کم‌عمر‌ترین شعار در جمهوری اسلامی: تهران؛ کلان‌شهر الگوی جهان اسلام / چرا شعار شهرداری دوره جدید دوام نیاورد؟

عصر ایران؛ مهرداد خدیر - در تصاویر پشت سر نشست دیشب شهردار تهران با مدیران رسانه‌ها در بوستان گفت‌و‌گو نشانی از شعار «تهران؛ کلان‌شهرِ الگوی جهان اسلام» نیست.

امروز صبح هم دیدم تابلوی «تهران؛ کلان‌شهر الگوی جهان اسلام» را از ساختمان شهرداری منطقه 6 در میدان کلانتری یوسف‌آباد (میدان سید جمال‌الدین اسد‌آبادی) برداشته‌اند. تابلویی بزرگ با نور قرمز که شب ها کاملا توی چشم می‌زد و به عنوان دایمی مثل سردر مغازه‌ها نصب شده بود و مانند بنرهایی نبود که مثلا درباره شعار سال و در نوروز ها نصب می کنند که برداشتن آن طبیعی به نظرمی رسد.

پیشتر نیز چنان که در نوشته‌ای با عنوان «کارنامه 6 ماهه شهرداری تهران» اشاره شد علیرضا زاکانی شهردار کنونی تهران در برنامه تلویزیونی «صف اول» شبکه خبر تلویزیون در شامگاه پنج شنبه 25 فروردین شعار «تهران؛ شهر تلاش و سازندگی» را به کار برد نه شعار الگو را هر چند گفت هدف، الگو شدن است.

روزنامه همشهری نیز در چراغان 200 روزگی شهرداری آقای زاکانی در 27 فروردین از شعار «تهران؛ کلان شهر الگو...» استفاده نکرد.

با این اوصاف می‌توان گفت شعار ابداعی آقای زاکانی یکی از کم‌عمرترین شعارها در دهه‌های اخیر بوده است. چرا که «جنگ جنگ تا پیروزی» یا «جنگ جنگ تا رفع فتنه در جهان» از اواسط جنگ در دهه 60 تا قبول قطعنامه دوام آورد و بعد حذف شد.

یا شعارهایی معطوف به آیت‌الله منتظری در دهه 60 که تا صبح 8 فروردین 1368 ادامه داشت مثل تصویر او در میدان دکتر فاطمی یا روبه روی نیایش در خیابان ولی عصر یا بعدها درباره آقای هاشمی و دشمن پیامبر خواندن مخالفان اواگرچه عمری داشتند ولی همه بیش از 6 ماه و گاه تا 6 سال حیات داشتند.

تابلوی دایمی شهرداری منطقه 6 در پربیننده‌ترین نقطه یوسف آباد نشان می داد قرار است دایمی باشد چون قیمت آن هم حسب ظاهرسر به چند ده میلیون تومان می‌زد اما کمتر از 6 ماه دوام آورد.

11 مهر سال گذشته معاون شهرسازی و معماری که تازه سکان‌دار شده بود درباره «تهران؛ کلان‌شهر الگوی جهان اسلام» توضیحات مفصل و مبسوطی داد و دو ماه بعد و در 24 آذر هم محور سخنان خود آقای شهردار همین «کلان‌شهر از آن الگو» بود و قرا بود در دی ماه اولین نشست تخصصی درباره کلان شهر الگو برگزار شود که نمی دانم شد یا نه و درست دو ماه بعد در 24 بهمن مدیر فرهنگی شهرداری ابعاد شعار «الگو» را تشریح کرد.

طبعا این پرسش شکل می‌گیرد که چه شد که شعارالگو را کنار گذاشتند و به جای آن به شعاری روی آورده اند که نه بار ایدیولوژیک دارد و نه برتری طلبی: شهر تلاش و سازندگی.

چند احتمال مطرح است:

اول این که ادعای تهران، الگوی جهان اسلام با معرفی مشهد یا قم به عنوان پایتخت تشیع منطبق نیست. دوم این که از در و دیوار تهران، سبک زندگی غربی می بارد و با ساخت مسجد در هر میدان و شعار و بنر الگوی جهان اسلام نمی شود. سوم این که در زمینه هایی چون آلودگی و ترافیک و تراکم و تمرکز یکی از نمونه های منفی است و مصداق آموزه لقمان حکیم (ادب از که آموختی از بی ادبان) و معرفی آن به عنوان الگو اسباب طعنه می شود و چه بسا شده بود.

احتمال چهارم این که شهرداری تهران عضو نهادهای منطقه‌ای و قاره‌ای است و این شعار حساسیت دیگران را برمی انگیخته است.

به هر رو بی سر و صدا شعار را به فراموشی سپردند و شعار جدیدی مطرح شده است و تا اینجا خوب است که تابلوی جدید بر ساختمان شهرداری منطقه 6 هنوز نصب نشده. شاید هم سفارش داده اند و اگر چنین باشد بهتر است از محل عوارض شهری نباشد.

شعارها در جمهوری اسلامی عمرهای متفاوت دارند. برخی چون مرگ بر آمریکا و مرگ بر اسراییل همچنان دوام آورده‌اند کما این که فردا در راه پیمایی روز قدس خواهیم شنید، بعضی چون «مرگ بر سه مفسدین، کارتر و سادات و بگین» با کنار رفتن افراد از قدرت به تاریخ پیوسته‌اند، مواردی مانند «ویدیو، دعوت فاحشه ها به خانه است» یا «بی حجابی زن از بی غیرتی مرد است» نیز روی دیوار خانه های قدیمی می‌ماند تا بساز بفروشی ملک را بخرد و بکوبد و آپارتمان سبز شود!

هر شعاری داستانی و عمری دارد ولی شاید کمتر شعاری مانند شعار ابداعی آقای زاکانی این قدر زود کنار رفته باشد. شاید هم فقط می‌خواستند شعار «تهران؛ شهری برای همه» را تغییر دهند. شعاری که مربوط به دوره «پیروز حناچی» بود و دوستی می گفت برخی نیروهای جدید از این دوره به طعنه به عنوان «دوره شاه» یاد می کنند! انگار انقلاب شده است.

شعارها چه از نوع «کلان شهر الگو...» و چه دیگر شعارها اما زودتر از آنچه تصور می‌شد با واقعیت ها محک می‌خورند چه، مهم‌ترین واقعیت در شهرداری تهران هزینه فراوان پرسنلی است که نیاز به کسب درآمد برای تأمکیم حقوق و مزایای آنان را درصدر برنامه‌ها قرار می‌دهد و به همین خاطر وقتی بدانیم بخش قابل توجهی از هزینه های برج میلاد از محل برنامه های سالن همایش تأمین می‌شود نگرانی درباره توقف کنسرت‌ها هم رنگ می‌بازد و شاید شعار را تغییر داده‌اند چون عجالتا سیستم شهرداری بیش از شعار به پول نیاز دارد مثل نیاز بدن به خون و تا خون / پول در رگ های آن ندود از شعارها کاری برنمی‌آید و از این رو برخی چون «کلان‌شهر الگو...» جای خود را به شعارهای دیگر می‌دهند...