آخرین وضعیت توسعه صنعت انتقال نفت ایران / صرفه‌جویی قابل توجه با جایگزینی خطوط لوله با تانکرهای سوخت‌رسان

به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری تسنیم، براساس آمار ارائه شده از ابتدای سال جاری تا خردادماه، 34 میلیارد لیتر نفت خام و فرآورده نفتی به مبادی مصرف انتقال داده شده است که از این مجموع 16.5 میلیارد لیتر به فرآورده نفتی و 17.5 میلیارد لیتر به نفت خام اختصاص دارد.

در سال گذشته نیز بیش از 131 میلیارد نفت مواد نفتی اعم از 63 میلیارد لیتر فرآورده نفتی و 68 میلیارد لیتر نفت خام در سطح کشور انتقال داده شده است.

باتوجه به اهمیت سوخت‌رسانی به نیروگاه‌ها و تامین برق تولیدی در سراسر کشور، صنعت انتقال نفت با ارسال مستمر سوخت مایع به‌عنوان سوخت جایگزین به نیروگاه‌های کشور رسالت خود را دراین حیطه اجرایی می‌کند. به این ترتیب در سه ماهه نخست امسال بیش از 900 میلیون لیتر سوخت مایع به نیروگاه‌ها ارسال شده است. این درحالی است که سال گذشته 3 میلیارد و 800 هزار لیتر سوخت مایع به نیروگاه‌های کشور تحویل داده شد. اهمیت این فرآیند بویژه در 6ماهه دوم سال و فرا رسیدن فصل سرما باتوجه به مصرف افسارگسیخته گاز درجهت تامین نیروگاه‌ها بیشتر محرز می‌شود.

طبق آمار شرکت خطوط لوله و مخابرات نفت، برنامه‌ریزی و بهره‌برداری بهینه برای استفاده حداکثری از ظرفیت خطوط لوله به صورت مستمر در دستورکار قرار دارد. براین اساس در سال 1401 میزان انتقال مواد نفتی نسبت به سال 1400، بیش از 3 درصد افزایش یافته داشته؛ همچنین به‌دنبال ارسال مواد نفتی به میزان 131 میلیارد لیتر از بستر خطوط لوله و با کاهش تردد نفتکش‌های جایده پیما رقمی‌بالغ بر 1.7 میلیارد لیتر در مصرف سوخت گازوئیل معادل 1.2 میلیارد دلار صرفه جویی صورت گرفت که خود گامی موثر در مدیریت سوخت در کشور محسوب می‌شود.

در سال گذشته 2 تفاهمنامه علمی - فناوری بین شرکت خطوط لوله و مخابرات نفت ایران و دانش‌بنیان‌ها به امضا رسید. بومی‌سازی، ساخت و اجرای سیستم‌های نشت یاب و انشعاب یابو همچنین بازرسی خطوط لوله انتقال نفت با استفاده از پیک هوشمند از جمله محورهایی بوده است که برای اجرای آنها با شرکت‌های دانش‌بنیان تفاهم نامه همکاری منعقد شد.

همچنین یک تفاهمنامه دیگر نیز در اردیبهشت ماه سال جاری نیز مابین شرکت خطوط لوله و مخابرات نفت ایران و یک شرکت دانش بنیان با موضوع انتقال تکنولوژی احداث خط لوله پلیمری RTP با همکاری پژوهش و فناوری شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی ایران منعقد شد.

همچنین مقرر شده، تفاهمنامه این شرکت با سازمان نقشه برداری کشور به منظور انجام همکاری های علمی، اجرایی، آموزشی و عملیاتی، ارائه خدمات تخصصی و مشاوره‌ای در سال جاری به امضا برسد.

استفاده از ظرفیت کارگروه ساخت بار اول معاونت علمی - فناوری ریاست جمهوری به منظور اخذ مجوز جهت اجرای پروژه های ساخت بار اول در دوبخش بومی‌سازی و ساخت روتور GGT توربین Sulzer S7 و بومی‌سازی تجهیز پیگ هوشمند برای بازرسی خطوط لوله از سال گذشته در دستور کار است که طبق اعلام شرکت خطوط لوله و مخابرات نفت، در حال حاضر نیز فرآیند انعقاد قرارداد آن در دست پیگیری است. از اینرو، فناوری پیگرانی هوشمند خطوط لوله در کشور با استفاده از ظرفیت شرکت‌های دانش‌بنیان و با انحصارشکنی از شرکت‌های خارجی در حال عملیاتی‌شدن است.

