آنچه بر تئاتر گذشت؛ تحقق وعده 20 ساله تا پیمودن مسیر چهارساله در 10 ماه
تهران - ایرنا - دولت مردمی در حوزه تئاتر تحقق هشت گام اساسی را در کارنامه یکساله خود ثبت دارد از جمله توسعه زیرساخت‌های آموزشی و اجرای عدالت فرهنگی، تخصیص تمام بودجه جشنواره تئاتر فجر بعد از 20 سال، تلاش برای افزایش سالن‌های نمایشی استان‌ها و تسریع روند واکسیناسیون.
به گزارش ایرنا، یکسال از سپردن سکان اداره کشور به دولت سیزدهم می‌گذرد، دولتی که به ریاست آیت‌الله سید ابراهیم رئیسی و با شعار دولت مردمی، ایران قوی کار خود را آغاز کرد و به اذعان بسیاری از کارشناسان و ناظران، در تاریخ دولت‌های پس از انقلاب، هیچ دولتی به‌اندازه دولت سیزدهم و آیت‌الله رئیسی میراث‌دار مشکلات، ضعف‌ها و کاستی‌های برجای‌مانده از دولت پیش از خود نبوده است.
وضعیت بد شاخص‌های کلان اقتصادی، کسری بودجه، کاهش ارزش پول ملی، تورم بالا و بسیاری دیگر از چالش‌ها که ماحصل سیاست‌گذاری‌ها و اقدامات نادرست سال‌های پیش از 1400 بود شرایطی را رقم زد که به گفته آیت‌الله رئیسی در اولین حضور وی در جلسه هیات دولت که با وزرای دولت قبل برگزار شد، نخستین چالش پرداخت حقوق مردادماه بود!
با این‌حال گرچه چالش‌ها بسیار زیاد بوده و هست، اما با همت مسئولان دولت سیزدهم اعم از رئیس جمهوری، وزیران و سایر ارکان دستگاه اجرایی، طی یکسال گذشته علاوه بر رفع بسیاری از چالش‌های گذشته و تلاش برای ریل‌گذاری صحیح برای حرکت به سوی شرایط بهتر، اقدامات ارزشمندی نیز در حوزه‌های مختلف عملکردی صورت گرفته است که به نظر می‌رسد با گذشت یک سال از استقرار دولت اکنون نوبت به بازخوانی آن رسیده است.
در این گزارش به اقدامات و دستاوردهای دولت سیزدهم در حوزه تئاتر خواهیم پرداخت.
در عرصه فرهنگ و هنر بی تردید توجه به هنر تئاتر به عنوان مادر هنرهای نمایشی همواره مهمترین ضامن قوت یا ضعف دیگر هنرهای به شمار می‌رود.
23 برنامه وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در حوزه آسیب‌شناسی و تقویت حوزه تئاتر
محمدمهدی اسماعیلی در قامت وزیر پیشنهادی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی دولت سیزدهم در 25 مرداد 1400 خورشیدی آسیب‌شناسی، برنامه‌ها و پیش‌بینی‌های خود را در حوزه‌های مختلف زیرمجموعه وزارتخانه از جمله تئاتر و هنرهای نمایشی طی متنی پژوهشی و تحلیلی در 83 صفحه رسانه‌ای کرد.
وزیر پیشنهادی وزارت فرهنگ و ارشاد دولت سیزدهم در حوزه آسیب‌شناسی و ارائه برنامه‌ها در شاخه تئاتر بعد از بازتاب 23 بند نگاه آسیب‌شناسانه به این شاخه هنری به بیان برنامه‌های خود برای تعالی، توسعه و شکوفایی هر چه بیشتر تئاتر در دوران وزارتش پرداخت.
