یک روز از یازده سال / مستندی که روایتگری سعید بود

گروه فرهنگ و هنر خبرگزای دانشجو - فاطمه قربانی رضوان؛ «من دلی صحبت می‌کنم، با دست صحبت می‌کنم، از تو و...» این جملات آغازین کارگر کارخانه در گفتگو با مقام ارشدی است که با ملایمت و لبخند مانع صحبت کارگر نمی‌شود تا او هر آنچه که دل تنگش می‌خواهد بی هیچ سانسور و کاملا مطالبگرایانه بیان کند. جلیلی نخستین فریم از مستند خود را با این مسئله یعنی داشتن گوشی شنوا برای انتقادات شروع کرد. انتقاداتی که کارگر کارخانه هپکو مدام به آن‌ها تاکید می‌کند و با تشکر از دولت شهید رئیسی از جلیلی می‌خواهد که او ادامه دهنده راه شهید باشد.

تیم مستندسازی این نامزد در اولین مستند خود روی حواشی دست گذاشته و به رفع ابهام از آن پرداختند؛ که مهم‌ترین آن اخلاق مداری و صبر جلیلی در دریافت گله و شکایت‌ها است. کارگری که بی هیچ ترس و واهمه‌ای نظرات و درخواست خود را بیان می‌کند و آزادانه اعلام می‌کند از هیچکس در بیان اعتقاداتش ترسی ندارد.

نخستین مستند سعید جلیلی، نامزد چهاردهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری عصر سه‌شنبه 29 خرداد در نهمین روز تبلیغات داوطلبان از شبکه یک سیما پخش شد. بهروز افخمی کارگردان نام آشنایی که سال‌ها پیش ساخت مستند تبلیغاتی یکی از نامزد‌های انتخاباتی سال 88 را در کارنامه کاری خود داشته، نخستین مستند سعید جلیلی را ساخته است.

آنچه در این مستند بیش از همه مورد تاکید قرار گرفته اقتصاد و فعالیت‌های مختلف این نامزد در عرصه‌های مختلف در آن است. از جمله اقداماتی مانند دیدار با کارگردان و اقشار گوناگون مردم در این مستند دیده می‌شود. درواقع در دل همین فعالیت‌ها و دیدار‌ها تیم تولید به آشنایی زدایی از این شخصیت پرداخته است؛ که از نکات جالب توجه آن تعریف شخصیت و توانایی علمی و عملی این نامزد از زبان موافقان و مخالفان و افراد غیرهم حزب او است. به عنوان مثال محمد جواد لاریجانی دبیر اسبق ستاد حقوق بشر قوه قضائیه در این مستند دیدگاه‌های خود را در رابطه با سعید جلیلی مطرح کرد وگفت: او فردی است که شجاعت بیان دیدگاه خود را حتی زمانی که دیگران به آن مخالفند دارد.

سید عزت الله ضرغامی وزیر میراث فرهنگی و گردشگری نیز نظر خود را در رابطه با سعید جلیلی مطرح کرد همچنین دیدگاه‌های علی مطهری و علی اکبر صالحی پیرامون شخصیت و عملکرد سعید جلیلی به عنوان شخصیت‌هایی که با او در برخی مسائل اختلاف نظر دارند صحبت کردند و او را فردی خوش ذات و خوش نیت و مقاوم توصیف کردند.

بخش‌هایی از فعالیت‌های انتخاباتی این نامزد در موقعیت‌های مختلف و در شهر‌های کشور، مصاحبه و صحبت در مورد الزامات مقام ریاست جمهوری و داشتن برنامه، مصاحبه‌هایی نیز پیرامون اقدام‌ها و کارنامه کاری سعید جلیلی از شخصیت‌های مختلف سیاسی و فرهنگی نکاتی بود که در نخسین مستند سعید جلیلی به آن اشاره شد.

مستند دوم، اما با عنوانی جالب توجه شروع شد؛ یک روز از یازده سال. جلیلی که سالهاست با دولت سایه شناخته می‌شود در دومین مستند انتخاباتی خود راوی یک روز از 11 سال خدمت در سایه می‌شود. برخلاف مستند اول که دیگران به شخصیت و عملکرد جلیلی اشاره داشتند، این‌بار جلیلی خود روبه روی دوربین مستند می‌ایستد و روایتگری می‌کند.

مرد جوان با چهره‌ای که نشان از بومی و ساکن بودن او در مناطق مرزی دارد با جلیلی سخن می‌گوید. او می‌گوید: «آخر دنیاست، نمی‌دانم چه جور شده آمدید اینجا، خداوکیلی تعجب کردم». مرد جوانی که از حضور مقامی ارشد در نقطه مرزی تعجب می‌کند، چون پیش از دولت شهید رئیسی شاهد دولتی بوده که رئیس جمهور آن با ویدئوکنفرانس تا دوسال دست به افتتاح می‌زند، هنگام بازدید از کارخانه‌ها از ماشین خود پیاده نمی‌شد و کارگران برای صحبت با او باید منظم می‌ایستادند و اجازه صحبت می‌گرفتند.

آنچه در این مستند مورد توجه است تاکید بر اعتقادات شخصی و سیاسی جلیلی و نمایش روراست او است. مخاطب می‌بیند جلیلی اهل دروغ نیست و هر سخنی را با تکیه بر برنامه و گفتگو با مشاورانش مطرح می‌کند، حتی اگر عده‌ای از رای دادن به او منصرف شوند. درواقع در هر دو مستند تلاش شده تا چهره‌ای واقعی و نه ساختگی از جلیلی معرفی شود. از طرفی با معرفی مشاوران این نامزد مخاطبان با طیف وسیعی از افکار و عقاید متنوع در گروه او آشنا می‌شوند که نشان از شایسته سالاری و کمترین توجه به تضاد‌های سیاسی دارد.

جلیلی در این مستند از نگاه شهید رئیسی نیز معرفی می‌شود. او در اتاق کاری نشان داده می‌شود که شهید رئیسی در آنجاست و با کارشناسان به بحث و گفتگو می‌پردازد. درواقع آنچه از چند هفته پیش در صدر مواضع انتخاباتی بود مقایسه جلیلی - رئیسی و پزشکیان - روحانی بود. اگرچه که این قیاس پس از دیدار روحانی با پزشکیان و حمایت از او آغاز گردید و همه دولت احتمالی پزشکیان را دولت سوم روحانی دانستند؛ جلیلی با تاکید بر آنکه ادامه دهنده راه شهید رئیسی خواهد بود، در این مستند نشان داد که چگونه هم قدم با شهید در عرصه‌های گوناگون کنار او بوده و کسب تجربه کرده است.

مستند دوم جلیلی چند جمله کلیدی داشت که جلیلی با بیان آن‌ها نور امید را از روزنه فرصت و استعداد‌های کشور بر دل مخاطبان متساعد می‌کند؛ «در 11 سال گذشته عمده وقت من و صد‌ها نفر از همراهانم در شناخت مسائل کشور و راه حل آن‌ها متمرکز بود»، «در فهرست طولانی و پرشمار همکاران ما در دولت سایه همه جور سلیقه سیاسی و همه سطوح کارشناسی از مدیران عالی دولت‌های گوناگون تا مدیران میانی و کارشناسان حضور داشتند»، «اگر می‌خواهیم مسائل کشور حل شود، باید نقشه داشته باشیم بدانید که دانه به دانه گره‌ها چیست»، «امروز به دولتی نیاز داریم که این مباحث را شناخته، هدفگذاری و برنامه ریزی کرده باشد تا از فردای انتخابات مسیر جهش و پیشرفت کشور را رقم بزند».