزای استان فوجیان برای افزایش ظرفیت زیرزمینی تا 195 میلیون بشکه تا پایان 2026، این عزم ملی را تقویت می‌کند.

تأثیر این استراتژی ذخیره‌سازی چین بر ایران

اقدام چین در ساخت انبارهای عظیم ذخیره‌سازی، یک شمشیر دولبه برای بازار نفت ایران است:

1. سیگنال کاهش تقاضای کوتاه‌مدت: افزایش ظرفیت ذخیره‌سازی به چین اجازه می‌دهد تا در کوتاه‌مدت، واردات خود را کاهش دهد یا تقاضای خود را به منابع ارزان‌تر و بلندمدت منتقل کند. این امر می‌تواند فشار نزولی کوتاه‌مدتی بر قیمت‌های نقتی که ایران با آن معامله می‌کند ایجاد کند، زیرا بازار انتظار دارد چین تا زمان تکمیل این سایت‌ها، کمتر از ظرفیت اسمی خود خرید کند.

2. تقویت قدرت چانه‌زنی چین در بلندمدت: با داشتن ذخایر عمیق‌تر، چین قدرت چانه‌زنی بیشتری در مذاکرات با تولیدکنندگان اصلی (مانند ایران در صورت لغو تحریم‌ها یا روسیه) خواهد داشت. آنها می‌توانند در شرایط عادی، منابع را کنار گذاشته و تنها در زمان افت شدید قیمت یا تشدید بحران، با اهرم ذخایر خود وارد بازار شوند و قراردادهای بهتری منعقد کنند.

3. پتانسیل برای خریدهای بزرگ در آینده: در بلندمدت، این زیرساخت‌ها به چین این امکان را می‌دهند که با اطمینان بیشتری، قراردادهای بلندمدت و حجیم را با کشورهایی مانند ایران امضا کند، به شرطی که بتواند تحریم‌های بین‌المللی را دور بزند. این ذخیره‌سازی‌ها در واقع بیمه‌نامه‌ای برای تداوم واردات نفت ارزان‌قیمت در شرایط بحران‌های منطقه‌ای محسوب می‌شوند.