مواردی چون مبهم بودن جایگاه هنر تئاتر در بدنه فرهنگی کشور، عدم توجه لازم به تأثیر سیاست‌های مالی و فرهنگی در حوزه تئاتر، کمبود سالن‌های استاندارد نمایشی، گرانی بلیت و خدمات تئاتری، عدم مشارکت مردمی در عرصه هنرهای نمایشی، نبود اولویت بندی و نیازسنجی در حوزه‌های آموزش، مخاطب، هنرمند، اثر، مدیر، پژوهش تئاتر، عدم ساماندهی پرورش و تربیت هنرمندان فعال در حوزه هنرهای نمایشی؛ عدم توجه هنرمندان مجرب و حرفه‌ای به موضوعات دینی، ارزشی و فرهنگی؛ توجه و تقلید هنرمندان حوزه هنرهای نمایشی به آثار غربی در مقایسه با آثار ایرانی و شرقی و عدم توجه لازم به نمایش‌های سنتی آسیب هایی بود که در این برنامه مطرح شد.
وی همچنین در حوزه رفع آسیب‌ها، توجه به دغدغه‌ها و اولویت‌سنجی برنامه‌ها برای حرکت پُرشتاب تئاتر و خانواده این هنر به سمت توسعه و پیشرفت به مواردی چون توجه به مطالبات اهالی تئاتر و حل مسائل صنفی از طریق خانه تئاتر، فرهنگسازی در راستای فعال سازی ظرفیت تئاتر در کشور بر اساس آمایش سرزمینی و محوریت تئاترهای بومی و محلی در اقصی نقاط کشور به واسطه احداث سالن‌های نمایش تئاتر در سراسر کشور، همچنین حمایت از گروه‌های نمایشی شهرستان‌ها، سامان بخشی جشنواره‌های موضوعی، منطقه‌ای و سراسری تئاتر، تقویت نهادهای صنفی و خصوصی نمایش، اعطای مجوز و ایجاد ظرفیت رسمی برای تعزیه، شاهنامه خوانی، نقالی و غیره در قالب تشکیل صنف، بهینه سازی ظرفیت نظارت بر محتوا و اجرا در راستای صیانت از فرهنگ ایرانی - اسلامی، هدفمندی ظرفیت تئاتر در حوزه کودک و نوجوان و سیاستگذاری در راستای تقویت و حمایت از گروه‌های نمایش آیینی، مذهبی، سنتی و بومی و مواردی دیگر را ذکر کرده بود.
گام اول؛ رسیدگی به خسارت‌های کرونا بر خانواده تئاتر
اسماعیلی اولویت اول این نهاد وزارتی را در نخستین روزهای آغاز به کارش (5 شهریور ماه 1400) رسیدگی به عوارض ناشی از کرونا برای اصحاب فرهنگ و هنر به ویژه خانواده تئاتر دانست.
این رویکرد همزمان با ایامی بود که تعطیلی سالن‌های تئاتر و رکود 18 ماهه اجراهای عمومی شرایط سختی را برای خانواده تئاتر به ویژه آن دسته از هنرمندانی که تنها راه امرار معاش خود و خانواده‌شان از طریق اجراهای عمومی بود فراهم ساخته بود.
به همین سبب تاکید وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی دولت سیزدهم بر تلاش برای کاستن و جبران خسارت‌ها همچنین کوشش برای تسریع روند واکسیناسیون و بازگشایی سالن‌های نمایشی یکی از خبرهای خوشی بود که هنرمندان تئاتر در نخستین روز کار رسمی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی از زبان او می‌شنیدند
گام دوم؛ تسریع روند واکسیناسیون و خط بطلان بر 18 ماه تعطیلی تئاتر
یکی از اصلی‌ترین دغدغه‌های دولت سیزدهم و به ویژه آیت‌الله سیدابراهیم رئیسی تلاش برای تسریع روند واکسیناسیون و گام برداشتن به سمت امنیت نسبی جامعه و در نهایت بازگشت شرایط کار، تحصیل، تولید و اشتغال به روزهای پیش از فراگیری این ویروس جهانی بود.
