کیسه‌های پلاستیکی تهدیدی برای محیط زیست
به گزارش گروه جامعه خبرگزاری فارس، مهدی خادم ثامنی مدیرکل دفتر مدیریت پسماند سازمان حفاظت محیط‌زیست گفت: امروز21 تیر ماه مصادف با 12 جولای، روز جهانی بدون پلاستیک است. یکی از دلایل نامگذاری این روز، مصرف بسیار زیاد کیسه‌های پلاستیکی و از سویی دیگر ماهیت تجزیه ناپذیری این ماده‌ی نفتی و آسیب‌های ناشی از آن بر محیط‌زیست است. با توجه به اطلاع رسانی و آگاهی بخشی که از طریق رسانه‌های دیداری و شنیداری و همچنین شبکه‌های مجازی کشور انجام می‌شود، تقریباً اکثر مردم از آثار زیان بار و مخرب و جبران ناپذیر پلاستیک که پرکاربردترین آنها، کیسه‌های پلاستیکی هستند، مطلع شده‌اند و این آگاهی بخشی، نقطه‌ی شروع تغییر بینش و رفتار انسان‌ها نسبت به محیط‌زیست است.
خادم ثامنی تصریح کرد: کیسه‌های پلاستیکی نمادی از فرهنگ مصرف گرایی در دنیای امروز است. این محصولات پلیمری با توجه به روند بسیار کند تجزیه، نرخ پایین بازیافت و از همه مهم‌تر رهاسازی در دشت‌ها، رودخانه‌ها، جنگل‌ها، کویرها، اقیانوس‌ها و بعنوان تهدید جدی برای حیات گونه‌های جانوری وگیاهی، به یکی از نگرانی‌ها و دغدغه‌های جدی زیست محیطی تلقی میگردد. به طوریکه دفتر برنامه محیط‌زیست سازمان ملل UNEP، آلودگی پلاستیکی را به عنوان یکی از 10 مشکل اصلی زیست محیطی در جهان معرفی نموده است.
وی افزود: آمارها حاکی از این است که از سال 1950 تاکنون بیش از 8 میلیارد تن پلاستیک در دنیا تولید شده است. در سال‌های اولیه میزان تولید یک و نیم میلیون تن در سال و در حال حاضر نزدیک به 400 میلیون تن در سال و این یعنی یک رشد خیره کننده و بسیار فزاینده‌ای در تولید پلاستیک اتفاق افتاده است.
مدیرکل دفتر مدیریت پسماند سازمان حفاظت محیط‌زیست ادامه داد: متأسفانه کشور ما ایران بعنوان هفدهمین تولید کننده بزرگ پلاستیک در دنیا محسوب می‌شود در بخش بسته‌بندی مواد استفاده شده و ساخت ساز در مرتبه دوم قرار دارد. بخش قابل توجهی از پلاستیک‌ها مصرفی به پسماند تبدیل می‌شود. بخش کمی از پسماندهای پلاستیکی به عنوان مواد زائد با ارزش وارد چرخه بازیافت می‌شود اما متأسفانه حدود 60 درصد از پلاستیک‌ها بازیافت نشده و یا در طبیعت رها سازی و یا بخش عمده آن وارد محل‌های دفن پسماند می‌شوند.
خادم ثامنی در خصوص مدیریت بهتر پسماندهای پلاستیکی در کشورمان توصیه کرد: مهمترین دغدغه زیست محیطی در مورد پسماندهای پلاستیکی، حجم بالای تولید آنها به ویژه کیسه‌های پلاستیکی است که با توجه به قیمت پایین، تولید و سهل‌الوصول بودن، مصرف آن در کشور بسیار زیاد است و توصیه می‌شود برای پیشگیری از روند زیان‌بار تولید و مصرف کیسه‌های پلاستیکی، سیاست‌های تشویقی و تنبیهی برای تولید کنندگان و مصرف کنندگان توسط دولت اعمال شود تا ضمن کاهش میزان تولید بی‌رویه کیسه‌های پلاستیک، مردم نیز تمایلی به مصرف آنها نداشته باشند و خوشبختانه این سیاست های تشویقی و تنبیهی درآیین نامه کاهش مصرف کیسه‌های پلاستیکی پیش‌بینی گردیده است. مدیرکل دفتر مدیریت پسماند ضمن تأکید به موضوع آموزش تصریح کرد: در مدیریت اصولی پسماندها، توجه به نقش و جایگاه مردم بسیار مهم و قدم اول آموزش مردم است. در این راستا صدا و سیما باید بر اساس تکالیف مقرر در قانون مدیریت پسماند، در زمینه آموزش مردم و فرهنگ سازی همکاری نماید و اعتقاد بر این است در صورت افزایش میزان