آمریکا چگونه مجبور به واریز 43 میلیون دلار به حساب ایران شد؟

به گزارش گروه سیاسی خبرگزاری دانشجو، دهم فروردین 1402 (30 مارس 2023) رای دیوان بین‌المللی دادگستری درباره برخی از اموال بلوکه شده ایران صادر شد که در این رای دیوان، فارغ از اعلام عدم صلاحیت درخصوص رسیدگی به موضوع بانک مرکزی، دولت ایالات متحده را در مورد نقض تعهدات ناشی از مواد 3 (بند 1)، ماده 4 (بند‌های 1 و 2) و ماده 10 (بند 1) معاهده مودت روابط اقتصادی و حقوق کنسولی مصوب 1955 متخلف شناخت. در همین راستا توسط مرکز امور حقوقی بین المللی معاونت حقوقی نهاد ریاست جمهوری با مشارکت دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران همایشی با عنوان همایش ملی تحلیل ابعاد مختلف رای دیوان بین المللی دادگستری در ماجرای بعضی اموال مصادره شده ایران در تالار شیخ مرتضی انصاری آن دانشکده برگزار شد. درخواست نهاد‌های بین‌المللی برای انجام وظایف خود در فاجعه غزه در بخش آغازین این برنامه که در آن اساتید و دانشجویانی از دانشگاه‌های تهران و شهرستان‌ها حضور داشتند، احمدرضا توحیدی، دبیرعلمی همایش ضمن بیان پیشینه صدور رای و تلاش‌های مستمر دولت ایران برای اثبات حقوق ملت ایران نزد دیوان بین المللی دادگستری، به وظایف نهاد‌های بین‌المللی بویژه سازمان ملل متحد برای حل بحران های بین‌المللی اشاره کرد که از جمله این بحران‌ها، فاجعه انسانی در حال وقوع در غزه است. با توجه به انفعال نهاد‌های بین‌المللی نسبت به نقض حقوق بشر و بشردوستانه در فلسطین، حماس در تاریخ 7 اکتبر 2023 در راستای اعمال حق بر تعیین سرنوشت مردم فلسطین، اقدام پیش‌دستانه‌ای را علیه رژیم اشغالگر صهیونیستی انجام داد که در مقابل رژیم صهیونیستی با حملات هوایی گسترده‌تر و وحشیانه‌تر از هر زمان دیگری در گذشته، محله‌ها و مناطق مسکونی غزه را نابود، سیستم درمانی را فلج و هزاران نفر را آواره کرده است. در نتیجه این جنگ، تاکنون بیش از هزاران نفر کشته و مجروح شده اند و وزیر دفاع رژیم صهیونیستی، محاصره کامل غزه را اعلام کرده و دسترسی مردم به برق، غذا، آب و گاز و حتی اینترنت در غزه قطع کرده‌اند. مجدداً دنیا شاهد مجازات دسته‌جمعی ملت فلسطین توسط رژیم اشغالگر است. صحنه‌های جنایات ارتکابی از سوی رژیم صهیونیستی وحشت‌ناک و فاجعه‌آمیز است. اکنون بیش از هر زمان دیگر باید چشم انتظار صدور نظر مشورتی دیوان بین المللی دادگستری در زمینه تعهدات اشغالگر بود. همچنین، با توجه به عضویت فلسطین در دیوان کیفری بین‌المللی، این دیوان از صلاحیت لازم برای تحقیق، تعقیب و مجازات مرتکبان این جنایات برخوردار است و دادستان دیوان نیز اعلام کرده که در ادامه تحقیقاتی که از سال 2021 در مورد جنایات جنگی اسراییل در سرزمین فلسطین انجام شده، به تحقیقات لازم را در خصوص جنایات ارتکابی کنونی نیز انجام خواهد داد. در ادامه همایش، اساتید برجسته حقوق بین الملل به تحلیل و بررسی ابعاد گوناگون رای دیوان بین‌المللی دادگستری و دستاورد‌های آن برای دولت ایران پرداختند. لازم به ذکر است که مجموعه مقالات دریافتی از استادان و حقوقدانان متعاقبا در شماره ویژه «مجله حقوقی بین المللی» به چاپ خواهد رسید. آمریکا چگونه مجبور به واریز 43 میلیون دلار به حساب ایران شد؟ در حاشیه این همایش توکل حبیب‌زاده رییس مرکز امور حقوقی بین‌المللی معاونت حقوقی رئیس جمهور پیرامون رأی دیوان بین‌المللی در پرونده بعضی اموال ایران اظهار داشت: این رأی از نظر اعلام موارد متعدد نقض معاهده مودت 1955 توسط دولت ایالات متحده امریکا رأی بسیار برجسته‌ای است که توسط اساتید ارائه کننده مقاله در همایش نیز مورد تصریح و تاکید قرار گرفت. اگر چه دیوان در مورد ضبط و مصادره اوراق قرضه بانک مرکزی ایران از سوی دولت امریکا عدم صلاحیت خود را اعلام کرد؛ اما از آنجا که دیوان در همین موضوع نیز بر مصونیت و بعد حاکمیتی اموال بانک مرکزی تاکید کرد، خود این اعلام مصونیت برای استناد در پرونده‌های دیگر مرتبط با اموال آن بانک حائز اهمیت است. وی افزود: در مجموع همان‌طور که اساتید و نخبگان دانشگاهی در این نشست علمی اشاره کردند، این رأی یکی از آرای مهم دیوان بین‌المللی دادگستری در پرونده‌های جمهوری اسلامی ایران است. ان‌شاءالله بتوانیم همین مسیر را در پرونده نقض معاهده مودت نیز دنبال کنیم. رییس مرکز امور حقوقی بین المللی معاونت حقوقی رئیس جمهور با اشاره به موفقیت و دستاورد این مرکز در خصوص الزام دولت آمریکا به اجرای رأی شماره 604 در پرونده الف -15، نزد دیوان داوری دعاوی ایران - امریکا، اظهار داشت: با اجرای این رأی مبلغ 43 میلیون دلار بابت اصل و سود محکوم‌به به حساب جمهوری اسلامی ایران در بانک هلندی واریز شد. حبیب‌زاده ادامه داد: موضوع این پرونده نقض تعهدات دولت آمریکا مبنی بر ترتیب انتقال اقلام غیرنظامی ایران مطابق با بیانیه کلی الجزایر است که در حدود بیش از سه سال گذشته، علیرغم صدور رأی الزام‌آور توسط دیوان داوری دعاوی ایران - آمریکا، دولت امریکا به بهانه‌های مختلف از اجرای رأی سرباز می‌زد. با پیگیری‌های مستمر این مرکز از طریق دیوان داوری لاهه، بالاخره آمریکایی‌ها ناچار شدند مبلغ 43 میلیون دلار را به حساب ایران واریز کنند. این موضوع دستاورد ارزشمندی از زحمات همکاران مرکز در شعبه لاهه است.