امری که با روی کار آمدن دولت سیزدهم نه در حرف که در عمل جنبه عینی و عملیاتی به خود گرفت و در قریب به یک ماه از شروع کار دولت سیزدهم شاهد شکسته شدن روزانه رکورد ورود واکسن و تزریق دُزهای اول و دوم آن به افراد بودیم. مساله‌ای که آرام آرام شرایط بازگشت به روزهای پیش از کرونا را بیش از پیش فراهم می‌کرد
این مساله در حوزه فرهنگ و هنر نیز به عنوان یکی از اولویت‌های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تعریف شد و در کنار تلاش این نهاد وزارتی مبنی بر تزریق واکسن به هنرمندان پیشکسوت، تزریق واکسن به دیگر هنرمندان برای فراهم کردن هر چه سریع‌تر مسیر بازگشت آنها به کسب و کار تولید آثار هنری‌شان با جدیت و سرعت دنبال شد. به گونه‌ای که در نیمه شهریور (15 شهریور 1400) از زبان اسماعیلی تلاش این وزارتخانه برای عادی‌سازی فعالیت‌های فرهنگی و هنری رسانه‌ای شد.
گام سوم؛ دمیدن امید به تنور اجراها تا رسیدن به رکورد اجراها پیش از کرونا
اتفاقی که در اقوال کارشناسان نیازمند گذشت زمانی حداقل 4 ساله بود در کمتر از یک سال جامه عمل پوشاندعادی‌سازی فعالیت‌های فرهنگی و هنری تنها یک ماه بعد از آغاز به کار دولت سیزدهم در سایه روند واکسیناسیون سراسری جامعه؛ نشان دهنده عزم بالای دولت جهت فراهم کردن شرایط بازگشت هنرمندان به حرفه تخصصی‌شان در عرصه‌های مختلف هنری بود، این مهم در 27 شهریور 1400 رنگ عملیاتی به خود گرفت و ستاد ملی مقابله با کرونا همچنین دولت اجازه بازگشایی سالن‌های تئاتری را با تغییر رنگ پایتخت و بسیاری دیگر از استان‌ها و شهرستان‌های کشور صادر کرد.
ابلاغ همین دستور کافی بود بار دیگر شاهد بازگشت رنگ و نور امید بر چهره هنرمندان تئاتر و سیمای تماشاخانه‌ها و سالن‌های دولتی و خصوصی تئاتر در کشور باشیم. درست از زمان ابلاغ این دستور در تاریخ مذکور درخواست هنرمندان تئاتر برای اجرا در تالارهای سراسر کشور ارائه شده و همین خود نوید روزهای بهتر و بهتر برای خانواده تئاتر و از آن مهمتر مخاطبان این هنر را می‌دهد.
این روند تا مرداد ماه 1401 به شکل مستمر با شیب صعودی بسیار مطلوبی به روند خود ادامه داده است به گونه‌ای که در مردادماه 1401 آمار اجراهای نمایشی در پایتخت به رکورد بیش از 80 اثر طی هر شب رسید که این آمار قابل تطبیق با تعداد اجراهای نمایشی پیش از دوران کرونا در پایتخت است. اتفاقی که در اقوال کارشناسان نیازمند گذشت زمانی حداقل 4 ساله بود در کمتر از یک سال جامه عمل پوشاند. این مهم یکی از درخشان‌ترین برگ‌های توفیق مدیریت تئاتر کشور ذیل برنامه‌های اجرایی دولت سیزدهم در عرصه فرهنگ و هنر به شمار می‌رود.
گام چهارم؛ تلاش برای افزایش سالن‌های نمایشی استان‌ها
یکی دیگر از برنامه‌های اسماعیلی در حوزه تئاتر در برنامه 83 صفحه‌ای وی توسعه عادلانه فضاهای فرهنگی و تقسیم به مساوات بودجه فرهنگی در تمام استان‌ها و شهرستان‌ها به ویژه در حوزه تئاتر با محوریت افزایش و توسعه زیرساخت‌ها و سالن‌های نمایشی در سطح کشور است.
