کریدور بی کریدور

به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو، کریدور هند - خاورمیانه - اروپا به قدری برای رژیم صهیونیستی مهم بود که بنیامین نتانیاهو با خوشحالی به ارائه جزئیات آن در مجمع عمومی سازمان ملل پرداخت. وی در مجمع عمومی سازمان ملل به کریدور ارتباطی هند - خاورمیانه - اروپا که اخیرا در نشست رهبران گروه 20 تصویب شد اشاره کرد و آن را «توافقی بی‌نظیر» دانست و گفت این مسیر که با گذر از کشور‌های عربی به اسرائیل و اروپا می‌رسد روابط این کشور‌ها را «بیش از هر زمان دیگری تقویت خواهد کرد» و «2 میلیارد نفر» از آن بهره‌مند خواهند شد.

نخست وزیر رژیم صهیونیستی گفت: «ما نه تنها موانع بین اسرائیل و همسایگان خود را از میان بر‌می‌داریم، بلکه یک کریدور جدید صلح و رفاه خواهیم ساخت که آسیا را از طریق امارات عربی متحده، عربستان سعودی، اردن، اسرائیل به اروپا وصل کند. این یک تغییر فوق‌العاده است».

اما امروز که یک هفته از حمله بی‌نظیر نیرو‌های مقاومت به سرزمین‌های اشغالی می‌گذرد، در کنار تمام آمال و آرزو‌های بربادرفته نتانیاهو، کریدوری که او از آن به عنوان تغییر فوق‌العاده یاد کرده بود در هاله‌ای از ابهام است.

پایان، پیش از آغاز اکونومیک تایمز هند نیز در گزارشی در این باره نوشت: «درگیری‌های جاری میان حماس و اسرائیل در روز‌های اخیر، بر جاه‌طلبی‌های هند برای ایفای نقش بزرگ‌تر در تجارت جهانی سایه انداخته است تا آنجا که کریدور تجاری پیچیده‌ای که قرار بود هند را به خاورمیانه و اروپا متصل کند، به نظر می‌رسد پیش از آنکه آغاز شود به پایان رسیده است».

اکونومیک در ادامه آورده است: «قیمت نفت افزایش یافته، تقاضای بازار برای طلا اوج گرفته و بورس‌ها سقوط کردند، زیرا سرمایه‌گذاران نگران رویداد‌های آینده بودند. سهام شرکت‌های راه‌آهن هند به دلیل ترس از اینکه جنگ می‌تواند بر برنامه هند برای ساخت راه‌آهن در کریدور هند به خاورمیانه تأثیر بگذارد، هرکدام حدود 5 تا 6 درصد کاهش یافتند. سهام آدانی پورت که مالک بندر حیفا در سرزمین‌های اشغالی است، 5 درصد سقوط کرد، سهام شرکت‌های کشتیرانی نیز از این وضعیت در امان نبودند و حدود 5 درصد سقوط کردند».

عربستان نقطه کانونی کریدور در بین تمام کشور‌های درگیر در کریدور هند - خاورمیانه - اروپا، عربستان سعودی نقش قابل توجهی دارد. سهم این کشور از کریدور بیش از هزار و 200 کیلومتر مسیر ریلی است که باید با سرمایه‌گذاری هنگفت اتفاق بیفتد. مسلما پیش‌شرط مشارکت اقتصادی عربستان در این کریدور فراهم شدن توافق سیاسی با رژیم صهیونیستی و محقق شدن عادی‌سازی است. با توجه به واکنش محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان به اتفاقات اخیر و حمایت تلویحی وی از حماس و دفاع مشروع مجاهدان فلسطینی، می‌توان گفت موضوع عادی‌سازی و به دنبال آن مشارکت اقتصادی در موقعیت کنونی دست‌نیافتنی شده است، البته شاید عربستان روزی چشم بر روی تمام اتفاقات سیاسی ببندد و در راستای منافع مالی برای این کریدور گام بردارد، اما این مهم حداقل در آینده نزدیک رخ نخواهد داد.

