کزازی: ایران درخشان‌ترین کانون فرهنگ جهان است
پژوهشگر زبان و ادبیات فارسی گفت: باور خود را سنجه گرفته‌ام، آنان مرا واداشته اند، تا درباره این سرزمین که دانشوران می‌گویند از دید فرهنگ در جهان بی همتا است و شکوفاترین و درخشان‌ترین کانون فرهنگ جهان است، پژوهش کنم.
آیین نکوداشت دکتر میرجلال الدین کزازی چهره ماندگار زبان و ادب فارسی به همت انجمن آثار و مفاخر فرهنگی و با حضور و سخنرانی جمعی از استادان برجسته دانشگاه، سه شنبه نوزدهم دی ماه در تالار اجتماعات شهید مطهری (ره) انجمن برگزار شد.
در این نشست محمود شالویی رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، مهدخت معین فرزند ارشد دکتر معین و استاد دانشگاه علامه طباطبایی، محمدحسن حسنی‌زاده نیری استاد دانشگاه علامه طباطبایی، روح‌الله هادی استاد دانشگاه تهران، محسن حبیبی ریاست دانشکده زبان‌های خارجی دانشکده علامه طباطبایی، مصطفی سلطانی‌نژاد استاد زبان و ادبیات فارسی، کیخسرو دهقانی و جمعی از ادیبان و دوستداران فرهنگ حضور داشتند.
دکتر کزازی در این آئین با تاکید بر اینکه آنچه برای ایران کرده است، کاری بوده که هر ایرانی راستین باید انجام می‌داد، افزود: باور خود را سنجه گرفته ام، آنان مرا واداشته اند، تا درباره این سرزمین که دانشوران می‌گویند از دید فرهنگ در جهان بی همتا است و شکوفاتر و درخشان‌ترین کانون فرهنگ جهان است، پژوهش کنم.
وی درباره اقداماتی که در مسکو انجام داده است، ادامه داد: به زبان‌آموزان در مسکو گفتم از تلاشی که شما در شناساندن ایران کردید، سپاسگزارم، اما بی‌پرده بگویم سپاسی بر سر من یا ایرانیان ندارید، زیرا آنچه کرده‌اید به پاس خود بوده است و ایران فریماه است و هر کس آن را بشناسد، به ایران دل می‌بندد.
پژوهشگر زبان و ادبیات فارسی، با تاکید بر اینکه سرزمین ایران به راستی دلربا است، افزود: کافی است به فرهنگ ایران‌شناسان نگاهی بیاندازید، آنان که زندگی خود را فدای شناساندن ایران کرده اند، به هر روی از این شوری که در ایرانیان می‌بینم، سپاسگزارم.
وی ادامه داد: به هر جای این سرزمین حتی روستا‌های دور می‌روم با گرمی پذیرای من می‌شوند، این جادوی ایران است و به همین دلیل ایران نزد دانش‌آموخته‌های نیک اندیش و خردمند قرار می‌گیرد.
کزازی با بیان اینکه هگل می‌گفت «تاریخ با ایران آغاز می‌شود»، گفت: این سخنی خُرد و خام نیست، بلکه نظر یکی از ژرفنده‌ترین اندیشمندان درباره ایران است. همچنین انگلس در نامه‌ای که به مارکس می‌نویسد از زبان فارسی یاد کرده است، او با اینکه اطلاعات فراوانی از زبان‌های مختلف داشت، به فارسی ارج می‌نهاد.
به گفته این پژوهشگران ادب فارسی، برترین ستایش و پیراسته از هر نوع ناخالصی، ستایشی است که از دشمن برمی‌خیزد، زیرا چنین ستایشی از روی ناچاری است.
کزازی با بیان اینکه آوازه ایران در جهان به فرهنگ و به فرهنگوران آن است، افزود: ایران را شیفته‌وار دوست دارم، زیرا اندکی آن را می‌شناسم، این بزم پرشور به نام من، اما به پاس ایران برگزار شده است. بر مام وطن ستم روا می‌داریم. ستم به مام گناه نابخشودنی است، زمین در نشیب نابودی است، دریا‌ها بالا می‌آیند و گونه‌ها و تیره‌های جانداران یکی پس از دیگری منقرض می‌شوند، آینده‌ای تاریک، نزدیک ما است. پیش از این جهانداران بر مردمان جفا روا می‌داشتند و امروز بر زمین، خاک و هوا جفا می‌کنند.
