گریز دولت از عافیت‌طلبی / ثمره سفرهای استانی از دریچه چشم مردم
نشستن در تهران و سخن گفتن از دستاورد سفرهای استانی دولت از سوی منتقدان، آنهم پس از 40 سفر، تداوم تفکر عافیت‌طلبانه‌ای است که دولت سیزدهم از آن گریزان است.
به گزارش مشرق، سی آذر و اول دی، چهل و دومین پنجشنبه و جمعه‌ای بود که رئیس جمهور در پاستور حضور نداشت و مهمان مردم گلستان از نقطه صفر مرزی در مراوه تپه تا جمع سربازان پادگان ارتش بود. این تداوم حضور اما گرچه برای مردم کانون امیدآفرین است اما منتقدان و رقبای سیاسی دولت همچنان چشم بر واقعیات بسته و در پی حاشیه پردازی هستند. اما چرا دولت بر عهد خود مصمم است؟ پرسشی که از چند وجه می توان به آن پرداخت.
ضرورت ارتباط با مردم
اولویت سفرها به طور معمول استان‌های محروم است و اولویت در این استانها هم محروم‌ترین نقطه از آن. در راستای تحقق همین اولویت است که مردم مراوه‌تپه استان گلستان برای نخستین بار پس از چهل سال از انقلاب، رئیس‌جمهور را در چند قدمی خود می‌بینند، یا چادرنشینان بختیاری او را ساعاتی در میانه سیاه‌چادر خود. جنس ارتباطی که آیت‌الله رئیسی با «همه» مردم ایران انتخاب کرده با روسای جمهور سلف خود، متفاوت و با رویکرد حل مساله بوده است. اگر وجود حس تبعیض میان مردم شهرهای مختلف ایران به ویژه مناطق دور از مرکز و محروم را به عنوان یک واقعیت و پس از آن به عنوان یک مساله بپذیریم، در آن صورت می‌توانیم حل این مساله را به عنوان یکی از مهمترین انگیزه‌های اغلب مغفول مانده، در آغاز و تداوم سفرهای استانی رییس جمهوری دسته‌بندی کنیم. ارتباط چهره به چهره با عالی‌ترین مقام اجرایی کشور، حتی اگر به مذاق رقبای سیاسی او خوش نیاید و حتی بر فرض محال هیچ دستاوردی هم نداشته باشد، می‌تواند حس تبعیض را کاهش دهد.
عمل به شعار انتخاباتی
آیت‌الله رئیسی از همان ابتدای مسئولیت، دوری مسئولان از مردم و حس تبعیض ایجاد شده در نتیجه این دوری را به عنوان مساله، شناسایی و درصدد رفع آن برآمد و این دقیقا در راستای عمل به شعارهای انتخاباتی‌اش در خرداد 1400 بود، جایی که اعلام و تاکید کرد که اهل پاستورنشینی نیست و برای ارتباط با همه مردم ایران به گوشه گوشه کشور سفر خواهد کرد.
آیت‌الله رئیسی سیزدهم خرداد 1400 در حاشیه گفت‌وگوی ویژه خبری، تصریح کرد: رفتن بین مردم، سلوک من است. در اتاق نمی‌نشینم و همه سطوح و لایه‌های مدیریتی کشور، مثل رئیس دولت باید به تمام بخش‌ها سرکشی کنند. بیست خردادماه همان سال هم از آغاز سفرهای استانی در صورت پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری سخن گفت.
حضور بی‌واسطه و نزدیک رئیس جمهور و وزرای او میان مردم به فاصله کمتر از یک ماه از آغاز به کار دولت از یک سو نشان دهنده اهتمام ویژه دولت سیزدهم به توصیه‌های رهبر انقلاب مبنی بر مردمی بودن مسوولان بود و از سوی دیگر گام موثری برای ترمیم اعتماد آسیب دیده جامعه محسوب می‌شد. اعتمادی که یکی از مهمترین دلایل کاهش آن دوری دولتمردان قبل از ارتباط بی‌واسطه با مردم بود.
