اختلاف روسیه و اسراییل، میوه جنگ اوکراین برای ایران

عصر ایران؛ مهرداد خدیر - این ادعا که روابط روسیه و اسراییل تا این حد تنش آلود نشده بود، گزاف نیست چرا که اتفاقات دو ماه اخیر و خصوصا حملات لفظی به خاطر اظهارات «سرگی لاوروف» وزیر امور خارجه روسیه مهم ترین گواه آن است.

جنگ اوکراین، البته خسارت‌بار است و ناموجه هر چند در برخی تحلیل‌های رسمی گفته می شود اجتناب‌ناپذیر بوده چون اگر روس ها دست به کار نمی شدند برای تجزیه فدراسیون روسیه نقشه می‌کشیدند.

نویسنده این سطور نیز آرزو می‌کند هر چه زودتر پایان یابد چرا که استمرار آن به تلفات و خسارات بیشتر می‌انجامد و اگر هم پوتین بخواهد قبل از 19 اردیبهشت یا به مناسبت سالروز پیروزی اتحاد شوروی دوران استالین بر نازی‌ها دست به اقدامات گسترده بزند در واقع تاریخ را به عقب بازگردانده و اگر سراغ گزینه هسته‌ای برود که کابوس است. هر چند این فقره اخیر را بیشتر باید در حد بلوف باید دانست و ارتکاب آن می تواند به منزله خودکشی پوتین باشد و راه برگشت برای او باقی نمی گذارد.

موضع رسمی جمهوری اسلامی ایران البته حمایت مطلق از هیچ یک از دو طرف نبوده که اگر بود به قطعنامه مجمع عمومی رأی ممتنع می داد اگرچه از تقبیح علنی روسیه و ستایش مقاومت اوکراین هم خبری نیست و روشن است که بر هم خوردن هندسه سیاسی کنونی و هژمونی غرب مطلوب دانسته می شود.

با این حال در این واقعیت تردید نباید کرد که مهم ترین دستاورد این جنگ را که حالا در آستانه 70 روزه شدن است و از حیث منافع جمهوری اسلامی باید اختلاف و شکاف بی سابقه بین اسراییل و روسیه دانست.

وقتی خبرنگار کانال 4 تلویزیون ایتالیا از وزیر خارجه روسیه پرسید شما چگونه مدعی نازی زدایی در اوکراین هستید در حالی که زلنسکی تبار یهودی دارد و یهود و نازیسم چگونه قابل جمع اند لاوروف پاسخی داد که این حد از صراحت را هیچ کس در آن پیش بینی نمی کرد و برق از سر مقامات اسراییلی پرید و خشم آنان را برانگیخت.

او گفت: قابل جمع است و مانع هم نیستند چون خود هیتلر هم ریشه یهودی دارد. در پی آن بود که از لاوروف خواستند رسما و علنا عذرخواهی کند اما دیپلمات ارشد و عبوس روس نه تنها چنین نکرد که تشکیلات متبوع او - وزارت امور خارجه روسیه - هم با توضیح بیشتر آن را تکرار کرد. حال آن که اسراییل ها آن را «دروغی نابخشودنی» و «حقیرترین سطح نژاد پرستی» توصیف کرده بودند.

لاوروف می خواست بگوید می توان ریشه یهودی داشت و نازی بود و برای آن که مستند سازی کند هیتلر را مثال زد. تشبیهی که واکنش وزیر خارجه آمریکا را هم در پی داشت و اظهارات همتای روس خود را " لفاظی زشت و خطرناک" خواند. مقامات ایتالیا و کانادا و آلمان نیز محکوم کردند و فضایی شدیدتر از آنچه علیه سخنان محمود احمدی نژاد 15رییس جمهوری پیشین ایران در یک و نیم دهه پیش با انکار هولوکاست - نسل کشی یهودیان در جریان جنگ جهانگیر دوم - شکل گرفته بود ایجاد شده است.

این احتمال را هم البته نمی توان نادیده گرفت که سخنان لاوروف می تواند واکنشی اعتراضی به رأی موافق اسراییل به قطعنامه محکومیت روسیه به خاطر تجاوز به اوکراین و هم سویی با کشورهای غربی بر خلاف اکثر کشورهای خاورمیانه باشد (که رأی ممتنع دادند). ایران هم مثل هند و پاکستان وهمسایگان دیگر رأی ممتنع داد اما اسراییل در جبهه غرب ایستاد.

حال اگر جنگ اوکراین اروپایی‌ها را نگران قطع گاز کرده و کشورهای دوست روسیه را در رودربایستی پوتین قرار داده تا اینجا برای ایران دست کم یک دستاورد بسیار مهم داشته و آن هم اختلاف روسیه با اسراییل است.

اهمیت این موضوع را هنگامی بیشتر درک می کنیم که بدانیم قریب یک میلیون اسراییلی ریشه و تبار روس دارند و روس ها اگرچه خود را مسیحی ارتودوکس معرفی می کنند اما به یهودیان نزدیک‌اند و یکی از چالش های ایران در سوریه هم نحوه مقابله با حملات اسراییل به خاطر ملاحظات یا محظورات روابط با روسیه بود و حالا چرا نباید مشاهده این سطح از اختلاف بین روسیه و اسراییل تهران را شادمان کند؟

به یاد آوریم روابط روسیه با اسراییل یا نفوذ اسراییل در روسیه به حدی تصور می‌شد که هر بار اتفاقی در یکی از سایت‌های هسته‌ای ما رخ می‌داد برخی به صورت غیر رسمی به کارشناسان روس ظن می‌بردند که نکند با اسراییل‌ها ارتباط داشته باشند؟ ظنی که البته هیچ گاه به یقین بدل نشد.

تا اینجا جنگ اوکراین سبب شکاف در شورای امنیت و مانع تصمیم متحد علیه ایران در قبال برنامه هسته‌ای مانند دوران قطعنامه های پیاپی شده و تمرکز آمریکا را برای ترسیم دشمن اصلی از ایران به جانب روسیه بازگردانده اما مهم ترین دستاورد تهران بی گمان اختلاف اسراییل و روسیه است.

با این حال افکار عمومی در ایران چندان با روسیه ناسازگار است که جهت گیری رسمی در قبال جنگ تا حد زیادی تعدیل شده و به خاطر این اختلاف و شکاف موضع رسمی تغییر محسوس نخواهد کرد چرا که مردم ایران تحت تأثیر تصاویر تکان دهنده آوارگان مظلوم و زنان و دختران بی پناه و زیبای اوکراینی هستند.