کزازی مانند حافظ روزگار سخن می‌گوید
رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی نیز در این آئین با اشاره به وسعت دانش و علاقه کزازی به مرز و بوم ایران گفت: وقتی کزازی سخن می‌گوید، مانند این است که سعدی، حافظ در روزگار ما سخن می‌گویند. گرامی‌داشت کزازی، گرامی‌داشت فردوسی، گرامی‌داشت شاهنامه، فرهنگ، اصالت و هویت ایرانی است.
محمود شالویی با تاکید بر اینکه در ایران فرزانگان بسیاری حضور دارند، افزود: این مساله مایه افتخار است، برنامه‌هایی که همیشه برگزاری آن‌ها به یک روز محدود بود، در این سال به چند روز یا ماه افزایش داده شده اند، امسال فردوسی به مدت 10 روز و حافظ یک هفته گرامی‌داشته می‌شود. از جمله می‌توان به برنامه‌هایی که برای حکیم نظامی برگزار خواهدشد، اشاره کرد.
برای بررسی زیبایی‌شناسی آثار از کتاب‌های کزازی استفاده کردم
فرزند ارشد دکتر معین نیز با بیان اینکه در طول کار حرفه‌ای از صحبت‌ها و نوشته‌های کزازی بسیار استفاده کرده است، ادامه داد: بسیاری از آثار پدرم که از او باقی مانده است، نیاز به بررسی بیشتر برای چاپ و انتشار دارد.
مهدخت معین با اشاره به امیربانوکریمی و مظاهر مصفا که از شاگردان دکتر معین بودند، گفت: متوجه شدم دیون بسیاری نسبت به کزازی و همسر او دارم، زیرا عرض بیش از 40 سال، همواره در سالگرد دکتر معین شرکت کردند. همچنین در تیر سال جاری در 52 امین سالگرد معین، شالویی سخنلن ارزنده ارایه کرد.
معین با بیان اینکه اخیرا چند مقاله در حوزه حافظ پژوهی منتشر کرده است، افزود: برای بررسی زیبایی‌شناسی آثار از کتاب‌های کزازی استفاده کردم. یکی از مسائل مهم در این کتاب‌ها، این است که برخی از واژه‌ها ناآشنا است، زیرا از فارسی سره استفاده شده، البته مترجم نکته‌هایی در متن نوشته تا درباره کلمات بازگو کند.
به گفته استاد دانشگاه علامه طباطبایی، مهم‌تر از همه فضیلت‌های اخلاقی و انسانی کزازی است که مهم‌تر از دانش اوست.
استاد کزازی ذهن به سامانی دارد
استاد دانشگاه علامه طباطبایی نیز درباره ابعاد وجودی کزازی گفت: ابعاد وجودی او چنان گسترده است که نه زمان جلسه برای بررسی آن کافی است و نه من اطلاعات دقیق دارم.
محمدحسن حسنی‌زاده نیری با بیان اینکه تصویر هر فردی را در آینه آثار او می‌توان یافت، ادامه داد: وقتی از آثار او سخن می‌گوییم بخشی از وجود او را به شنوندگان معرفی می‌کنیم. در نتیجه بهترین راه شناخت هر کسی بررسی آثار او است.
وی استاد کزازی را از چند جهت بررسی کرد و گفت: نخستین بخش خانواده او است که فرزندانی برای ایران و جهان تربیت کرد. همچنین بانو سیمین‌دخت در زندگی او تاثیر بسزایی دارد، زیرا همه هستی خود را فدای این کار کرده است. سوم اینکه شاگردان او ادامه دهنده راهش هستند و تکه‌هایی از او را به دیگر مناطق برده اند. یکی از آن‌ها من که می‌کوشم از شیوه کزازی تقلید کنم و از این رو همه وامدار استاد هستیم.
نیری با بیان اینکه آثار مکتوب کزازی قلمرو‌های بسیاری را در برمی‌گیرد، ادامه داد: او در شاهنامه‌شناسی، حافظ‌شناسی، خاقانی‌پژوهی، تصحیح متون، ترجمه آثار گرانسنگ ادبی جهان به فارسی که نقد و شماره کردن آن‌ها برایم دشوار است، فعالیت کرده است. پیشنهاد می‌کنم همایشی دو سه روزه برای نقد آثار استاد برگزار شود.