بیانات رهبر معظم انقلاب در نخستین دیدار با دولتمردان سیزدهم به درستی از درک همین مهم نشأت گرفت و مردمی بودن و میان آحاد مختلف جامعه حضور یافتن، تاکید موکد ایشان به کابینه سیزدهم بود. حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در این دیدار که یک روز پس از نخستین سفر استانی رئیس‌جمهور به خوزستان، انجام شد، فرمودند: «یک جلوه از ارتباط بی‌واسطه، همین رفتن میان مردم و شنیدن بی‌واسطه از مردم است. این حرکت بسیار خوب و مستحسنی که دیروز جناب آقای رئیسی انجام دادند که رفتند خوزستان در میان مردم، با مردم، از آنها شنیدند، با آنها حرف زدند، این یک جلوه از مردمی بودن است که بسیار کار خوبی است». با وجود چنین الزامات و تأکیداتی، اینکه چرا عمل به وعده انتخاباتی از سوی رئیس‌جمهور موجب ناراحتی منتقدانش می‌شود قابل تأمل است.
رویکرد متفاوت در سفرهای استانی
ویژگی‌های سفرهای استانی دولت سیزدهم، این ایده را که در دولت‌های پیشین هم اجرا شده بود، متفاوت کرده است. واقعیت آن است که آیت‌الله رئیسی تلاش کرده با حذف برخی ایرادات و نقاط ضعف، این سفرها را کارآمدتر ساخته و در مسیر گره‌گشایی از مردم قرار دهد. یکی از مهمترین ویژگی سفرهای استانی در دولت سیزدهم عدم ایجاد اختلال در کار روتین دولت به واسطه این سفرهاست.
این سفرها به طور معمول در روزهای غیرکاری و آخر هفته‌ها انجام و هیات دولت معمولا روزهای کاری در پایتخت حضور داشته و پیگیر برنامه‌ها و اقدامات اجرایی کشور هستند. دولت بیش از 40 پنجشنبه و جمعه از عمر مسئولیت را در سفرهای استانی بوده و این تقسیم کار سبب شده است که رشته امور در مرکز را در دست داشته باشد اما به همان میزان هم از احوالات و مشکلات مردم در سراسر کشور آگاهی داشته باشد.
شناسایی دقیق و هدفمند مشکلات و ظرفیت‌های هر استان از دیگر ویژگی‌های سفرهای استانی آیت‌الله رئیسی است. شواهد و آمار حکایت از آن دارد که هدف رئیس‌جمهور در دور اول و دوم سفرهای استانی، تنها برای خالی نبودن عریضه و ژست رسانه‌ای نیست و دولت کوشیده است پیش از آغاز هر سفری از یک سو مشکلات و چالش‌های استان و از سوی دیگر امکانات و ظرفیت‌های آن را شناسایی کند. تشکیل کارگروه‌های تخصصی در تهران و تعیین و شفاف سازی مسئولیت آن، تشکیل کارگروه مشخص در هر استان با محوریت استاندار و شورای استان، مشخص بودن هزینه سفر، محل تامین اعتبارات، نحوه رسیدگی به کمبودها و کیفیت دیدار مردم با رئیس جمهور از دیگر ویژگی‌های متمایز کننده سفرهای دولت در دوره سیزدهم است.
بررسی مقاصد سفرهای استانی، دیگر ویژگی متمایز کننده این سفرها است. آیت‌الله رئیسی شهریور سال 1400 نخستین مقصد سفر خود را استان خوزستان انتخاب کرد که در آن مقطع روزهای پرالتهابی را می‌گذراند و با مشکلات عدیده‌ای به ویژه در زمینه تأمین آب روبرو بود. سفر بعدی به دیگر استان محروم کشور یعنی سیستان و بلوچستان بود و سفر سوم به خراسان جنوبی. پس از این سفرها رویه رئیسی مشخص شد که همان حضور در محروم‌ترین مناطق ایران بود. این حضور اما محدود به مراکز استانها نبود، در هر استانی، آیت‌الله رئیسی تا حد امکان به بخش‌ها، شهرستان‌ها و حتی روستاهای آن استان هم سفر کرده و در نقاط صفرمرزی حاضر شده و این گفت‌وگوی بی‌واسطه با مردم، مایه آرامش و تسکین دشواری‌های آنها در این مناطق بوده است.
خط قرمز سفرهای استانی
افتتاح طرحهای تازه و نمایشی در استانها، زمانی که آن استان با انواع طرحهای نیمه‌کاره و ناتمام دست به گریبان است، از مهمترین خطوط قرمز پروژه سفرهای استانی رئیس‌جمهور است و به تأکید رئیس‌جمهور نه دولتمردان و نه استانداران و مسئولان محلی و استانی حق افتتاح طرحهای جدید و کلنگ‌زنی‌های تازه را ندارند مگر اینکه طرحهای نیمه‌تمام آن منطقه به پایان رسیده باشند. از این رو در هر سفر استانی این طرح‌ها در سه مرحله پیش از آغاز، در طول سفر و پس از سفر در کارگروه‌های مشخصی بررسی شده و بسترهای ضروری برای اتمام آن شناسایی و اعتبارسنجی می‌شود.
