81 همت در جیب استخراجکنندگان بیتکوین / این 4 استان معدن ماینرها شدند

اقتصادنیوز: بررسی دادههای توانیر نشان میدهد طی سال 1403 از مجموع 19 هزار و 478 دستگاه ماینر کشف شده، تعداد 10 هزار و 594 دستگاه از آنها از شش استان شامل فارس، خوزستان، خراسان رضوی، آذربایجان شرقی، اصفهان و هرمزگان کشف شده است.
در این راستا، تحلیلهای متفاوتی از سوی کارشناسان برای آسیبشناسی دلایل قطعیهای برق ارائه میشود که در همه این تحلیلها، اولاً موضوع ناترازی یک موضوع با ریشههای قدیمی بوده و صرفاً مربوط به امروز نمیشود. ثانیاً در همه تحلیلها، اصلیترین ایراد و نقص سیاستگذاری حوزه برق، ناشی از بیتوجهی دولتها به قیمتهای نسبی برق و تخریب اقتصاد آن بوده است. به عبارت سادهتر، ارزانفروشی برق منجر به مصرف زیاد مردم، بنگاهها و بیتوجهی سازندگان لوازم برقی و هر نوع مصرفی، به رعایت استانداردهای مصرف بهینه شده که درنهایت با کاهش توان دولت برای سرمایهگذاری و فقدان انگیزه در بخش خصوصی، کشور را به اینجا رسانده است. اما این بیتوجهی به اقتصاد برق، بحرانهای دیگری نیز خلق کرده که یکی از آنها، مصارف غیرمجاز برق تحت عنوان مصارف ماینرها یا دستگاههای استخراج رمزارزهاست. برای تصور اهمیت این مصارف کافی است بدانیم درحالی که مسئولان میگویند مصارف ماینرها سهم 2 درصدی از کل مصارف برق کشور را در دست دارد، براساس گزارش توانیر، انرژی برق مصرفی برای روشنایی معابر در سال 1403 برابر با 4.6 میلیارد کیلووات ساعت بوده که سهم 1.4 درصدی از کل مصرف برق سال گذشته را داشته است.
کشف 263 هزار دستگاه ماینر از سال 98 تاکنون
براساس گزارشی که روزنامه دولتی ایران در خردادماه امسال و به نقل از شرکت توانیر منتشر کرده، از سال 98 تا پایان سال 1403 تعداد 247 هزار و 625 دستگاه ماینر توقیف شده است. همچنین محمد اللهداد، معاون انتقال و تجارت خارجی شرکت توانیر 31 اردیبهشت امسال در برنامه اقتصادی رسانه ملی گفت: «تا انتهای فروردین 1404 تعداد 252 هزار دستگاه استخراج رمزارز غیرمجاز کشف شده است.» آنطور که دادههای گزارش حاضر نیز نشان میدهد، از اردیبهشت تا انتهای تیرماه امسال نیز تعداد 11 هزار و 314 ماینر غیرمجاز کشف شده است که جمع این دو عدد، 263 هزار و 314 دستگاه ماینر میشود.
مصرفی معادل 4 برابر نیروگاه اتمی بوشهر
آنطور که مسئولان شرکت توانیر میگویند، مصرف ماینرهای کشف شده در کشور معادل 4 نیروگاه به اندازه ظرفیت تولید نیروگاه اتمی بوشهر است. معنی این جمله آن است که برای تولید 2 تا 2.5 هزار مگاوات برق برای مصارف غیرمجازی همچون ماینرها، نیاز است ظرفیت نصب نیروگاهها بین 4 تا 5 هزار مگاوات باشد که با لحاظ راندمان 40 درصدی نیروگاههای کشور (عمدتاً حرارتی) و همچنین با لحاظ افت برق در شبکه توزیع، بتوان 2 تا 2.5 هزار مگاوات برق برای ماینرها تأمین کرد.
مصرف ماینرهای کشف شده به اندازه 2.6 میلیون خانه!