باتوجه به اهمیت صیانت از خطوط لوله و تجهیزات و تاسیسات صنعت انتقال نفت، استفاده و بکارگیری پهپاد برای صیانت از شبکه خطوط لوله انتقال نفت به صورتی جدی در دستور کار قرار گرفته است. شرکت خطوط لوله و مخابرات نفت ایران در این خصوص اعلام کرد: "طی سال گذشته جلسات کارشناسی برای ارزیابی و قابلیت های شرکت‌های توانمند در حوزه صنایع هوا برگزار شده که این مهم در سال جاری در دست پیگیری است."

هم اکنون بیش از 300 ایستگاه مخابراتی در صنعت انتقال نفت کشور وجود دارد. تفاهم‌نامه تبادل امکانات مخابراتی و استفاده از زیرساخت‌های ارتباطی میان شرکت خطوط لوله و مخابرات نفت ایران و شرکت مدیریت شبکه برق ایران در اسفندماه سال گذشته امضا شد. درحال حاضر بیش از 4 هزار کیلومتر شبکه فیبر نوری در صنعت انتقال نفت وجود دارد و حدود 28 هزار کیلومتر شبکه فیبر نوری در صنعت انتقال برق که با استفاده از زیرساخت‌های مشترک عواید متعددی را برای هر دو صنعت به ارمغان خواهد آورد. با به سرانجام رسیدن این امر ضمن مدیرت زمان 3-5 سال، از صرف هزینه سه هزار میلیارد ریالی دراجرای هر هزار کیلومتر شبکه فیبر نوری ممانعت به عمل خواهد آمد. در این فرآیند با ارسال سیگنال‌های صوتی ناشی از سرقت یا نشتی از طریق شبکه فیبر نوری به مرکز پایش خطوط روند نشت‌یابی از خطوط تسریع می یابد.

شرکت خطوط لوله طرح اتصال 9 نیروگاه به خطوط لوله انتقال فرآورده‌های نفتی را در صدر برنامه‌های خود قرار داده است. به این منظور سال گذشته نیروگاه شهید سلیمی‌نکا بعنوان نخستین نیروگاه این لیست به شبکه خطوط متصل شد. همچنین نیروگاه علی‌آباد گلستان در سراشیبی عملیاتی شدن قرار گرفته و در مرحله انتخاب پیمانکار و برگزاری مناقصه به سر می‌برد. نیروگاه تابان و نیروگاه چادرملوی یزد نیز در مرحله انجام طراحی تفصیلی هستند.

براساس این گزارش 19 نیروگاه از طریق شبکه خطوط لوله سوخت‌رسانی می‌شوند که با احتساب 8 نیروگاه دیگرمجموع نیروگاه‌های متصل به خط لوله به 27 نیروگاه خواهد رسید.

با اجرای این طرح سوخت مصرفی نفتکش‌های جاده پیما به صفر خواهد رسید و با پیشگیری از قاچاق سوخت، سوانح جاده‌ای و کاهش هزینه انتقال یک صرفه استراتژیک برای شبکه سوخت کشور به ارمغان خواهد آورد. گفتنی است، میزان سرمایه‌گذاری برای این طرح 17.8 میلیون یورو تخمین زده می‌شود.

احداث 24 نیروگاه خورشیدی در مناطق عملیاتی در گام‌های نخستین خود جهت عملیاتی شدن آن قرار گرفته است؛ به این ترتیب مطالعات و مراحل اولیه برای احداث 12 نیروگاه خورشیدی کوچک در 12 ایستگاه مخابراتی و 12 نیروگاه خورشیدی متوسط در 12 مرکز منطقه در دست اقدام است که با بهره برداری از آنها بخشی از وظایف قانونی شرکت برای تامین درصدی از برق مصرفی از منابع تجدیدپذیر، محقق خواهد شد.

شرکت خطوط لوله و مخابرات نفت ایران اعلام کرد که صرفه‌جویی انرژی محقق شده در این شرکت در سال 1401 نسبت به متوسط ده ساله عملکرد انرژی شبکه خطوط لوله و مراکز انتقال نفت (از 1390 تا 1399)، بیش از معادل 200 هزار بشکه نفت خام (بیش از 1,230,000 گیگاژول) برآورد می شود.

همچنین طبق آمار ارائه شده، بهبود عملکرد انرژی در سال‌های 1399 و 1400 نسبت به دوره زمانی 90 تا 98، به‌ترتیب حدود 65 و 150 هزار معادل بشکه نفت خام (BOE) بوده است. به عبارتی در مجموع در دو سال گذشته بیش از معادل 355 هزار بشکه نفت خام در شرکت خطوط لوله و مخابرات نفت ایران، صرفه‌جویی انرژی محقق شده است که با توجه به سبد انرژی مصرفی حداقل ارزشی معادل 21 میلیون دلار دارد.