یک گیلان چشم انتظار ثبت جهانی ماسوله / موانع برطرف شده است

رشت - مراحل انجام ثبت جهانی شهر تاریخی ماسوله سالهای زیادی است که به طول انجامیده اما این روزها گیلان میزبان ارزیابان یونسکو برای بررسی آخرین وضعیت این شهر است.

خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها: شهر تاریخی ماسوله چشم انتظار ثبت جهانی است. برگ‌های تقویم از پی هم ورق خورده‌اند و مهر ماه آغاز شده است، مهرماهی که قرار است ارزیابان یونسکو برای بررسی اوضاع و احوال ماسوله و سنجش شرایط آن در راستای ثبت جهانی در این شهر تاریخی گیلان حضور یابند.

نگاهی به پیشینه این موضوع نشان می‌دهد که ماسوله با توجه به ویژگی‌های معماری و طبیعی خود از سال 2007 در فهرست انتظار قرار گرفته تا به ثبت جهانی برسد. انتظاری که به سبب تعلل در فراهم آوردن شرایط لازم در این بافت تاریخی کم نظیر تا کنون به طول انجامیده است. وقتی سخن از ماسوله به میان می‌آید، شهری پلکانی در 25 کیلومتری جنوب غربی شهرستان فومن با خانه‌ها و پنجره‌های زیبا و گلدان‌های شمعدانی و عروسک‌های رنگین بافتنی پیش چشم مجسم می‌شود.

اما واقعیت این است که ماسوله در کنار همه این ویژگی‌های منحصربه فرد یک بافت تاریخی زنده با قدمت یک‌هزار ساله است که در نزدیکی محدوده باستانی کهنه ماسوله قرار دارد. باستان شناسان در کهنه ماسوله که گویا محل استقرار اولیه اهالی ماسوله بوده، شواهد بسیاری از عصر آهن یافته‌اند.

نگاهی به داده‌های موجود حاکی از این است که کارشناسان یونسکو برای اولین بار در دهه 80 به منظور بازدید و بررسی در ماسوله حضور یافتند و پس از آن نیز اقداماتی صورت گرفت اما متأسفانه ثبت جهانی ماسوله تا کنون تحقق نیافته است. باید به این نکته نیز اشاره کنیم این شهر در سال 1386 در لیست موقت قرار گرفت و در آبان ماه سال 1400 عنوان شهر کامل از نگاه ارزیابان بین المللی را به خود اختصاص داد.

مدتی بعد نیز ثبت منظر فرهنگی شهر تاریخی ماسوله در فهرست میراث جهان اسلام و همچنین پیوستن به اتحادیه شهرهای تاریخی جهان از دیگر اخبار خوب انتشار یافته در این باره بوده است.

همه مسئولان استان گیلان پای کار ثبت جهانی ماسوله

اهمیت تشکیل جلسات و ایجاد هماهنگی‌ها برای رفع موانع موجود در مسیر ثبت جهانی ماسوله بر کسی پوشیده نیست اما چگونگی اجرای مصوبات و سرعت عمل در انجام تمهیدات لحاظ شده بی‌تردید مهم‌تر است.

مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی گیلان اسفند سال گذشته اعلام کرد: «امسال با برگزاری جلسه رفع موانع ثبت جهانی ماسوله، پرونده ثبت جهانی این شهر برای یونسکو ارسال شد و مورد تأیید اولیه قرار گرفت.»

از سوی دیگر رئیس کل دادگستری استان گیلان خرداد ماه امسال در نشست مسئولان دستگاه قضائی و مدیران ارشد استان به منظور رفع موانع ثبت جهانی شهر تاریخی ماسوله در سازمان یونسکو اظهار کرد: «موانع 15 گانه ای موجب عدم ثبت جهانی شهر تاریخی ماسوله شده که باید هرچه زودتر و با عزم جدی و راسخ مدیران محلی و استانی مرتفع شود.»

و البته فرماندار فومن نیز در همان تاریخ بیان کرد: «با وجود پیگیری‌ها و اقدامات مسئولان برای ثبت جهانی ماسوله در یونسکو، برخی از مسائل اساسی باقی مانده که باید در اسرع وقت نسبت به رفع آن اقدام شود.»

«موسی فکور» افزود: «علاوه بر مدیریت پراکندگی کابل‌های برق و مخابرات که سیما و منظر ماسوله را تحت الشعاع قرارمی‌دهد، در خصوص تأمین روشنایی معابر این شهر تاریخی نیز هماهنگی‌های لازم صورت گرفته است.»

وی همچنین بر لزوم ساماندهی وضعیت دفع فاضلاب، انجام هماهنگی‌های لازم میان دستگاه‌های متولی برای در دستور کار قرار گرفتن اجرای پروژه تصفیه خانه فاضلاب ماسوله به عنوان تعهد ایران به یونسکو و همچنین انجام برنامه‌ریزی برای ایجاد پارکینگ و مدیریت بار ترافیک در ماسوله و تعیین تکلیفِ وضعیت ساختمان نیمه کاره خانه معلم ماسوله در اسرع وقت تصریح کرد.

