یک دهه حضور سینمای ایران در جشنواره ونیز؛ از عیاری تا سیدی
تهران - ایرنا - جشنواره فیلم ونیز (Venice International Film Festival) که قدیمی‌ترین جشنواره فیلم در جهان به شمار می‌رود، در طول یک دهه گذشته، شاهد حضور چشمگیر فیلمسازان ایرانی بوده است؛ از کیانوش عیاری با پیشینه فیلمسازی از دهه 50 تا هومن سیدی کارگردانی که دهه 90 آغاز فعالیت او در این عرصه بوده است.
به گزارش ایرنا، جشنواره فیلم ونیز که یکی از بزرگ‌ترین جشنواره‌های سینمایی در جهان است، نخستین بار در سال 1932 میلادی برگزار شد و در کنار جشنواره‌هایی چون کن و برلینبه عنوان مهم‌ترین رخدادهای سینمایی اروپا و جهان مطرح است؛ اگر چه این جشنواره در طول سال‌های جنگ دوم جهانی برگزار نمی‌شد و در برخی سال‌ها، بخش مسابقه آن فعال نبوده است.
جایزه اصلی جشنواره فیلم ونیز،شیر طلایی نام دارد. همچنین در این جشنواره، جایزه‌ای به نام جایزه انسانیت وجود دارد که مبلغ آن 50 هزار دلار است و به سینماگران و بازیگرانی اهدا می‌شود که خود را وقف فعالیت‌های انسان‌دوستانه می‌کنند. در این رویداد بین المللی، همچنین جایزه جام روباه به بهترین بازیگران زن و مرد اهدا می‌شود.
از سال 2002 به بعد جایزه سان مارکوبرای بهترین فیلم بخش ضدجریان اختصاص داده شد. جشنواره ونیز، شامل طیف وسیعی برنامه‌های جداگانه از جمله نمایشگاه بین‌المللی هنر نیز می شود؛ جشنواره بین‌المللی موسیقی معاصر ونیز، جشنواره بین‌المللی تئاتر ونیز، نمایشگاه بین‌المللی معماری ونیز، جشنواره بین‌المللی رقص معاصر ونیز و جشنواره بین‌المللی کودکان و نوجوانان کارناوال ونیز به صورت جداگانه زیر نظر مجموعه جشنواره‌های ونیز است.
در طول یک دهه گذشته، صنعت فیلمسازی ایران توانسته با عرضه آثار خود حضور چشمگیری در کنار تولیدات فیلمسازان مطرح جهان داشته باشد.
بررسی یک دهه حضور فیلمسازان ایرانی در جشنواره ونیز
در شصت‌ونهمین جشنواره فیلم ونیز (29 اوت تا 8 سپتامبر 2012) کیانوش عیاری، رامین بحرانی و امیر نادری حضور داشتند.
فیلم سینمایی خانه پدری ساخته عیاری، تنها فیلم ایرانی بود که در این دوره، در بخش جنبی افق‌ها پذیرفته شد؛ بخشی که امیر نادری سینماگر سرشناس ایرانی در آن به عنوان داور حضور داشت.
این فیلم که در سال 1389 ساخته شد با بازی مهدی هاشمی، شهاب حسینی، نازنین فراهانی و مهران رجبی فیلمی اپیزودیک است که مشکلات زنان در جامعه ایران در هفتاد سال اخیر منتهی به سال ساخت اثر را به تصویر کشیده است.
در این دوره، رامین بحرانی فیلمساز ایرانی مقیم آمریکا نیز با فیلم به هر قیمت نامزد دریافت شیر طلایی ونیز شد.
هفتادمین دوره جشنواره فیلم ونیز (28 اوت تا 7 سپتامبر 2013) در حالی برگزار شد که صنعت فیلمسازی ایران تنها با یک اثر در این رویداد حضور داشت؛ ماهی و گربه فیلم شهراممکری با بازی بابک کریمی و سعید ابراهیمی‌فر در بخش افق‌ها به نمایش درآمد. او جایزه هیات داوران را برای نوآوری و خلاقیت دریافت می‌کند. در این دوره، گلشیفته فراهانی نیز در میان اعضای هیات داوری بخش افق‌ها حضور داشت.
در هفتادویکمین جشنواره فیلم ونیز (27 اوت تا 6 سپتامبر 2014) جایزه بهترین فیلمنامه در بخش مسابقه رسمی به فیلم بلند قصه‌ها اثر رخشان بنی اعتماد رسید. رامین بحرانی بار دیگر در این دوره با فیلم 99 خانه، دو جایزه کلیسای جهانی و ویتوریوونتو را دریافت کرد.
هفتادودومین جشنواره فیلم ونیز (دوم تا دوازدهم سپتامبر 2015) نیز شاهد حضور وحید جلیلوند با فیلم بلند چهارشنبه 19 اردیبهشت در بخش افق‌ها بود. این اثر، جایزه فیپرشیرا به عنوان بهترین فیلم بخش افق‌ها و هفته منتقدین و جایزه اینتر فیلم را از آن خود کرد. محسن مخملباف نیز که در دوره قبلی و در بخش آثار مشترک فیلمسازان خارجی و ایرانی به همراه بهمن قبادی، امیر نادری و علی عسگری حضور داشت، در این دوره توانست نخستین جایزه روبربرسون را به خود اختصاص دهد.
در هفتادوسومین دوره برگزاری جشنواره فیلم ونیز که به عباس کیارستمی تقدیم شد، آنا لیلی امانپور فیلمسازی ایرانی‌الاصل آمریکایی که فیلم قبلی او با عنوان دختری که تنها در شب به سمت خانه قدم می زد مورد توجه رسانه های آمریکایی قرار گرفته بود، این بار دسته بد که درباره یک خون آشام در شهری ایرانی در زمان و مکانی نامعلوم بود، با بازیجیم کری و کیانو ریوزرا در بخش مسابقه به نمایش درآورد.