استاد دانشگاه علامه طباطبایی با تاکید بر اینکه در چشم گران‌سنگ‌ترین آثار هر فرد وجود او است، ادامه داد: استاد کزازی ذهن به سامانی دارد و هر آنچه از این ذهن می‌تراود برای ما سودمند است. آنچنان که باور دارد، همان‌ها را می‌خواهد و نسبت به آن‌ها احساس مسئولیت می‌کند.
زبان کزازی نهری گوارا است
استاد دانشگاه تهران ابیاتی از شاهنامه خواند و توضیح داد: در تمام فرهنگ‌های بشری، هنر تربیت انسانی نشان می‌دهد که از دل آن فرهنگ بیرون آمده است.
روح‌الله هادی با بیان اینکه 34 سال قبل با کزازی آشنا شده است، ادامه داد: در سال‌هایی که افتخار داشتم در دانشگاه معلم ساده‌ای باشم، برای دوستداران کزازی یافتم و این از سر بخت بلند من بود.
به گفته وی استاد‌هایی که در کشور به بلاغت فارسی می‌پردازند به تعداد انگشتان دست نیست.
هادی با تاکید بر اینکه وابستگی‌اش به کزازی در حوزه شاهنامه است، ادامه داد: همچنین هیچ حوزه‌ای در رشته زبان و ادبیات فارسی وجود ندارد که کزازی وارد آن نشده باشند و سرافراز بیرون نیامده باشد.
وی با بیان اینکه انسان میان جهان و خدا زندگی می‌کند، افزود: هر فرد سراغ دانش می‌رود از جهان بالاتر است، در وجود کزازی دانش به فضیلت تبدیل شده و این توفیق منحصر به فرد است. هر کس دانشش به ادب و فروتنی نرسد، زحمت بادیه خریده است.
به گفته هادی، کزازی برای خود جهانی ورای این جهان ساخته‌است. همین همنشینی صادقانه موجب شده زبان کزازی زبانی باشد که گویی نهری شیرین و گوارا است.
در نوشتار کزازی رقص واژگان را می‌توان دید
محسن حبیبی ریاست دانشکده زبان‌های خارجی دانشکده علامه طباطبایی نیز گفت با وجود افرادی همچون کزازی، در دانشگاه‌ها می‌توان از فرهنگ و ادب و علم او بهره برد.
استاد زبان و ادبیات فارسی با بیان اینکه شاهنامه، نامه فر و فرهنگ ایرانیان است، افزود: از ویژگی‌های نوشتاری استاد کزازی این است که سمفونی است و رقص واژگان را می‌توان دید.
مصطفی سلطانی‌نژاد با تاکید بر شکوه کزازی در خواندن شعر و درس دادن ادامه داد: به قول استاد، بیت‌های هستند که موی بر تن افراد افراخته می‌شود.
وی همچنین شعری پیشکش دکتر کزازی کرد.
در این آئین کیخسرو دهقانی برنامه شاهنامه‌خوانی را اجرا کرد.
میرجلال‌الدین کزازی در دی سال 1327 شمسی در شهر کرمانشاه در خانواده‌ای فرهنگی و فرهیخته به دنیا آمد. خوگیری به مطالعه و دلبستگی پُرشور به ایران و فرهنگ گرانسنگ و جهانی آن را از پدر که مردی آزادمنش و فراخ اندیش و مردم دوست بود به یادگار ستاند. دوره دبستان را در مدرسه آلیانس کرمانشاه گذرانید و از سالیان دانش آموزی با زبان و ادب فرانسوی آشنایی گرفت. سپس دوره دبیرستان را در مدرسه رازی به فرجام آورد و آنگاه برای ادامه تحصیل در رشته زبان و ادب پارسی به تهران رفت و در دانشکده ادبیات فارسی و علوم انسانی دانشگاه تهران دوره‌های گوناگون آموزشی را سپری کرد و به سال 1370 به اخذ درجه دکتری در این رشته نائل آمد.
او افزون بر زبان فرانسوی که از سالیان خُردی با آن آشنایی یافته است، با زبان‌های اسپانیایی، آلمانی و انگلیسی نیز آشناست و تاکنون ده‌ها کتاب و نزدیک به دویست مقاله نوشته است و چندی را نیز در اسپانیا به تدریس ایرانشناسی و زبان فارسی اشتغال داشته است.
کزازی گهگاه شعر نیز می‌سراید و نام هنری‌اش در شاعری «زروان» است.
باشگاه خبرنگاران جوان فرهنگی هنری ادبیات