این مسئول در بخشی از سخنانش به اقدامات انجام شده در خصوص مدیریت فضای مزار شهدای گمنام ماسوله با رعایت تمام الزامات فنی و اقتضائات مذهبی، انجام پیگیری‌های لازم برای ساماندهی اقامتگاه‌ها و کیوسک‌های بین راهی توسط اداره راهداری، اشاره و بیان کرد: که پیگیری‌های لازم در خصوص طرح اطفای حریق در ماسوله به عنوان تعهدات ایران به یونسکو انجام شده است.

در اواخر تیرماه امسال نیز استاندار گیلان با بیان اینکه تاکنون بیش از 90 درصد اقدامات برای رفع نواقص ثبت جهانی توسط دستگاه‌های متولی پیشرفت داشته است، گفت: «برای رفع نواقص 10 درصد باقیمانده نیز به دستگاه‌های مربوطه فرصت یک هفته‌ای داده‌ام.»

فرصتی باقی نمانده است

ماسوله در سال 1354 با شماره 1090 در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسید و اما اینک مردم گیلان منتظرند تا ببینند نتیجه بررسی ارزیابان یونسکو برای ثبت جهانی این شهر تاریخی به کجا خواهد انجامید؟

مدیر کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی گیلان از حضور ارزیابان یونسکو هفته‌های ابتدای مهر ماه در ماسوله خبر داد و اظهار کرد: «تابلوهای چند زبانه به منظور ثبت جهانی ماسوله با بالگرد هلال احمر در حال نصب است و اهم مشکلات در مسیر ثبت جهانی ماسوله رفع شده و تنها یکی دو مورد باقی مانده است.»

و اما اکنون نخستین روزهای مهر ماه را پشت سر گذاشته‌ایم و نتیجه ارزیابی کارشناسان یونسکو در خصوص ماسوله یکی از موضوعات مهم در حوزه میراث فرهنگی گیلان و ایران به شمار می‌آید.

شرایط برای حضور ارزیاب یونسکو در ماسوله فراهم است

فرماندار فومن در گفتگو با خبرنگار مهر از حضور ارزیاب یونسکو در ماسوله خبر داد و اظهار کرد: تمامی موانع موجود در خصوص ثبت جهانی ماسوله توسط دستگاه‌های مورد نظر بر طرف شده است.

موسی فکور با بیان اینکه مسیر ماسوله با کمک گروه‌های مردم و بسیج پاکسازی شده است،؛ اضافه کرد: برای موضوع فاضلاب ماسوله نیز طراحی به ارزیان یونسکو ارائه می‌شود و در در دستور کار بعدی قرار دارد.

وی با تاکید بر اینکه مجموعه 15 موانع در مسیر ثبت جهانی ماسوله وجود داشت که همه با تلاش‌های صورت گرفته برطرف شده‌اند و تنها موضوع جا به جایی عوارضی در ورود شهر ماسوله است که در این زمینه با مشاور وزیر میراث فرهنگی صحبت‌هایی انجام شده و به گفته آنها فعلاً ضرورتی ندارد.

فرماندار فومن با اشاره به اینکه ارزیاب یونسکو به عنوان یک توریست به ماسوله آمده و با مردم در این شهر گفتگو و مصاحبه می‌کنند، ادامه داد: بحث آئین‌ها و نقاط مختلف محدوده ماسوله را بازدید می‌کنند البته گزارش‌هایی در این زمینه برای یونسکو ارسال شده و ارزیابان برای تأیید صحت این گزارش در ماسوله حضور می‌یابند.

همه موانع برطرف شده است

شهردار ماسوله نیز در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به حضور ارزیابان یونسکو از ششم مهر ماه امسال در استان گیلان و ماسوله اظهار کرد: همه موانعی که در مسیر ثبت جهانی ماسوله وجود داشت و قرار بود از سوی دستگاه‌های اجرایی در موردشان اقدام شود، به انجام رسیده و هم اکنون موردی نمانده است.

یوسف نیرویی اضافه کرد: تخریب اسکلت فلزی 4 طبقه دانشسرا، نصب تابلوهای راهنمای دو زبانه، تکمیل پروژه دیواره حفاظتی، آزاد سازی کارگاه تجهیز شهرداری و مابقی موضوعات مطرح در این خصوص به انجام رسیده است.

نیرویی با اشاره به اینکه پرونده ماسوله تقریباً از سال 1386 در لیست موقت قرار گرفته است، گفت: امیدواریم با حضور ارزیابان یونسکو ثبت جهانی ماسوله تحقق یابد.

مزایای ثبت جهانی ماسوله بر کسی پوشیده نیست و در این مدت بارها مسئولان استان گیلان و حتی کشور به آن اشاره کرده‌اند. ثبت جهانی این شهر تاریخی علاوه بر تثبیت جایگاه گردشگری شهرستان فومن و گیلان در جهان زمینه ساز افزایش حضور گردشگر خارجی نیز خواهد.