آگاهی‌های جامعه، می‌توان مصرف کیسه‌های پلاستیکی را کاهش داد. خادم ثامنی ضمن اشاره به وظایف دولت‌ها در زمینه کاهش تولید و مصرف کیسه‌های پلاستیکی اظهار داشت: بر اساس گزارشات، در حال حاضر کشورهایی از جمله انگلستان، چین، ایتالیا، استرالیا، هند، فرانسه، بوتان، بنگلادش و بعضی از کشورهای آفریقایی و بعضی از شهرهای آمریکا استفاده از کیسه‌های پلاستیکی را ممنوع کرده‌اند و برخی دیگر از کشورها، از جمله ایرلند، بلژیک، آلمان و چندین ایالتدر آمریکا با تعیین مالیات برای این کیسه‌ها، قیمت آنها را افزایش داده‌اند تا جذابیت آنها برای مشتریان کاهش یابد. در سوئیس مردم اجازه ندارند از کیسه‌های پلاستیکی برای حمل زباله‌های خود استفاده کنند و باید کیسه‌های مخصوص زباله که آرم شهرداری روی آنها درج شده را خریداری و برای زباله‌های خود استفاده کنند. وی افزود: بر اساس آخرین گزارش دفتر برنامه‌های محیط زیستی سازمان ملل (UNEP)، در حال حاضر حدود 130 کشور قوانین و مقرراتی را برای ممنوعیت توزیع و کاهش مصرف کیسه‌های پلاستیکی تدوین و اجرا کرده‌اند. کشور ما ایران نیزدر راستای کاهش میزان مصرف کیسه‌های پلاستیکی، از طریق سازمان حفاظت محیط‌زیست و با هماهنگی سایر دستگاه‌ها مانند سازمان صدا و سیما، وزارت جهاد کشاورزی، وزارت کشور، وزارت صنعت، معدن و تجارت، وزارت آموزش و پرورش و سازمان ملی استاندارد، آیین‌نامه اجرایی کاهش مصرف کیسه‌های پلاستیکی تهیه و تقدیم هیأت دولت نمود که خوشبختانه در مهرماه 1401 تصویب و به دستگاه‌های متولی ابلاغ شد. خادم ثامنی ضمن تأکید به وظایف مردم در کاهش مصرف کیسه‌های پلاستیکی گفت: دریافت کمترین تعداد کیسه‌های نایلونی هنگام خرید، به همراه داشتن کیسه‌های پارچه‌ای در زمان خریدهای قابل پیش‌بینی، استفاده از سبدهای خرید به جای نایلون، استفاده‌ی کمتر از ظروف یکبار مصرف، خرید محصولاتی که در بسته‌بندی آنها، به جای پلاستیک از شیشه یا کاغذ استفاده شده و آنچه بسیار مهم است افزایش سطح آگاهی و دانش درباره‌ی موضوعات و شناخت وظایف فردی و به تبع آن تقویت حس مشارکت اجتماعی است.
مدیرکل دفتر مدیریت پسماند سازمان حفاظت محیط‌زیست ضمن اشاره به اینکه کیسه‌های پلاستیکی غالباً از جنس پلی‌اتیلن یا پلی پروپیلن و به‌صورت تک‌لایه یا چند لایه‌ای هستند، افزود: آیین‌نامه کاهش مصرف پلاستیک در10 ماده تصویب شد و در ماده 2 آن که یکی از مهمترین مواد آیین‌نامه مذکور است، وزارت صمت مکلف است برنامه‌ای پنج ساله را تدوین کند تا سالانه 20 درصد از ظرفیت تولیدی کیسه‌های پلاستیکی نازک با ضخامت کمتر از 25 میکرون با کیسه‌های زیست تخریب‌پذیر و یا سازگار با محیط‌زیست جایگزین شود.
خادم‌ثامنی با اشاره به ماده 1 آیین‌نامه که به تعریف کیسه‌های زیست تخریب پذیر و سازگار با محیط‌زیست پرداخته است، گفت: براساس ماده 2 مقرر شد یک شیوه‌نامه تشویقی توسط وزارت صمت وسازمان حفاظت محیط زیست تدوین وتوسط وزارت اموراقتصاد و دارایی ابلاغ شود.
وی همچنین درباره ماده3 آیین‌نامه توضیح داد: بر اساس این ماده وزارت صمت با همکاری وزارت کشور شیوه‌نامه‌ای در جهت کاهش تولید پسماند و محدود کردن تولید، توزیع و مصرف کیسه‌های پلاستیکی تهیه خواهد شد همچنین در این ماده بر ممنوعیت توزیع رایگان کیسه‌های پلاستیکی به جز میوه فروشی‌ها و ممنوعیت توزیع کیسه های پلاستیکی نازک با ضخامت کمتر از 25 میکرون تأکید شده است.