رویکردی که بار دیگر جنبه عینی و عملیاتی یافت. برنامه‌های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در حوزه اتمام ساخت؛ تجهیز؛ به‌سازی و روزآمد سازی سالن‌های تئاتری سراسر کشور در قالب سفرهای استانی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی به همراه رئیس جمهور؛ یا به شکل مستقل و همچنین معاونت هنری وزارتخانه (محمود سالاری) از 20 مهر 1400 تا 14 مرداد 1401 به شکل مستمر ادامه داشت و تا لحظه تنظیم این گزارش بیش از 500 میلیارد تومان بودجه برای اتمام و تکمیل ساخت سالن‌ها تئاتری، تجهیز، نوآوری و به‌سازی سالن‌های نمایشی در سراسر کشور هزینه شده است.
گام پنجم؛ مشارکت استان‌ها در برگزاری جشنواره‌های هنری فجر انقلاب
یکی از مهمترین اقدامات وزارت فرهنگ دولت مردمی سیزدهم، برداشتن گامی مهم برای مشارکت دیگر استان‌ها و شهرستان‌ها در برگزاری جشنواره‌ها و رویدادهای مهم فرهنگ و هنر کشورمان بودیکی از مهمترین اقدامات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی دولت مردمی سیزدهم در همراهی با چهلمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر، برداشتن گامی مهم برای مشارکت دیگر استان‌ها و شهرستان‌ها بود. اتفاقی که برای نخستین‌بار در طول سابقه 40 ساله جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر شاهد برگزاری مراسم افتتاحیه این رخداد در جایی غیر از تهران بودیم. قرعه این مهم در گام نخست به نام استان یزد و شهر بادگیرها رقم خورد.
اتفاق و رویدادی که از همان زمان مطرح شدن تا روز اجرا و برگزاری‌اش مصادف با 15 بهمن‌ماه 1400 نه‌تنها مورد استقبال فعالان، هنرمندان، کارشناسان و منتقدان عرصه هنرهای نمایشی کشور قرار گرفت که بازتاب‌دهنده این اصل بود که دولت سیزدهم در کنار تأکیدات آیت‌الله رئیسی به‌عنوان رئیس‌جمهور این دولت و وزرای کابینه او برای عملیاتی ساختن تمامی آن شعارها، نخست خود روحیه انقلابی و جهادی را به فعلیت درآورده‌اند تا بتوانند با این حرکت آغازگر استمرار این روحیه در بدنه معاونان، مدیران کل و درنهایت خانواده فرهنگ و هنر کشورمان باشند.
گام ششم؛ تخصیص تمام بودجه جشنواره تئاتر فجر؛ تحقق آرزویی بعد از 20 سال
برای نخستین بار وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی عدد اعلام‌شده 9 میلیارد و 200 میلیون تومان بودجه ارزیابی‌شده برگزاری این رخداد را به شکل تام و تمام به جشنواره چهلم اختصاص دهددیگر نقش‌آفرینی مهم دولت و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در راستای تحقق وعده‌های داده‌شده به برطرف ساختن آسیبی بازمی‌گشت که همواره یکی از اصلی‌ترین موانع و سدهای برگزاری جشنواره‌های فرهنگی و هنری با محوریت فجر انقلاب بود؛ مساله بودجه!!
نمی‌توان طی دو دهه اخیر به جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر به‌عنوان مهمترین رویداد عرصه هنرهای نمایشی کشورمان نگاه کرد و همواره و بی هیچ اغراقی شاهد اختلاف بودجه اعلام‌شده از سوی دبیر این رویداد و درنهایت آنچه که از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی دولت‌های مختلف به اداره‌کل هنرهای نمایشی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای برگزاری این جشنواره بازمی‌گشت، نبود.
