آیا "رسانهها" در خدمت ایده حجاب هستند؟
برخی از رسانهها حجاب را تبلیغ میکنند اما در واقع کلیت رسانهها و شبکههای اجتماعی در خدمت ایده حجاب نیست و در خدمت نقد و فاصله گرفتن از الگوی مطلوب حجاب است.
به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم، حجاب و پوشش اسلامی از جمله موضوعات مهم جامعه امروزی در ایران است. موضوعی که علاوه بر جایگاه مهمی که دارد، نقطه هدف برای طراحی دشمن است تا با توطئهگریها به دنبال نابودی زمینهها و زیرساختهای ایمانی و اخلاقی ایران اسلامی باشد.
رابطه تنگاتنگ میان حجاب و زن، حصار امنی است که عفت را برای زنان بهوجود میآورد. به صورت کلی بدحجابی در کشور معلول دو دسته شرایط کلان و شرایط خُرد است که به ترتیب مواردی را اشاره میکنیم:
رسانهها
رسانه و فاصلهگیری از الگوی مطلوب حجاب، بخشی از مسئله علل ساختاری و کلان را تشکیل میدهد یعنی تحولات ساختاری که در جامعه ما وجود دارد و براساس آن زندگی امروزه ما را متحول کرده است. برای مثال، در عرصه فرهنگ، بازیگرانی حضور دارند که در گذشته همانند آنها نبود یا حیطه تأثیرشان مثل امروزه نبوده است. یا رسانهها، در گذشته تلویزیون و رادیو توسط دولتها و بهصورت متمرکز مدیریت میشدند اما در حال حاضر رسانههای مجازی و پیامرسانها باعث شده که هر کاربری خود یک رسانه باشد.
تعاملی دوسویه میان پیام و گیرنده پیام برقرار است. تغییر شکل رسانهها با رسانههای گذشته منجر به تغییر ماهیت استفاده کاربردی از آنها شده است بعضی از رسانهها حجاب را تبلیغ میکنند اما در واقع کلیت رسانه در خدمت ایده حجاب نیست، کلیت رسانه امروز در خدمت نقد و فاصله گرفتن از الگوی مطلوب حجاب است.
فعالیت فرهنگی در زمینه حجاب بدون جمعآوری پوشاک نامتعارف نتیجه نداردآموزش عالی
در کنار بحث فرهنگ و رسانه، ساختار تسهیلکننده بدحجابی یا بیحجابی در جامعه، آموزش عالی است. مثل ساختار آموزش عالی کشور که از شهرهای مختلف دانشجو پذیرش کرده و باعث ایجاد فاصله از نظارتهای خانوادگی، قومیتی و محلی میشود. با تغییر شکل در رفتارها و کنار گذاشتن کُدهای پوششی خود، کدهای جدیدی را جایگزین میکند. اغلب کدها منتقد حجاب هستند مثلاً یک دانشجو شهرستانی ترم اول که در تهران برای تحصیل آمده در ترم هشتم از لحاظ ظاهری و رفتاری بسیار متفاوتتر فارغالتحصیل میشود، پس اینگونه ساختار آموزش عالی، ساختار فاصلهاندازی بین فرزندان و خانواده و تضعیف نظارتهای خانوادگی را به دنبال دارد.
حجاب ایده سیاسی
یک مسئله مهم دیگر درباره حجاب این است که ایده حجاب یک ایدهای سیاسی به شمار میرود و از گفتمانهای دیگر در ایران مسئله حجاب است که به عنوان نقطه کانونی اهمیت داشته است. از جمله سخنان مهم رهبری درباره بحث حجاب این است که فرمودند، مسئله زن فقط مسئله پوشش نیست. به حضور فعال زنان و دختران ایرانی در عرصههای تحصیلی، فعالیتهای سیاسی و اجتماعی، مناصب مدیریتی و حضور فعال آنان در باب مبارزات قبل از انقلاب و دوران دفاع مقدس و راهپیمایی 22 بهمن و روز قدس. در کجای دنیا زنان مانند زنان ایرانی این همه فعالیت دارند که زنِ ایرانی با افتخار و سربلندی انجام میدهد؟ همچنین در تبیین الزام شرعی و قانونی حجاب تأکید کردند در مسئله پوشش، حجاب، محدودیتی شرعی و قانونی است نه محدودیتی دولتی و کشف حجاب نیز هم حرام شرعی است و هم حرام سیاسی و بسیاری از کسانی که کشف حجاب میکنند از پشت پرده تحریک به این کار یعنی دستگاههای جاسوسی دشمن مطلع نیستند و اگر بدانند پشت کشف حجاب و مبارزه با حجاب چه کسانی و دستگاههایی هستند این کار را نمیکنند چون خیلی از آنها اهل دین و تضرع و ماه رمضان هستند.(51/1/2041 سخنرانی در دیدار با کارگزاران و مسئولان نظام)
تضعیف باورها و اعتقادات مذهبی در جامعه
با توجه به اندیشه و رفتار انسانها در جامعه، هر فرد مسلمان براساس جهانبینی و باورهای اعتقادی خویش عمل میکند و حجاب نیز نماد و تبلور اعتقادات فردی است و بر اساس اعتقادات و میزان مذهبی بودن، رفتارها، عملکردها و نوع پوشش نیز مطابق با اصول و معیارهای دینی خواهد بود. پس کمرنگ شدن باورها و اعتقادات مذهبی میان جوانان در جامعه، معلول چند عامل است، یکی از عوامل عمده القای این تفکر که دین به تنهایی توانایی حل مشکلات بیشتر را در این زمان ندارد، در نتیجه این تفکر انحرافی منجر به زیرپا گذاشتن قوانین و احکام و روی آوردن به بدحجابی و بیحجابی میشود.