وی با بیان اینکه در شیوه‌نامه ماده 3 ممنوعیت توزیع کیسه‌های کمتر از 25 میکرون وجود دارد، افزود: این کیسه‌ها بسیارنازک و سبک هستند و تجزیه و بازگشت‌شان به طبیعت بسته به نوع پلیمر و شرایط محیطی بین 300 تا 900 سال زمان‌بر است.
مدیرکل دفتر مدیریت پسماند سازمان حفاظت محیط‌زیست با تاکید بر اینکه در کارگروه های ملی مدیریت پسماند جلسات متعددی برای این موضوع برگزار شده است، توضیح داد: در ماده 3 آیین‌نامه سه ماه برای ابلاغ این شیوه‌نامه به عبارتی تا بهمن ماه سال 1401 مهلت داده شده بود که به علت برخی مشکلات تهیه و ابلاغ این شیوه‌نامه به تاخیر افتاده است. سازمان حفاظت محیط‌زیست، وزارت صمت با همکاری وزارت کشور در تلاش برای تهیه این شیوه‌نامه هستند که نیاز به زمان بیشتری است.
به گفته خادم‌ثامنی کیسه‌های پلاستیکی زیست‌تخریب‌پذیر با اضافه شدن یک سری از مواد شیمیایی، توسط میکرو ارگانیسم های موجود در محیط تجزیه می‌شوند وبه آب، دی‌اکسیدکربن و مواد غیر مضرر تبدیل خواهندشد.
مدیرکل دفترمدیریت پسماند سازمان حفاظت محیط‌زیست همچنین با اشاره به ماده 6 آیین‌نامه کاهش مصرف کیسه‌های پلاستیکی گفت: براساس این ماده امیدواریم در آینده نزدیک با توجه به انجام هماهنگی‌های بین دستگاهی و مصوبات کارگروه ملی مدیریت پسماند، استاندارد ملی کیسه‌های زیست تخریب‌پذیر تدوین و ابلاغ شود.
وی ضمن اشاره به کنوانسیون پلاستیک اظهار کرد: جلسات متعددی در سطح بین‌المللی در حال برگزاری است و توانسته باتوجه به زیان‌های زیست محیطی پلاستیک‌ها به محیط‌زیست و سلامت انسان، تعهدات بین‌المللی در حوزه ممنوعیت و محدودیت تولید پلاستیک ایجاد کند.
مدیرکل دفتر مدیریت پسماند در خصوص میزان آلودگی‌های پلاستیکی و میکروپلاستیک‌ها در محیط گفت: در حال حاضر حدود 185 هزار تن پلاستیک سالانه در کشور تولید می‌شود که قابلیت برگشت به طبیعت را ندارند بنابراین باید در بخش جمع‌آوری پسماندهای پلاستیکی و بازیافت آنها توجه بیشتری داشته باشیم تا با تبدیل شدن به مواد اولیه صنایع، در محصولات دیگر استفاده شوند. در حال حاضر هیچگونه حدود مجاز برای آلاینده های میکروپلاستیک‌ها درمحیط های آب، خاک وهوا همچنین استاندارد ملی و یا بین‌المللی وجود ندارند بنابراین در حال حاضر نمی‌توان گفت چه مقدار از آلودگی‌های محیط‌زیستی ما را شامل می‌شوند اما محققان براساس تحقیقات و پایش های انجام شده بین‌المللی معتقدند مقدار غلظت این آلاینده‌ها در منابع حیاتی در حال افزایش است.
خادم‌ثامنی در پایان تأکید کرد: چالش‌های زیست محیطی کیسه‌های پلاستیکی کیسه‌های پلاستیکی از یک سو بعنوان یک کشف ممتاز در قرن بیستم محسوب که مصرف از آنها در قرن بیست و یکم نیز ادامه یافته اما بعنوان چالشی بزرگ برای محیط زیست سیاره تلقی میگردد و این محصولات اگرچه خواص منحصر به فردی دارند که منجر به افزایش رغبت و استفاده از آنها شده است اما از سوی دیگر آسیب‌های جبران ناپذیری به محیط زیست ما وارد کرده اند و شاید نتوان از محصولات پلاستیکی صرف نظر و یا جایگزینی برای آن انتخاب کرد اما باید استفاده از این محصولات بهینه و به صورت معقول باشد تا به محیط‌زیست حداقل آسیب وارد شود.
پایان پیام /