یکی از معیارهای مهم برای انتخاب دستگاه ماینر میزان مصرف انرژی آن است، به گونهای که این دستگاهها بر این اساس دستهبندی میشوند. درواقع مصرف انرژی این دستگاهها ارتباط مستقیم با هزینه تمام شده تولید ارز دارد. از همین رو دستگاههایی با مصرف انرژی کمتر از 3 هزار و 500 وات در اولویت انتخاب افراد قرار میگیرند. مصرف برق هر دستگاه ماینینگ معمولاً در مشخصات فنی آن ذکر شده که بر حسب وات (W) اندازهگیری میشود. برای محاسبه مصرف آن به صورت روزانه باید مصرف برق دستگاه را در 24 ضرب کرد و پس از محاسبه میزان مصرف ماهانه برای محاسبه هزینه آن باید میزان ماهانه را در قیمت هر کیلووات ساعت برق ضرب کنیم. در همین راستا چندی پیش محمد اللهداد، معاون تجارت خارجی و انتقال شرکت توانیر و مجری طرح رمزارزها عنوان کرد هر ماینر به طور متوسط 3.5 کیلووات در هر ساعت برق مصرف میکند که در یک شبانهروز تقریباً 80 کیلووات ساعت میشود. همچنین محاسبات شرکت توانیر نشان میدهد بخش عمده دستگاههای ماینر در ایران با لحاظ وسایل سرمایشی همراه خود، مصرفی معادل 2650 کیلووات ساعت در ماه دارند که این مقدار، معادل میانگین مصرف ماهانه 10 واحد مسکونی کشور طی یک ماه است. به طور خلاصه هر دستگاه ماینر به همراه وسایل سرمایشی همراه خود، ساعتی نزدیک به 3.7 کیلوات، روزانه بیش از 88 کیلوات و ماهانه (30 روز) حدود 2650 کیلووات ساعت مصرف برق دارد. با در نظر گرفتن 263 هزار و 314 ماینری که از سال 1398 تا انتهای تیرماه سال جاری کشف شده، مصرف برق ماینرهای کشف شده به طور میانگین معادل مصرف 2 میلیون و 633 هزار خانه در کشور بوده است. با درنظر گرفتن 26 میلیون واحد مسکونی در کشور (جمع واحدهای دارای سکنه و خالی از سکنه)، مصرف برق ماینرهای کشف شده معادل 10 درصد از خانههای کشور است.
برآورد بدبینانه از وجود 660 هزار ماینر در ایران
طبق اظهارات فعالان حوزه استخراج رمزارز، بیش از 660 هزار دستگاه ماینر از ایران فقط به یک استخر (ViaBTC) متصل است. گفته میشود وزارت نیرو با فرض خطای اطلاعاتی برای کشف حدود 250 هزار دستگاه هدفگذاری کرده است. گرچه نمیتوان گفت این اعداد چقدر دقیق است، اما وزارت نیرو همچنان تأکید دارد ماینرها بخش قابل توجهی از برق کشور را میبلعند. این موضوعی بود که در میانه جنگ 12 روزه ایران و اسرائیل مطرح شد. ابتدا یک کاربر خارجی در شبکه ایکس (توییتر سابق) مدعی شد با قطع اینترنت ایران 5 درصد استخراج کل بیتکوین جهان کم شده است. 7 تیرماه 1404 و چند روز پس از اتمام جنگ 12 روزه محمد اللهداد، معاون انتقال و تجارت خارجی شرکت توانیر گفت: «با قطع اینترنت در خلال جنگ 12 روزه، حداقل 2400 مگاوات بار از روی شبکه سراسری برق کشور برداشته شد.» وی افزود این توان مصرفی ناشی از فعالیت بیش از 900 هزار دستگاه ماینر در طول شبانهروز است و با توجه به میزان کمبود برق در نیمه اول تیر ماه، این توان معادل حدود 15درصد ناترازی شبکه برق است. وی ادامه داد البته به این تعداد باید توان دستگاههایی که علاوه بر ماینینگ غیرمجاز با برق غیرمجاز از اینترنت غیرقانونی استارلینک هم استفاده میکنند، اضافه کرد.» گرچه به نظر میرسد تعطیلی واحدهای صنفی و برخی از کسب وکارها نیز در کاهش بخشی از مصرف برق طی جنگ 12 روزه بیتأثیر نبوده، اما مجموع دادهها نشان میدهد مصرف برق ماینرها موضوعی نیست که بتوان به راحتی از کنار آن گذشت. 24 بهمن 1403 نیز محمد اللهداد، مدعی شده بود: «بیش از 1000 مگاوات از برق تولیدی کشور به صورت غیرقانونی توسط مراکز غیرقانونی استخراج رمزارز مصرف میشود.» وی مدعی شد علت حدود 20 درصد از ناترازیهای ما، فعالیت ماینرها است.