تهاجم فرهنگی و تقلید از غرب
از آنجا که در غرب و اروپا، معنویت و مذهب، اعتقادات و باورها همگی از زندگی مردم جدا شده و معنا و موضوعیتی در متن زندگی ندارد. غرب با گریزان کردن دختران و زنان از حجاب کامل سعی میکند میان آنان و ارزشهای جامعه فاصله ایجاد کند و تا حدودی کشورهای غربی در طراحی و ترویج این ایده و تفکر در جوامع اسلامی موفق بودهاند.
عوامل و زمینههای رشد بدحجابی و بی حجابی در جامعه، نادیده گرفتن الگوهای خودی از اقشار مختلف مثل نخبگان، قهرمانان، مداحان و... و روی آوردن به الگوهای بیگانه مثل گروههای خوانندگی و شخصیتهای هالیوودی است. در نتیجه با وجود خلاء فرهنگی و آمادگی جامعه به راحتی از فرهنگ بیگانه دشمن تأثیر پذیرفته و تهاجم فرهنگی شکل میگیرد.
روحیه غربگرایی و غربزدگی
با ترویج روحیه غربگرایی و غربزدگی در جوانان و نوجوانان در جامعه، همچنین تلقی برخی افراد این است که اگر بخواهیم متمدن و پیشرفته باشیم، باید در رفتار، عملکرد، نوع و مدل لباس از غرب تقلید کنیم.
در این رویکرد که متمدن شدن به معنای غربی شدن و تقلید از الگوها و هنجارهای غربی است، در این صورت جوانانی که از نظر اعتقادی و دینی باورهای لازم را ندارند تلاش میکنند در نوع پوشش و رفتارها از غرب تقلید کنند یعنی اگر کشف حجاب یک سبک زندگی و یک نظم زیستن است و حجاب هم یک سبک زندگی است که این دو همواره در حال حذف دیگری خود هستند. در حالیکه این دو به هیچ عنوان نمیتوانند همدیگر را به مثابه امر متضاد تحمل کنند.
ضعف و ناهماهنگی در نهادهای
نخستین کانون و نهاد اصلی تربیت، خانواده است. ریشه و بنیه اصلی تفکر و اعتقادات انسان به چگونگی رشد و تربیت او در خانواده باز میگردد و بعد مدرسه و نهادهای دولتی و... که عهدهدار مسئولیت و وظایف شخصی از کارکردهای یک جامعه هستند.
تعامل و همسویی آنها چگونگی حرکت فرهنگ یک جامعه را مشخص میکند. اگر هر یک از نهادها اهداف خود را به سمت اسلامی کردن و گرایش دختران و نوجوانان را به حجاب تقویت کند، شاهد بدحجابی و بیحجابی نخواهیم بود اما آسیبپذیری زمانی آغاز میشود که هر یک از نهادها وظایف اصلی و همسو با اهداف کلی جامعه را انجام ندهد که در چنین شرایطی تهاجم فرهنگی و رواج بیحجابی و بدحجابی در جامعه اوج پیدا میگیرد.
در نتیجه، جامعهای که بین نهادهای اجتماعی و سیاستهای کلی آن پیوند عمیقی وجود داشته باشد. به صورت یکپارچه و آسیبناپذیر در برابر تهاجمها و بدعتها عمل میکند و در تمام صحنههای اجتماعی و فرهنگی با قدرت مقابل بیگانگان ایستادگی دو همچون دژی محکم در برابر توطئهها پایداری میکند.
با توجه به شرایط کنونی جامعه و تغییرات محسوس در سبک و سلوک افراد و پوشش نوجوانان و جوانان، مسئله حجاب بطور کلی لازم میآید تصمیمات جدی و عمیقی در این زمینه اندیشیده شود و دوقطبی حجاب و بیحجابی به زودی حل شود. گرچه تحول و بازگشت به اصول و عقاید دینی جامعه در درجه اول به خود افراد و در درجه دوم عملکرد صریح و قانونی مسولان مربوطه را میطلبد.
سیده ناهید موسوی