اقتصاد ترسو، هند ترسوتر بین کشور‌های فعال در کریدور، هند گزینه‌های متعددی برای اتصال به اروپا دارد و می‌تواند از آن‌ها استفاده کند. یک اصطلاح بین سرمایه‌گذاران و فعالان اقتصادی وجود دارد که «اقتصاد ترسو است». یعنی اتفاقات سیاسی و امنیتی نخستین واکنش خود را روی متغیر‌های اقتصادی می‌گذارد. هندی‌ها هم از این قاعده مستثنی نیستند و حتی می‌توان گفت به دلیل عدم نفع سیاسی از کریدور هند - خاورمیانه - اروپا، کاملا اقتصادی به این موضوع نگاه می‌کنند و در صورتی که کوچک‌ترین اختلال امنیتی در این مسیر وجود داشته باشد به‌راحتی کنار می‌کشند.

طرحی بلندپروازانه و بدون برنامه ایالات متحده از ژانویه بی‌سر و صدا درباره پروژه کریدور هند - خاورمیانه - اروپا در نشست سالانه گروه 20 با هند، عربستان سعودی، امارات عربی متحده و اسرائیل گفتگو کرد. کلیات طرح اینگونه بوده که کشور‌های خاورمیانه را از طریق راه‌آهن و هند را از طریق خطوط کشتیرانی از بنادر منطقه، به اروپای شرقی متصل کند. ظاهرا کریدور مذکور یک طرح صهیونیستی برای وصل کردن بنادر هند به بندر حیفا و از آنجا به اروپاست.

جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی آمریکا نیز گفت که کریدور راه‌آهن شامل هند، عربستان، امارات، اردن، اسرائیل و اتحادیه اروپایی خواهد شد؛ طرحی که جو بایدن، رئیس‌جمهوری آمریکا آن را قرارداد واقعا بزرگ نامیده است. تحلیلگران نیز بر این باورند که تل آویو بر آن است تا با این اقدام قدرت مانور ایران در کریدور بین‌المللی شمال - جنوب را که سال 1379 در پی توافق سه کشور هند، ایران و روسیه کلید خورد و مشارکت ایران در ابتکار یک جاده و یک کمربند را که چین مبتکر آن است کمرنگ کند.

گفته می‌شود با کاهش ارزش کریدور شمال به جنوب و تأثیرات جنگ اوکراین، هند بر آن است تا کریدور به خاورمیانه و اروپا را جایگزین کریدور شمال - جنوب کند، اما آنچه درباره این پروژه گفته نمی‌شود امکان عملیاتی شدن آن با توجه به مستثنا شدن ایران از این کریدور است، به طوری که بخشی از آن در زیر آب‌های اقیانوس هند خواهد بود.

این کریدور نیاز به سرمایه عظیم و هنگفتی دارد که بدون مشارکت عربستان در آن به عنوان بازوی مالی امکان تأمین مالی آن از سوی طرف‌ها وجود ندارد، اما عربستان در شرایطی می‌تواند در آن شرکت کند که روابط خود با رژیم صهیونیستی را در آینده نزدیک عادی کند.

با این حال، اما پس از آغاز جنگ میان حماس و رژیم صهیونیستی ورق تمام مذاکرات برگشت و بر همین اساس نیز عمر کریدور طرح‌ریزی‌شده قبل از آغاز ساخت، به اتمام رسید. از همین رو جنگ میان حماس و اسرائیل نه تنها بیانگر انزجار و عدم پایان یافتن درگیری‌های چند دهه اخیر است بلکه مهر تاییدی بر آوار شدن آمال و آرزو‌های واشنگتنی‌ها و اسرائیلی‌ها تلقی می‌شود.

بر اساس این گزارش طرح مذکور که چندی پیش به پیشنهاد آمریکایی‌ها در نشست رهبران گروه 20 مطرح شده بود، به محاق رفته و برنامه‌ریزی آن‌ها برای ایجاد منطقه جدید در دوران جدید را نابود کرده است.

منبع: روزنامه وطن امروز