یکی از مهمترین اعتقادات دولت سیزدهم مرکززدایی از امکانات کشور و توجه ویژه به داشته‌ها و ظرفیت‌های بومی هر استان است. آیت‌الله رئیسی معتقد است که استان‌های ایران توان اداره خود را دارند و از این رو، همه تصمیمات و مصوبات مرکزی و استانی در راستای این دیدگاه برای دولت خود تعریف کرده است تا چالش‌های هر استانی با امکانات و ظرفیت‌های همان استان رفع و حل شود. افزایش اختیارات استانداران هم در مسیر این نگاه قابل ارزیابی است، این افزایش، استانداران را به عنوان بازوان اجرایی دولت در بخش‌های مختلف کشور به ویژه مناطق محروم، مصمم‌تر و البته قدرتمندتر از پیش، مجری برنامه‌ها و تصمیمات دولت خواهد کرد.
در نهایت آنچه دولت آن را مهمترین بخش از پروژه سفرهای استانی خود تعریف کرده و به عمد و خواسته از سوی منتقدان نادیده گرفته می‌شود موضوع پیگیری مصوبات و تکمیل طرح‌هاست که اعتبار این سفرها را ضمانت کرده و آن را از افتادن در دام شعارگرایی و اقدامات پوپولیستی نجات می‌دهد. به تأکید و دستور رئیس‌جمهور مصوبات استانی از سوی کارگروه‌های ویژه مورد پیگیری قرار می‌گیرند و رسانه‌ها هم به خواست دولت پیگیر هستند.
ثمره سفرهای استانی از دریچه چشم مردم
رفع تبعیض و چشاندن طعم عدالت به مردم تا حد توان و امکان، تأکید و تصریح اخلاقی و دینی بر ارتباط بی‌واسطه دولتمردان با مردم، لمس محسوس دغدغه‌های کشور از دور افتاده‌ترین آنها تا نزدیک‌ترین‌ها به مرکز، بررسی توامان نواقص و ظرفیت‌های هر بخش از کشور، پرهیز از اقدامات و افتتاح‌های نمایشی و پیگیری مصوبات و تصمیمات، از مهمترین ویژگی‌های سفرهای استانی دولتمردان سیزدهم است که آن را متمایز می‌کند و شاید دلیل هجمه‌ها هم در همین تمایز ریشه دارد.
لبخندهای سربازهای پادگان ارتش در گلستان، یا دعای خیر بی‌بی‌گل بختیاری یا اشک شوق پیرمرد بیرجندی، دستاوردی است که رئیس‌جمهور برای آن هزاران کیلومتر را از شمال به جنوب و از شرق به غرب می‌پیماید اما منتقدان نادیده‌اش می‌گیرند. این اعتماد و امیدی که آیت‌الله رئیسی در نگاه و سخنان مردم ایران دیده و می‌سازد سرمایه و دستاورد ملموس سفرها و نیاز و ضرورت امروز مردم است. رئیس‌جمهور همانطور که پیش از این تأکید کرده بود که از رنج‌های مردم به صورت مستمر با خبر است و در دیدارهای استانی آن را لمس کرده است؛ در تلاش است مسیری برای حل این دردها بیابد.
طرح آبرسانی الغدیر در استان خوزستانی که معضل بی‌آبی دارد، کارخانه فولادسازی در خرمشهری که جوانان درد بیکاری دارند، طرحهای راه و شهرسازی، طرحهای وزارت نیرو، طرحهای جهادکشاورزی، تسریع در روند واگذاری زمین برای طرحهای سرمایه‌گذاری در استانها، فعال شدن بازارچه های مرزی، راه‌اندازی مجدد طرح فولاد میبد یزد و اختصاص هزاران میلیارد تومان اعتبار برای تکمیل طرحهای نیمه تمام استان، تصویب طرحهای اعتباری در بخش کشاورزی تکمیل بیمارستان‌ها، انتقال آب ارس به تبریز از عمان به اصفهان، احیای جزیره گردشگری آشوراده در استان گلستان و پروژه عظیم فیبر نوری در این استان تنها نمونه‌های این تلاش‌ها در عرصه میدانی است.
منبع: ایرنا