تاریخ حداقل دو دهه اخیرحتی برای نمونه، یک‌بار نیز شاهد تخصیص کامل بودجه اعلام‌شده از سوی دبیر و مبلغ پرداخت‌شده از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نبوده است!
در همین راستا برای نخستین بار وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی عدد اعلام‌شده 9 میلیارد و 200 میلیون تومان بودجه ارزیابی‌شده برگزاری این رخداد را به شکل تام و تمام به جشنواره چهلم اختصاص دهد.
گام هفتم؛ آزمون سوم؛ اتمام جشنواره تئاتر فجر بدون یک ریال بدهی!
شاید درخشان‌ترین بخش تخصیص کامل بودجه چهلمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر؛ در به هنگام و به‌موقع پرداخت شدن آن بودشاید درخشان‌ترین بخش تخصیص کامل بودجه چهلمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر؛ در به هنگام و به‌موقع پرداخت شدن آن بود. جایی‌که همزمان با برگزاری مراسم اختتامیه چهلمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر در 26 بهمن‌ماه 1400 این رویداد برخلاف ادوار پیشین خود حتی یک ریال بدهی نداشت.
این جشنواره توانسته بود تمام تعهدات مالی خود نسبت‌به کمک‌هزینه‌های گروه‌های نمایشی، مسئله اسکان و پذیرایی هنرمندان استانی و همچنین دیگر هنرمندانی که در قالب گروه‌های نمایشی بخش تئاتر ملل برای رونق بخشیدن به بازگشت این بخش که در جشنواره سی‌ونهم به‌سبب شیوع ویروس کرونا از این رویداد حذف‌شده بود را به شکل تمام و بدون کوچک‌ترین فاصله و ذره‌ای دلواپسی پرداخت کند
گام هشتم؛ توسعه زیرساخت‌های آموزشی و اجرای عدالت فرهنگی
از دیگر برنامه‌های اعلام‌شده وزیر فرهنگ و ارشاد به توسعه فراگیر هنر در دو ساحت آموزش و همچنین برداشتن گام‌های عینی و عملیاتی برای تحقق توسعه عدالت فرهنگی بازمی‌گشت.
اتفاقی که گذار یک ساله فعالیت دولت مردمی سیزدهم در قالب سفرهای مختلف و متعدد وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی به استان‌ها و تخصیص بودجه برای اتمام ساخت سالن‌ها و زیرساخت‌های موردنظر برای افزایش سرانه تالارهای نمایشی با محوریت توسعه و فراگیری عرصه هنر تئاتر و همچنین تاکید وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی بر گام برداشتن در حوزه عینی و ملموس توسعه آموزش هنر نمایش در تمامی استان‌ها و شهرستان‌ها با تاکید بر احداث یک هنرستان پسرانه و یک هنرستان دخترانه در هر استان؛ جنبه‌ای دیگر از تحقق وعده‌های داده‌شده از سوی اسماعیلی را با خود به‌همراه داشت.
آموزش رایگان 50 رشته هنری در 20 استان کشور (از جمله هنر تئاتر) و ساماندهی معاونت‌های آموزشی وپژوهشی حوزه هنرهای نمایشی در سراسر کشور نه تنها جنبه تحقق یافته شعار عدالت فرهنگی را بازتاب می‌داد که در حقیقت پاسخی به مطالبه چهار دهه اخیر در حوزه توازن نظام آموزشی و توجه به نقاط کمتر برخوردار کشور بود.
برچسب‌ها
- محمد مهدی اسماعیلی
- کرونا
- وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی
- سید ابراهیم رییسی
- چهلمین جشنواره بین المللی تئاتر فجر
- تئاتر
- دولت سیزدهم
- دولت مردمی
- اداره کل هنرهای نمایشی
- محمود سالاری
پرونده خبری