در هفتادوچهارمین جشنواره فیلم ونیز (30 اوت تا 9 سپتامبر 2016) هم وحید جلیلوند جایزه بهترین کارگردانی و نوید محمدزاده جایزه بهترین بازیگری را برای فیلم بدون تاریخ، بدون امضا از بخش افق‌های جشنواره ونیز کسب کردند.
در این دوره، رخشان بنی اعتماد در هیات داوران جشنواره در بخش افق‌ها حضور داشت و در این بخش فیلم ناپدید شدن کار مشترک ایران و قطر به کارگردانی علی عسگری به نمایش درآمد.
در هفتادوپنجمین دوره جشنواره بین‌المللی فیلم ونیز (29 اوت تا 8 سپتامبر 2018) در بخش رویدادهای ویژه، سوی دیگر باد محصول مشترک ایران، ایالات متحده و فرانسه به کارگردانی اورسن ولزو همچنان که می‌مردم به کارگردانی مصطفی سیاری در بخش افق‌ها انتخاب شدند.
همچنین پاگرد در بخش فیلم‌های کوتاه به کارگردانی محسن بنی هاشمی و در بخش فیلم‌های کلاسیک مرمت شده، اثر خشت و آینه (1964) به کارگردانی ابراهیم گلستان به نمایش درآمد.
در هفتادوششمین دوره جشنواره بین‌المللی فیلم ونیز (28 اوت تا 7 سپتامبر 2019)، تپه‌های مارلیک در بخش فیلم‌های کلاسیک مرمت شده به کارگردانی گلستان و خانه سیاه است (1962) اثر مرحومه فروغ فرخزاد انتخاب و نمایش داده شد.
هفتادوهفتمین دوره جشنواره ونیز (2 تا 12 سپتامبر 2020) در بخش اصلی، فیلم خورشید اثر مجید مجیدی انتخاب و روح‌الله زمانیبازیگر این فیلم، جایزه بهترین بازیگر جوان را از آن خود کرد.
برای این دوره، احمد بهرامی که بیشتر برای بازی در فیلم‌هایی همچون تخته سیاه و تونل شناخته شده بود، با کارگردانی دشت خاموش در این دوره شرکت کرد. در دومین تجربه کارگردانی بهرامی که داستان چند کارگر کوره آجرپزی با زندگی در شرایط دشوار را روایت می کند، علی باقری، فرخ نعمتی و مهدیه نساج ایفای نقش می کنند. این فیلم در بخش افق ها به عنوان بهترین فیلم انتخاب شد.
در جشنواره 77 ونیز، جنایت بی‌دقت به کارگردانی شهرام مکری هم نمایش داده شد.
در هفتادوهشتمین دوره جشنواره بین‌المللی فیلم ونیز هم، زالاوا تنها فیلم ایرانی جشنواره، توانست جایزه بزرگ و همین‌طور جایزه منتقدان بین‌المللی را به دست بیاورد. زالاوا، نخستین فیلم ارسلان امیری به عنوان کارگردان بوده و نوید پورفرج، پوریا رحیمی سام، و هدی زین‌العابدین از بازیگران این فیلم هستند.
اکنون در هفتادونهمین دوره برگزاری جشنواره فیلم ونیز که نودمین سالگرد خود را جشن می‌گیرد، فیلم جنگ جهانی سوم ساخته هومن سیدیبه عنوان یکی از فیلم‌های بخش رقابتی افق‌ها معرفی شده که برای نخستین بار در سطح جهانی در این بخش نمایش داده می شود.
همچنین فیلم بی‌رویا ساخته آرین وزیر دفتری به تهیه‌کنندگی هومن سیدی که پیشتر در جشنواره فیلم فجر از آن رونمایی شده بود، در بخش افق‌ها حضور خواهد داشت.
وحید جلیلوندنیز با فیلم شب، داخلی، دیوار با نام خارجی پشت دیوار با بازی نوید محمدزاده در نقش یک نابینا، تنها نماینده رسمی سینمای ایران در بخش رقابتی این دوره از جشنواره فیلم ونیز محسوب می‌شود.
فیلم ورود خرس ممنوع ساخته جعفر پناهی نیز دیگر فیلم ایرانی حاضر در بخش رقابتی جشنواره ونیز است که تعداد فیلم‌های ایرانی در این رویداد مهم سینمایی را به 4 فیلم می‌رساند.
در ترکیب هیات داوران این دوره از جشنواره، لیلا حاتمی به چشم می‌خورد.
هفتادونهمین جشنواره فیلم ونیز، از 31 اوت تا 10 سپتامبر برگزار می‌شود.
جشنواره ونیز در هفتادونهمین دوره خود، چهره‌های سرشناسی را به خود می‌بیند که سبب شده تا قدیمی‌ترین جشنواره سینمایی جهان، درصدد پس گرفتن موقعیت و تاثیرگذاری خود از کن باشد.
در سال‌هایی که عموم جشنواره‌های سینمایی جهان، با معضل نبود ستارگان و کمبود فیلم‌های مهم روبرو هستند، حالا ونیز 2022، با ترکیب خیره‌کننده خود، درصدد پس گرفتن کرسی خود از کن و تاثیرگذاری بیشتر در فصل جوایز است. رویکردی که نمود آن در همین دوره آشکار شده و باید منتظر پس‌لرزه‌های آن در فصل جوایز بود.
برای نخستین بار در جشنواره فیلم ونیز، آکادمی علوم و هنرهای سینمایی اسکار، به طور رسمی در دوره آتی این رویداد جهانی حضور خواهد داشت.
برچسب‌ها
