ابعاد تازه رویارویی عربستان و امارات در یمن
تهران - ایرنا - هر روز که می گذرد ابعاد جدید دیگری از تنش میان عربستان و امارات متحده عربی در بحران یمن رو می شود که این نشان دهنده شکاف و اختلافات شدیدتر و عیان تری است؛ اختلاف هایی که سبب شده این دو کشور در کشتار و قتل عام مردم محروم یمن حتی رودر روی هم علیه یکدیگر وارد عمل شوند.
به گزارش ایرنا، رقابت‌های سیاسی و عدم تحقق اهداف جنگ یمن در کنار هم آوری بر سر قلمرو و مطامع اقتصادی متعارض از جمله مهمترین عواملی است که عربستان و امارات را که پیش از حمله نظامی به یمن در یک جبهه واحد قرار داده بود، باعث شده که صف این دو کشور از هم جدا شود و در عمل آنها را در مقابل هم قرار دهد.
در همین راستا، اختلاف‌ها و شکاف‌ها در جنگ چندین ساله یمن میان دو کشور آن قدر بیشتر و گسترده‌تر شد که به حوزه‌ها و مراکز اطلاعاتی عربستان و امارات نیز کشیده شده است.
اختلافات پنهان در درون مراکز اطلاعاتی عربستان و امارات در سایه جنگ چندین ساله یمن و اقدام ابوظبی در به کارگیری نفوذ خود در ائتلاف عربی برای تسویه مخالفان یمنی خود افزایش یافته است.
به گزارش روز یکشنبه پایگاه خبری الخلیج آنلاین، اطلاعات موجود نشان می‌دهد که فرماندهان سعودی حاضر در ائتلاف عربی در جنگ یمن طی گزارش‌هایی خواهان بازبینی اختیارهای مراکز اطلاعاتی کشورهای عضو ائتلاف عربی به ویژه امارات شده اند.
بر پایه این گزارش که افسران سعودی در ماه اکتبر (مهر و آبان) درباره اختلافات گسترده و ناهمخوانی دیدگاه‌ها در هماهنگی میان دستگاه اطلاعاتی عربستان و امارات به نگارش درآورده اند، آمده است که این اختلاف‌ها منجر به کاهش دقت عملیات نظامی علیه انصارالله یمن شده است.
«عبدالرحمن مسعودی»، سرهنگ بخش اطلاعات ارتش سعودی در یکی از این گزارش‌ها، رسما از وزارت دفاع این کشور به ریاست «محمد بن سلمان»، ولیعهد سعودی می‌خواهد که جدایی و انفکاک فعالیت اطلاعاتی عربستان با امارات را در دستور کار قرار دهد.
در گزارشی که توسط مسعودی به دفتر ویژه بن سلمان ارسال شده است، وی آورده که دستگاه اطلاعاتی امارات عمدا اطلاعاتی را به ائتلاف عربی داده که نشان دهنده مواضع گروه‌های تروریستی است اما پس از بررسی اطلاعات به دست آمده روشن شد که این مواضع متعلق به ارتش یمن بوده است.
بر اساس این گزارش‌ها، عربستان به اطلاعاتی دست یافته که نشان می‌دهد دستگاه اطلاعاتی امارات عمدا اطلاعات نادرست و اشتباه به ائتلاف عربی داده است تا یگان‌های مخالف خود در ارتش یمن را به ویژه در جریان عملیات هوایی ائتلاف عربی از میان بردارد.
نارضایتی افسران سعودی
بر پایه برخی گزارش‌ها، فرماندهان یگان‌های نظامی و اطلاعاتی سعودی در یمن از پاسخگو نبودن رهبران عربستان به ویژه بن سلمان به درخواست‌ها و مطالبات فرماندهان میدانی در مورد جلوگیری از نقش امارات به ویژه بعد اطلاعاتی در جنگ یمن ناراضی هستند؛ همچنین نفوذ امارات در ائتلاف عربی مانع از حمایت و توسعه دستگاه اطلاعاتی نیروهای مخالف انصارالله در یمن شده است.
امارات در مقابل علت این اقدام‌های خود را به امکان بهره‌برداری حزب «الاصلاح» یمن در حمایت ائتلاف عربی از توسعه دستگاه اطلاعاتی این کشور و عدم کنترل آتی آن بر این دستگاه عنوان کرده است.
نیروهای مخالف انصارالله یمن پیش از این بارها ائتلاف عربی را به بمباران مواضع خود متهم کرده اند به طوری که در اوت 2019 در جریان بمباران هواپیماهای اماراتی نزدیک عدن، بیش از 400 مزدور یمنی کشته و زخمی شدند.
پیش از این و در سال 2019، تنش در میان نیروهای وابسته به امارات از یک سو و نیروهای زیر فرمان سعودی از طرف دیگر در شهر «عدن» در جنوب یمن به طور فزاینده ای شدت گرفت.
«صالح النود» سخنگوی «شورای انتقالی جنوب» وابسته به امارات در گفت وگویی با برنامه «آن سوی خبر» شبکه تلویزیونی الجزیره، فاش کرد که دولت «عبدربه منصور هادی» رئیس جمهوری مستعفی و فراری یمن عامل تنش در روابط میان این شورا و دو طرف تشکیل دهنده ائتلاف یعنی امارات و عربستان است.
النود، اتهام‌های منتسب به شورای انتقالی در باره پایبند نبودن به توافقنامه ریاض را مردود دانست و گفت که این شورا در صدد بازگرداندن منصور هادی به عدن به عنوان پایتخت موقت یمن بود، اما وی و وابستگانش در روند اجرای توافقنامه ریاض کارشکنی کردند، به گونه‌ای که اکنون برخی از بندهای این توافق نامه اعتبار زمانی خود را از دست داده است.
