ابهاماتی در رابطه با تسهیلات اشخاص مرتبط دو بانک قرض‌الحسنه کشور

گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو - مرضیه کوثری؛ قانون شفافیت اطلاعات تسهیلات و تعهدات بانک‌ها از زمانی که در بودجه سال 1401 گنجانده شد، دریچه جدیدی از شفافیت نظام بانکی را گشود.

حالا همان قانون در بند "ط" تبصره 16 بودجه 1402 تکرار شده است. بر این اساس بانک مرکزی موظف است با استفاده از سامانه اطلاعاتی خود و اطلاعات دریافتی از بانک‌ها و مؤسسات اعتباری غیربانکی، موارد خواسته شده را به تفکیک هر یک از بانک‌ها و مؤسسات اعتباری غیربانکی بر تارنمای خود در دسترس عموم قرار داده و حداکثر سه هفته پس از اتمام هر فصل به‌روزرسانی نماید.

مواردی مانند اطلاعات مربوط به تسهیلات و تعهدات کلان و تسهیلات و تعهدات اشخاص مرتبط با تعریف شورای پول و اعتبار (مرتبط یا ذی‌نفع واحد)، به تفکیک هر یک از اشخاص، شامل میزان پرداختی و مانده به تفکیک ارزی یا ریالی، نرخ سود، مدت بازپرداخت و غیره.

در قانون بودجه سال گذشته نیز در همین تبصره به انتشار اطلاعات فوق اشاره شده بود؛ بنابراین از خرداد ماه سال 1401 هر سه ماه یک بار، اطلاعات هر بانک روی سایت مرکزی قرار می‌گیرد.

مهر ایران و رسالت، بانک‌های دور افتاده از شفافیت

با نگاهی گذرا به اطلاعات منتشر شده از بانک‌ها در حدود یک سال گذشته، اطلاعات ناشفاف دو بانک قرض‌الحسنه مهر ایران و رسالت دیده می‌شود. بانک‌های مهر ایران و رسالت که با عنوان «قرض‌الحسنه» شناخته می‌شوند، کمی از مسیر شفافیت منحرف شده اند. اطلاعات این دو بانک در خصوص تسهیلات کلان جاری، تسهیلات کلان غیرجاری و تسهیلات اشخاص مرتبط کامل نیست.

بطوریکه اطلاعات تسهیلات کلان جاری برای این دو بانک، طی شش ماه اخیر منتشر نشده است. اطلاعات تسهیلات کلان غیرجاری نیز در طی 9 ماه گذشته، غیرشفاف بوده است.

بیشترین میزان ناشفاف بودن اطلاعات، مربوط به اطلاعات تسهیلات اشخاص مرتبطِ بانک قرض الحسنه مهر ایران است که از فروردین ماه سال گذشته تا آخر خرداد ماه امسال، تنها اطلاعات سه ماهه فصل تابستان سال 1401 منتشر شده است. بانک رسالت نیز سه فصل اخیر، هیچ اطلاعاتی را منتشر نکرده است.

جالب اینجاست با اینکه به ظاهر، فایل اکسل اطلاعات گفته شده برای این دو بانک در سایت بانک مرکزی وجود دارد اما تنها عبارتِ «فاقد اطلاعات می‌باشد» در این اکسل‌ها درج شده است.

علاوه بر ناموجود بودن اطلاعات گفته شده، اطلاعات تسهیلات امهالی و غیر امهالی دو بانک قرض‌الحسنه مهر ایران و رسالت نیز انتشار نیافته و موجود نیست.

اطلاعات تسهیلات امهالی و غیر امهالی، یکی از بند‌های تبصره 16 قانون بودجه 1402 را به خود اختصاص داده است که طبق آن بانک‌ها به صورت ماهانه میزان تسهیلات امهالی و غیرامهالی خود را باید منتشر و بروزرسانی کنند.

باوجود اینکه بانک‌های قرض‌الحسنه فوق کمترین نسبت تسهیلات غیر جاری به کل تسهیلات، یعنی کمتر از یک درصد، را در بین بانک‌ها دارا هستند اما شفافیت اطلاعات، دستوری از سمت بانک مرکزی برای کنترل هرچه بیشتر بانک‌ها جهت جلوگیری از ناترازی آنهاست که انتظار می‌رود بانک‌هایی با سلامت بیشتر، این هدف را بهتر محقق کنند.