رشد 360 درصدی کشف ماینر
براساس دادههای شرکت توانیر، در 4 ماهه نخست امسال تعداد 13 هزار و 676 دستگاه ماینر در سراسر کشور کشف شده است. این درحالی است که طی کل سال 1402 تعداد 10 هزار و 984 دستگاه و در کل سال 1403 تعداد 19 هزار و 478 دستگاه ماینر کشف شده بود. همچنین اگر تعداد ماینرهای کشف در 4 ماهه نخست امسال را با تعداد کشفیات 4 ماهه نخست سالهای 1402 و 1403 مقایسه کنیم، دادهها بسیار قابل تامل خواهد بود. این دادهها نشان میدهد کشف 13 هزار و 676 دستگاه ماینر در 4 ماهه نخست امسال درحالی اتفاق افتاده که این تعداد در مدت مشابه سال گذشته تعداد 2966 دستگاه و در 4 ماهه نخست سال 1402 نیز 2748 دستگاه بوده است. به عبارتی، تعداد ماینرهای کشف شده طی سال جاری رشد بیش از 360 درصد نسبت به مدت مشابه سال گذشته و سال 1402 داشته است.
کشف 40 درصد ماینرها از مراکز صنعتی و کشاورزی
دادههای توانیر بسیار قابل تأمل است. طی سال جاری یعنی از ابتدای فروردین تا 31 تیرماه از مجموع 13 هزار و 676 دستگاه ماینر کشف شده توسط وزارت نیرو، 3979 دستگاه از آنها از مراکز با تعرفه برق صنعتی کشف شده است. این تعداد ماینر از 205 مرکز کشف شده یعنی استفاده مراکز صنعتی از برق یارانهای فاجعهبار است. همچنین طی 4 ماهه نخست امسال تعداد 1094 دستگاه ماینر نیز از 88 مرکزی کشف شده که برق آنها با تعرفه برق کشاورزی حساب میشد.
آتشسوزی منازل به قیمت استخراج بیتکوین!
به گفته مسئولان وزارت نیرو، بخشی از کشف ماینرهای غیرمجاز از منازل مسکونی بوده که به واسطه آتشسوزی و ورود آتشنشانی برای خاموش کردن آتش، وزارت نیرو نیز متوجه وجود ماینرهای غیرمجاز شده است. موضوع از این قرار است که در جریان برخی از آتشسوزیها در منازل با بررسی آتشنشانی و ورود اداره برق منطقه، مشخص شده دلیل آتشسوزی، فعالیت ماینرها و فشار آن به سیستم برق منزل مسکونی بوده است. گفته میشود حرارت بالا و مصرف بالای ماینرها چنانچه این تجهیزات در مناطق غیرصنعتی به کار گرفته شوند، به خاطر شبکه ضعیفتری که در مناطق مسکونی نسبت به شبکه با بار مصارف صنعتی وجود دارد، سبب آتشسوزی در منازل مسکونی می شود. درواقع در شبکه غیرصنعتی، بار زیاد و گرمای زیاد عمدتاً باعث فشار به سیستم برق و آتشسوزی میشود.
4 استان معدن ماینرها
بررسی دادههای توانیر نشان میدهد طی سال 1403 از مجموع 19 هزار و 478 دستگاه ماینر کشف شده، تعداد 10 هزار و 594 دستگاه از آنها از شش استان شامل فارس، خوزستان، خراسان رضوی، آذربایجان شرقی، اصفهان و هرمزگان کشف شده است. این تعداد معادل 54 درصد از ماینرهای کشفشده در سال گذشته است. استان فارس با 3305 دستگاه، خوزستان با 2694 دستگاه، خراسان رضوی با 1549 دستگاه و آذربایجان شرقی نیز با 1362 دستگاه به ترتیب دارای بیشترین کشف ماینرهای غیرمجاز بودهاند. یکی از نکات قابل تأمل در موضوع ماینرها، سوءاستفاده مالکان این دستگاهها از یارانههای برق است. موضوع از این قرار است که به دلیل تعرفه بسیار ناچیز برق در مناطق گرمسیری، مصارف غیر پشت کنتوری بهراحتی از برق یارانهای این مناطق استفاده میکنند و ادارات برق نیز به تصور اینکه در تابستان مصرف بالای برق این واحدها ناشی از استفاده از کولر بوده، به دشواری میتواند این مصارف غیرمجاز را کشف کند. گفته میشود مناطق گرمسیری در تابستان معدن استخراج غیرمجاز ارز دیجیتال است. برای تصور قیمت پایین برق در این مناطق کافی است بدانیم الگوی مصرف برق در آبادان طی مردادماه امسال 2500 کیلووات ساعت است. براین اساس، در بازه مصرفی صفر تا 1000 کیلووات ساعت، هر کیلووات ساعت برق فقط 26 تومان بوده، برای پایه 1000 تا 2000 کیلووات ساعت این میزان 28.5 تومان، برای بازه 2000 تا 2500 این عدد 31.7 تومان است. بالاترین قیمت نیز برای مصارف بیش از 6250 کیلوات ساعت بوده که رقم آن برای هر کیلوات ساعت عدد 1368 تومان است. لازم به ذکر است، در صورتهای مالی سال 1402 توانیر قیمت تمامشده هر کیلووات برق حدود 1100 تومان بوده است.