وی تاکید کرد که یمنی‌ها در جنوب تسلیم هیچ گونه اقدام تحقیرآمیزی نخواهند شد.
از سوی دیگر، «یوسف دیاب» نویسنده و تحلیل گر سیاسی جهان عرب گفت که چرا وقتی عربستان خواست توافق نامه ریاض را به اجرا درآورد و با سپردن مسؤولیت نگهبانی فرودگاه عدن به نیروهای یمنی آموزش دیده در ریاض بازگشت دولت منصور هادی را تضمین کند، شورای انتقالی علیه عربستان به ستیزه جویی برخاست.
در همین پیوند، «عادل الحسنی» نویسنده و تحلیل گر سیاسی یمنی در به شبکه الجزیره گفت که اختلاف اخیر فقط میان شورای انتقالی جنوب و عربستان جریان دارد و این موضوع پیوندی با ابوظبی که میزبان رهبران شورای انتقالی است، ندارد.
الحسنی از تحولات جاری در عدن به عنوان نمایش نام برد و افزود که ابوظبی از عدن عقب نشینی کرد و رفت تا بر شهر «حضرموت» تسلط یابد و در واقع با این کار به عربستان پیام داد که نمی‌تواند نفوذ خود را بر عدن گسترش دهد، زیرا شاخه‌های نظامی امارات در این شهر حضور دارند.
وی ادامه داد که شورای انتقالی از اینکه چرا ریاض حقوق بسیاری از اعضا و فعالانش را قطع کرده، بسیار ناراضی است؛ در واقع اگر عربستان حقوق شأن را پرداخت می‌کرد، این شورا نیز از شدت بخشیدن به تنش علیه عربستان در جنوب یمن دست برمی داشت.
این تحلیل گر سیاسی یمنی از عناصر وابسته به شورای انتقالی جنوب به عنوان افراد مزدور و جیره خواری نام برد که بر اساس منافع مادی خودشان و نه ارزش‌های ملی گام برمی دارند.
زمانی که ائتلاف ضد یمن به رهبری عربستان در فروردین 1394 شکل گرفت، امارات یکی از پایه‌های مهم و اساسی آن بود و در تجاوز و جنگ نظامی علیه یمنی‌ها (موسوم به عملیات توفان قاطعیت) نقش ویژه ای داشت. اما به مرور، اختلاف‌هایی میان سعودی‌ها و اماراتی‌ها پدید آمد که سرانجام منجر به اعلام عقب نشینی امارات از صحنه یمن شد. هر چند امارات اعلام کرده که عقب نشینی نظامی از یمن، با هماهنگی ریاض انجام گرفته است، اما عدم موضع گیری شفاف عربستان در این باره، بر ابهام‌های این موضوع افزوده است. از سوی دیگر، گفته شده که برخی مقام‌های بلندپایه سعودی راسا وارد این بحث شده و کوشیدند اماراتی‌ها را از خروج از یمن منصرف کنند. این نشان می‌دهد اقدام ابوظبی با رضایت و هماهنگی ریاض نبوده و در نتیجه اختلاف‌های دو طرف در یمن جدی و عمیق است.
ریشه‌های اختلاف عربستان و امارات در یمن
شبکه الجزیره پیشتر در گزارشی موارد اختلاف ابوظبی و ریاض درباره یمن را به این شرح اعلام کرده بود:
1 - رقابت سیاسی: ریشه‌های اختلاف عربستان و امارات فراتر از جنگ یمن است. رقابت و درگیری اصلی میان این دو کشور بر سر رهبری جهان عرب است.
2 - رقابت بر سر قلمرو نفوذ: توافقی نانوشته بین دو کشور در مورد حوزه نفوذ در یمن وجود داشت مبنی بر آنکه عربستان در شمال یمن نقش آفرینی کند و امارات نیز به حمایت از گروه‌های جنوب بپردازد. اهداف سیاسی و اقتصادی ابوظبی گاهی با ریاض متفاوت و گاه در تعارض با آن بود.
3 - محقق نشدن اهداف جنگ یمن: ناکامی ائتلاف سعودی در جنگ یمن و پیروزی مقاومت این کشور با محوریت «جنبش انصارالله»، به طور طبیعی به اختلاف‌های دو طرف دامن زده و هر کدام دیگری را به کوتاهی در جنگ متهم می‌کند.
4 - مطامع اقتصادی: سعودی‌ها و اماراتی‌ها از ابتدای جنگ به منابع سرشار نفت و گاز در جنوب یمن چشم دوخته بودند. لذا یکی از علل تشدید درگیری‌ها میان نیروهای وابسته به سعودی و اماراتی در یمن، رقابت بر سر تصاحب این منابع است.
5 - مساله گروه «اخوان المسلمین: عربستان و امارات از دیرباز با جریان اخوان در منطقه مشکل داشته و علیه آن با یکدیگر همکاری می‌کردند. برای نمونه در سرنگونی «محمد مرسی» رئیس جمهوری منتخب مردم مصر مشارکت داشتند و از کودتا علیه «رجب طیب اردوغان» در ترکیه حمایت کرده و از ژنرال «خلیفه حفتر» در لیبی نیز حمایت می‌کنند. اما عربستان به دلیل نیاز شدید به هزاران نیرو در جنگ یمن ناچار است که به «حزب الاصلاح» (اخوان المسلمین یمن) متوسل شود. این در حالی است که امارات، گرایش به اخوان را برنمی تابد و معتقد است تقویت حزب اصلاح در یمن در نهایت به نفع قطر و ترکیه خواهد بود.
*س_برچسب‌ها_س*