81 همت در جیب استخراجکنندگان بیتکوین!
یک سؤال این است که ماینرها چقدر به کشور ضرر میزنند. در برخی گزارشها و اظهارنظرها، مسئولان وزارت نیرو این ضرر را تا 2 میلیارد دلار ذکر کردهاند. به نظر میرسد با توجه به ضرر و زیان مادی و معنوی قطعی برق، اصلاً هیچ قیمتی روی این ضرر و زیان نمیتوان گذاشت و تنها میتوان از آن به عنوان یک جنایت نام برد که علیه ملت ایران اعم از خانوارها و به ویژه تولیدکنندگان از سوی دارندگان ماینرهای غیرمجاز انجام میشود. اما برای تصور بزرگی این خیانت نیز کافی است اعداد و ارقام را با هم مرور کنیم. براساس گزارش شرکت توانیر، میزان میانگین مصرف ماهانه هر دستگاه ماینر حدود 2650 کیلووات ساعت است. اگر این عدد را در کل سال حساب کنیم (با فرض استفاده در کل سال)، رقم مصرفی یک سال یک دستگاه ماینر به 31 هزار و 800 کیلوات ساعت میرسد. شرکت توانیر در آخرین ابلاغیه خود تعرفه برق برای استخراج مجاز ارزهای دیجیتال را اعلام کرده است که این عدد برای ماینرهای قانونی 4600 تومان به ازای هر کیلووات ساعت است. به عبارتی، یک دستگاه ماینر سالانه باید بیش از 146 میلیون تومان پول برق به دولت بدهد. گرچه از تعداد ماینرهای فعال در شرایط فعلی اطلاعاتی در دسترس نیست، اما با توجه به کشف 263 هزار و 314 دستگاه ماینر تا انتهای تیرماه (از سال 1398)، مصرف این دستگاهها رقمی معادل 38 هزار میلیارد تومان ضرر به دولت و جامعه است. البته این عدد فقط ضرر مالی است و شامل زیان معنوی (ایجاد نارضایتی در جامعه، کاهش تولید بنگاههای اقتصادی، افزایش بیکاری و تورم) نمیشود. اما در اینجا این سؤال نیز مطرح میشود که درآمد استخراجکنندگان ماینر چقدر است. گرچه بازهم دادههای قابل استنادی وجود ندارد، اما بررسیها نشان میدهد با فعالیت مستمر 35 دستگاه ماینر طی یک سال، یک واحد بیتکوین استخراج میشود که قیمت ریالی آن درحال حاضر 10.7 میلیارد تومان است. با این محاسبات، 263 هزار و 314 دستگاه ماینر کشف شده قابلیت استخراج سالانه 7523 واحد بیت کوین به ارزش بیش از 81 هزار میلیارد تومان را دارند. این ارقام نشان میدهد اقتصاد پشت استخراج بیتکوین آنقدر شیرین است که استخراجکنندگان حالا حالاها بعید است از اقدام جنایتکارانه خود دست بردارند.
گزارش دهید جایزه بگیرید
سال گذشته وزارت نیرو از همه مردم درخواست کرد با ارسال پیامک به سرشماره 30005121 با معرفی ماینرهای غیرمجاز از پاداش نقدی بهرهمند شوند. آنطور که گفته میشود، مردم میتوانند با ارسال اطلاعاتی برای سرشماره مذکور، فعالیت غیرمجاز ماینرها را گزارش کنند و در صورت صحت این موضوع، وزارت نیرو پاداش قابل توجهی برای آن در نظر گرفته است. به گفته مجری طرح مبارزه با رمزارزهای غیرمجاز، تا اردیبهشت سال جاری رقم 8 میلیارد تومان پاداش به گزارشدهندگان فعالان غیرمجاز ماینرها پرداخت شده است. لازم به ذکر است این پاداش رقمی از یک تا 200 میلیون تومان است.
همچنین بخوانید- کنایه یک نماینده به وزیر نیرو: مدیران اگر در مدیریت عاجزند آیا در بکارگیری افراد کارآمد هم عاجزند؟
- نماینده مجلس: قطع برق در دمای بالای 50 درجه ظلم فاحش به مردم است / چرا مردم باید تاوان ناترازی مدیریتی را بدهند؟
- آثار مخرب قطع برق بر تولید / کدام صنایع بیشترین آسیب را می بینند؟
- برنامه عجیب قطع برق در تهران + عکس
